Bài giảng Ngữ văn Khối 8 - Nói giảm, nói tránh - Nguyễn Minh Phượng

Trường T H C S Cự Khêvăn 8: Nói giảm-nói tránhGV: Nguyễn Minh Phượnga. Vỡ vậy, tụi để sẵn mấy lời này, phũng khi tụi sẽ đi gặp cụ Cỏc Mỏc, cụ Lờ-nin và cỏc vị cỏch mạng đàn anh khỏc, thỡ đồng bào cả nước, đồng chớ trong đảng và bầu bạn khắp nơi điều khỏi cảm thấy đột ngột.  (Hồ Chớ Minh, Di chỳc)b. Bỏc đó đi rồi sao, Bỏc ơi !Mựa thu đang đẹp, nắng xanh trời.	 (Tố Hữu, Bỏc ơi)c. Lượng con ụng Độ đõy mà....Rừ tội nghiệp, về đến nhà thỡ bố mẹ chẳng cũn.	 (Hồ Phương, Thư nhà) VD2: Phải bộ lại lăn vào lũng một người mẹ, ỏp mặt vào bầu sữa núng của người mẹ, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trỏn xuống cằm, và gói rụm ở sống lưng cho, mới thấy người mẹ cú một ờm dịu vụ cựng. 	 (Nguyờn Hồng, Những ngày thơ ấu)VD3:a. Con dạo này lười lắm. b.Con dạo này khụng được chăm chỉ cho lắm. Thảo luận nhóm Dựa vào ví dụ của nhóm mình, hãy cho biết người viết (nói) đã thực hiện phép nói giảm nói tránh bằng cách nào ? Nhóm IÔng cụ chết rồi . Ông cụ đã quy tiên rồi. Nhóm II Bài thơ của anh dở lắm. Bài thơ của anh chưa được hay lắm.Dùng các từ ngữ đồng nghĩaDùng cách nói phủ định từ ngữ trái nghĩa Nhóm III Anh còn kém lắm. Anh cần phải cố gắng hơn nữa. 	 Nhóm IV Anh ấy bị thương nặng thế thì không sống được lâu nữa đâu chị ạ. Anh ấy() thế thì không() được lâu nữa đâu chị ạ. Cách nói vòngCách nói trống (tỉnh lược) 	VD 4: Bài thơ của anh chưa được hay lắmVD 1: Cháu bé đã bớt đi ngoài chưa?VD 2: Anh ấy vừa được phẫu thuật xong.VD 3: Bác đã lên đường theo tổ tiên. * Trong một buổi họp lớp kiểm điểm bạn Hải hay đi học muộn, bạn Lan núi: “Từ nay cậu khụng được đi học muộn nữa vỡ như vậy khụng những ảnh hưởng đến việc rốn luyện đạo đức của bản thõn cậu mà cũn ảnh hưởng đến phong trào thi đua của lớp”. Bạn Trinh cho rằng Lan núi như vậy là quỏ gay gắt, chỉ nờn nhắc nhở bạn Hải :”Cậu nờn đi học đỳng giờ”. Em đồng tỡnh với ý kiến nào? Vỡ sao?Sử dụng nói giảm nói tránh phù hợp sẽ tạo cho con người có phong cách nói năng như thế nào ?	Sử dụng nói giảm nói tránh- Giúp thể hiện thái độ nhã nhặn, lịch sự trong giao tiếp. - Thể hiên sự tôn trọng của người nói với người nghe. Tạo phong cách nói năng đúng mực, có văn hoá của người nói :Bài tập:1(SGK):A / Khuya rồi, mời bà..........................B / Cha mẹ em..........................từ ngày em cũn rất bộ, em về ở với bà ngoại.C / Đõy là lớp học cho trẻ em.....................D / Mẹ đó ..................rồi, nờn chỳ ý giữ gỡn sức khoẻ.E / Cha nú mất, mẹ nú......................, nờn chỳ nú rất thương nú.đi nghỉchia tay nhaukhiếm thịcú tuổiđi bước nữaĐiền cỏc từ ngữ núi giảm núi trỏnh cho sau đõy vào chỗ trống: đi nghỉ, khiếm thị, chia tay nhau, cú tuổi, đi bước nữa.A1/ /Anh phải hoà nhó vớớ bạn bố!B1/Anh ra khỏi phũng tụi ngay!C1/Xin đừng hỳt thuốc trong phũng học!C2/Cấm hỳt thuốc trong phũng học!D1/Nú núi như thế là thiếu thiện chớ.D2/ Nú núi như thế là ỏc ý.E1/ Hụm qua em hỗn với anh, em xin anh thứ lỗi.E2/ Hụm qua em cú lỗi với anh, em xin anh thứ lỗi.A2/ Anh nờn hoà nhó với bạn bố!B2/Anh khụng nờn ở đõy nữa!Bài tập2(SGK):Trong mỗi cặp cõu dưới đõy, cõu nào cú sử dụng cỏch núi giảm núi trỏnh?a. Đõy là ngụi trường của những trẻ em tàn tật.b. Cỏc chiến sĩ đó chết để bảo vệ quờ hương.c. Kiến thức toỏn của em cũn kộm lắm!d. Bỏc sỹ phỏp y đang mổ xỏc chết.Đõy là ngụi trường của những trẻ em khuyết tật.Cỏc chiến sĩ đó hy sinh để bảo vệ quờ hương. Kiến thức toỏn của em cũn chưa tốt, cần cố gắng hơn.. Bỏc sỹ phỏp y đang phẫu thuật tử thi.Bài tập 3: Hóy chuyển cỏc cỏch diễn đạt sau đõy thành cỏch diễn đạt núi giảm, núi trỏnh? Bài tập 4 Hãy phân tích cái hay của việc sử dụng phép nói giảm nói tránh trong đoạn trích sau :“Hôm sau, lão Hạc sang nhà tôi. Vừa thấy tôi, lão bảo ngay: Cậu Vàng đi đời rồi ông giáo ạ !” (Nam Cao – Lão Hạc)Củng cố Nói giảm nói tránhCác cách nói giảm nói tránhCảm nhận và vận dụng nói giảm nói tránhNói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránhBÀI TẬP về nhàPhân tích cái hay của việc sử dụng phép nói giảm nói tránh trong đoạn trích sau :a / Con người đỏng kớnh ấy bõy giờ cũng theo gút Binh Tư để cú ăn ư?b / Lóo Hạc ơi! Lóo hóy yờn lũng mà nhắm mắt!( Lóo Hạc, Nam Cao)HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ- Hoàn thiện các BT (SGK) +BT bổ sung vào vở. Sưu tầm một số cõu ca dao và thơ văn cú sử dụng phộp núi giảm núi trỏnh. - Học bài chu đáo. Chuẩn bị tốt cho bài kiểm tra ngữ văn (Tiết 41)