Bài giảng Ngữ văn Khối 8 - Tiết 37 Ngữ pháp: Nói quá

nh HuÖ)4.Mét tiÕng chim kªu s¸ng c¶ rõng.	(Kh­¬ng H÷u Dông)Èn dôSo s¸nhNh©n ho¸TIẾT 37NÓI QUÁNÓI QUÁTIẾT 37:I.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ:a/ Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng. Ngày tháng mười chưa cười đã tối. (Tục ngữ) b/ Cày đồng đang buổi ban trưaMồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày. Ai ơi bưng bát cơm đầyDẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần. (Ca dao) §ªm th¸ng n¨m rÊt ng¾nNgày tháng mười rất ngắnMồ hôi đổ rất nhiềuNói quá sự thậtCách nói đúng sự thật§äc c¸c c©u tôc ng÷, ca dao sau:chưa nằm đã sáng. chưa cười đã tối.thánh thót như mưa ruộng càyNÓI QUÁTIẾT 37I.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ:* §Æt c©u víi ý nghÜa t­¬ng ®­¬ng:+ §ªm th¸ng n¨m ch­a n»m ®· s¸ng.§ªm th¸ng n¨m rÊt ng¾n.+ Ngµy th¸ng m­êi ch­a c­êi ®· tèi.Ngµy th¸ng m­êi rÊt ng¾n.+ Må h«i th¸nh thãt nh­ m­a ruéng cµyMå h«i rÊt nhiÒu.NÓI QUÁTIẾT 37I.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ:So s¸nh hai c¸ch nãiNÓI ĐÚNG SỰ THẬTCAO DAO, TỤC NGỮa/ Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng. Ngày tháng mười chưa cười đã tối. b/ Cày đồng đang buổi ban trưa,Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày Ai ơi bưng bát cơm đầy,Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần.-Mồ hôi rất nhiều.-Đêm tháng năm rất ngắn.-Ngày tháng mười rất ngắn.C¸ch nãi cña tôc ng÷,ca dao hay h¬n v× nã nhÊn m¹nh ®­îc ®iÒu muèn nãi, giµu gi¸ trÞ biÓu c¶m, g©y Ên t­îng m¹nh cho ng­êi ®äc(ng­êi nghe).NÓI QUÁTIẾT 37 Nhằm nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảmBIỆNPHÁP TU TỪNÓI QUÁ Phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượngI.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ: b. T¸c gi¶ nh»m nhÊn m¹nh nỗi vất vả của người nông dân khi làm ra lúa g¹o.Tõ ®ã kh¬i gîi n¬i ng­êi ®äc, ng­êi nghe sù ®ång c¶m víi nh÷ng vÊt v¶, cùc nhäc cña ng­êi n«ng d©n vµ th¸i ®é biÕt tr©n träng nh÷ng con ng­êi lao ®éng còng nh­ thµnh qu¶ lao ®éng cña hä. a. T¸c gi¶ nh»m nhÊn m¹nh ®Æc ®iÓm vÒ thêi gian của đêm tháng năm và ngày tháng mười lµ rÊt ng¾n .Tõ ®ã giúp người nông dân biết về thời gian mà điều chỉnh công việc cho hợp lí.NÓI QUÁTIẾT 37I.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ:1/ Nãi qu¸: BiÖn ph¸p tu tõ phãng ®¹i møc ®é,quy m«,tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng ®­îc miªu t¶.1. Nói quá còn có tên gọi khác là khoa trương, ngoa du thậm xưng, phóng đại, cường điệu. * Lưu ý 2. Để nhận ra biện pháp nói quá cần đối chiếu nội dung lời nói với thực tế. Phải nắm được cái ý nghĩa hàm ẩn của lời nói (tức là hiểu theo nghĩa bóng chứ không hiểu theo nghĩa đen). ? Nèi néi dung ë cét A và néi dung ë cét B cho phù hợp.AB1.Lỗ mũi mười tám gánh lông Chồng yªu chồng bảo tơ hồng trời cho.2. Sống để bụng, chết mang theo.3.Đau lòng kẻ ở người đi Lệ rơi thấm đá, chia tơ rũ tằm . b.Thơ ca trữ tìnha. Lời nói hằng ngàyc.Thơ ca châm biếmThơ v¨n châm biếm, thơ v¨n trữ tình và trong lời nói hằng ngày.Bµi tËp3. Nói quá thường được sử dụng trong thơ ca châm biếm, thơ ca trữ tình và trong lời nói hằng ngày2/T¸c dông: NhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng, t¨ng søc biÓu c¶m.NÓI QUÁTIẾT 37I.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ:1/ Nãi qu¸: BiÖn ph¸p tu tõ phãng ®¹i møc ®é,quy m«,tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng ®­îc miªu t¶.2/T¸c dông: NhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng, t¨ng søc biÓu c¶m.1. Nói quá còn có tên gọi khác là khoa trương, ngoa du thậm xưng, phóng đại, cường điệu. * Lưu ý 2. Để nhận ra biện pháp nói quá cần đối chiếu nội dung lời nói với thực tế. Phải nắm được cái ý nghĩa hàm ẩn của lời nói (tức là hiểu theo nghĩa bóng chứ không hiểu theo nghĩa đen). 3. Nói quá thường được sử dụng trong thơ ca châm biếm, thơ ca trữ tình và trong lời nói hằng ngàyMét sè vÝ dô trong v¨n th¬ cã sö dông biÖn ph¸p tu tõ nãi qu¸:* V¨n th¬ ch©m biÕm:- Lµm trai cho ®¸ng lªn trai Khom l­ng uèn gèi g¸nh hai h¹t võng (Ca dao) TiÕng ®ån cha mÑ anh hiÒn C¾n c¬m kh«ng vì c¾n tiÒn vì ®«i (Ca dao)*V¨n th¬ tr÷ t×nh: §au lßng kÎ ë ng­êi ®i LÖ r¬i thÊm ®¸ t¬ chia rò t»m ( NguyÔn Du) ThuËn vî thuËn chång t¸t biÓn ®«ng còng c¹n. (Ca dao)NÓI QUÁTIẾT 37I.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ:1/ Nãi qu¸: BiÖn ph¸p tu tõ phãng ®¹i møc ®é,quy m«,tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng ®­îc miªu t¶.2/T¸c dông: NhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng, t¨ng søc biÓu c¶m.1. Nói quá còn có tên gọi khác là khoa trương, ngoa du thậm xưng, phóng đại, cường điệu. * Lưu ý 2. Để nhận ra biện pháp nói quá cần đối chiếu nội dung lời nói với thực tế. Phải nắm được cái ý nghĩa hàm ẩn của lời nói (tức là hiểu theo nghĩa bóng chứ không hiểu theo nghĩa đen). 3. Nói quá thường được sử dụng trong thơ ca châm biếm, thơ ca trữ tình và trong lời nói hằng ngàyTh¬ v¨ tr÷ t×nhGiốngKhácTh¬ v¨n ch©m biÕm§Òu nh»m nhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng t¨ng søc biÓu c¶m Nh»m môc ®Ých lét t¶ ch©n t­íng g©y c­êi s¶ng kho¸i hoÆc ch©m biÕm s©u cay.Nh»m thÓ hiÖn nh÷ng ý tø ®Æc biÖt tÕ nhÞ hay béc lé mét c¸ch nh×n, göi g¾m mét nçi niÒm, mét c¶m xóc s©u l¾ng nµo ®ã.Môc ®Ých, t¸c dông cña nãi qu¸NÓI QUÁTIẾT 37 Niềm tin vào lao động và thành quả lao động của con người.II.LUYỆN TẬP:Bài 1:(SGK) Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng.  Trấn an người nghe rằng vết thương nhỏ, rất nhẹ, không sao cả, chỉ vết thương ngoài da thôi. Kẻ có quyền uy, cụ bá rất hống hách, nhấn mạnh tính cách nhân vậtc/ [] Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước. a/ Bàn tay ta làm nên tất cảCó sức người sỏi đá cũng thành cơm.b/ Anh cø yªn t©m, vÕt th­¬ng chØ s­ít da th«i. Tõ giê ®Õn s¸ng em cã thÓ ®i lªn ®Õn tËn trêi ®­îc.I.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ:sỏi đá cũng thành cơm.thét ra lửa ®i lªn ®Õn tËn trêi NÓI QUÁTIẾT 37II.LUYỆN TẬP:I.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ:Bài 2(SGK): Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống /..../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá: bầm gan tím ruột, chó ăn đá gà ăn sỏi, nở từng khúc ruột, ruột để ngoài da, vắt chân lên cổ. - Vắt chân lên cổ:thể hiện sự căm thù cao độ. - Nở từng khúc ruột: - Ruột để ngoài da: - Bầm gan tím ruột: - Chó ăn đá, gà ăn sỏi:đất đai cằn cçi không có gì để ăn để sống.thể hiện sự hời hợt, nông cạnsự sợ hãi, khiếp sợthể hiện rất vui sướng.Ở nơi ............................... thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau trồng cà.b. Nhìn thấy tội ác của giặc ai ai cũng .........................c. Cô Nam tính tình xởi lởi,.........................d. Lời khen của cô giáo làm cho nó ...........................e. Bọn giặc hoảng hồn ..........................mà chạy.chó ăn đá gà ăn sỏibầm gan tím ruộtruét ®Ó ngoµi danở từng khúc ruộtV¾t ch©n lªn cæNÓI QUÁTIẾT 37NÓI QUÁTIẾT 37I.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁII.LUYỆN TẬP Bài 3(SGK): Đặt câu với các thành ngữ sau đây: nghiêng nước nghiêng thành, dời non lấp biển, lấp biển vá trời, mình đồng da sắt, nghĩ nát óc. Nghiêng nước nghiêng thành:Dời non lấp biển, Lấp biển vá trời:Mình đồng da sắt:Nghĩ nát óc:vẻ đẹp của người phụ nữ làm khuynh đảo đất nướcThùc hiÖn c«ng viÖc, sù nghiÖp lín lao, cao c¶ vÜ ®¹i.Con người cứng cáp như sắt và đồngNghÜ nhiÒu, ®au c¶ ®ÇuThúy Kiều trong tác phẩm cùng tên của Nguyễn Du là người phụ nữ đẹp nghiêng nước nghiêng thành. Khi có sức mạnh của sự đoàn kết thì chúng ta có thể dời non lấp biển.Nếu anh em trong nhà mà biết yêu thương, giúp đỡ nhau thì dù lấp biển vá trời cũng có thể làm xong. Mẹ giống như một chiến sĩ mình đồng da sắt đã chống chọi với mọi khó khăn trong cuộc đời để bảo vệ con. Mình nghĩ nát óc mà vẫn chưa giải được bài toán này.§Ñp nh­ tiªnBaøi 4(SGK): Tìm thaønh ngöõ so saùnh coù söû duïng pheùp noùi quaùTrắng như tuyếtNÓI QUÁTIẾT 37I.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁII.LUYỆN TẬPNÓI QUÁTIẾT 37I.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁII.LUYỆN TẬPNhanh nh­ sãcPhi nh­ bayBaøi 4 : Tìm thaønh ngöõ so saùnh coù söû duïng pheùp noùi quaùNÓI QUÁTIẾT 37I.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁII.LUYỆN TẬPNãi nh­ vÑtKhoÎ nh­ voiBaøi 4 : Tìm thaønh ngöõ so saùnh coù söû duïng pheùp noùi quaùNÓI QUÁTIẾT 37I.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁII.LUYỆN TẬPChËm nh­ rïaT­¬i nh­ hoaBaøi 4 : Tìm thaønh ngöõ so saùnh coù söû duïng pheùp noùi quaùBài 6(SGK). Đọc câu chuyện sau: QUẢ BÍ KHỔNG LỒHai anh chàng cùng đi qua một khu vườn trồng bí. Anh A thấy quả bí to vội kêu lên : - Chà, quả bí to thật!Anh B cười bảo: - Thế thì lấy gì làm to. Tôi có lần trông thấy quả bí to bằng cả cái nhà kia!Anh A nói ngay: - Thế thì lấy gì làm lạ.Tôi nhớ có một lÇn tôi còn trông thấy cái nồi to bằng cả cái đình làng ta!Anh B ngạc nhiên hỏi: - Cái nồi ấy dùng để làm gì mà to vậy?Anh A giải thích: - Cái nồi ấy dùng để luộc quả bí anh vừa nói ấy mà! 	 ( Theo: Truyện cười dân gian )NÓI QUÁTIẾT 37I.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁII.LUYỆN TẬPBài 6: Thảo luận nhóm? Phân biệt biện pháp tu từ nói quá và nói khoác.(Thời gian th¶o luËn: 3 phút)HẾT GIỜ123Bài 6: Thảo luận nhóm? Phân biệt biện pháp tu từ nói quá và nói khoác.(Thời gian th¶o luËn: 3 phút)HẾT GIỜBài 6: Thảo luận nhóm? Phân biệt biện pháp tu từ nói quá và nói khoác.(Thời gian th¶o luËn: 3 phút)HẾT GIỜ Baøi 6 : Phaân bieät bieän phaùp tu töø noùi quaù vôùi noùi khoaùc.Noùi quaùNoùi khoaùcGioángÑeàu phoùng ñaïi möùc ñoä, quy moâ, tính chaát cuûa söï vaät, hieän töôïng ñöôïc mieâu taû.KhaùcNhaèm muïc ñích nhaán maïnh, gaây aán töôïng, taêng söùc bieåu caûm .Nãi qu¸ lµ hµnh ®éng cã t¸c ®éng tÝch cùcNhaèm muïc ñích laøm cho ngöôøi nghe tin vaøo nhöõng ñieàu khoâng coù thöïc. T¹o ra tiÕng c­êi cã ý nghÜa phª ph¸n nh÷ng kÎ kho¸c l¸c trong cuéc sèng.Noùi khoaùc laø haønh ñoäng coù taùc ñoäng tieâu cöïc.Trß ch¬i:§©y lµ con g×?NÓI QUÁTIẾT 374567123ThÕ nµo lµ nãi qu¸?NÓI QUÁTIẾT 37234567NÓI QUÁTIẾT 37BiÖn ph¸p nãi qu¸ cã t¸c dông g× ?NÓI QUÁTIẾT 3734567§Æt mét c©u cã sö dông biÖn ph¸p nãi qu¸?NÓI QUÁTIẾT 37NÓI QUÁTIẾT 3734567NÓI QUÁTIẾT 37§iÓm kh¸c biÖt c¬ b¶n gi÷a biÖn ph¸p tu tõ nãi qu¸ vµ nãi kh¸c lµ g× ?567NÓI QUÁTIẾT 37NÓI QUÁTIẾT 37ChØ ra gi¸ trÞ cña biÖn ph¸p nãi qu¸ trong c©u sau: “Gươm mài đá, đá núi cũng mòn Voi uống nước, nước sông phải cạn Đánh một trận, sạch không kình ngạc Đánh hai trận, tan tác chim muông.” 	 (“Bình Ngô đại cáo”- Nguyễn Trãi)67NÓI QUÁTIẾT 37NÓI QUÁTIẾT 37	H­íng dÉn häc.1/ Lµm bµi tËp 5 Sgk. * Gîi ý:+ Lùa chän néi dung vµ c¸ch tr×nh bµy cña ®o¹n v¨n?+ Sö dông c¸c thµnh ng÷ so s¸nh phï hîp néi dung ®o¹n v¨n.2/ TiÕp tôc s­u tÇm mét sè c©u th¬, v¨n cã sö dông biÖn ph¸p nãi qu¸.3/ ChuÈn bÞ bµi “¤n tËp truyÖn kÝ ViÖt Nam”NÓI QUÁTIẾT 37KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH