Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Đọc văn: Đây thôn Vĩ Dạ (Hàn Mặc Tử) - Đào Quang Huy

Trường THPT Nguyễn Thị DiệuWelcome to our class Ngữ Văn 11Người thực hiện: ĐÀO QUANG HUYTrò chơi Ô SỐ MAY MẮNLớp được chia làm hai nhóm A và B.Mỗi nhóm sẽ phát tín hiệu dành quyền trả lời ; Chọn 1 ô số bất kì, ô đó sẽ có một câu hỏi tương ứng.Nếu bạn trả lời đúng thì số các bạn chọn sẽ được thay thế bằng 1 phần hình nền đã cho trước. Sau khi chọn hết các số thì hình nền của ta dần hiện ra, ta phải trả lời tên của hình nền ấy.Nhóm nào mở được hình nền trước thì nhóm đó thắng. Thang điểm:  Mở và trả lời đúng câu hỏi thì sẽ được 1 điểm. Nếu mở trúng ô số nào có chữ “Lucky Number” sẽ được điểm  Trả lời đúng tên hình sẽ được 4 điểm.Tổng điểm bằng 10.Good luck!!!Hình trên là gì và ở đâu?253461You're winnersHàn Mặc Tử(1912 - 1940)ĐÂY THÔN VĨ DẠI. Tìm hiểu chung: 1) Tác giả:- Tên thật: Nguyễn Trọng Trí (1912 - 1940), sinh ra trong 1 gia đình công giáo ở Đồng Hới - Quảng Bình.- Ông từng học trường Pe-lơ-ranh (Pellerin) ở Huế , sau đó làm tại Sở Đạc điền Bình Định, rồi vào làm báo ở Sài Gòn. - Năm 1936 ông mắc bệnh phong sau đó mất tại trại phong Quy Hoà, Quy Nhơn sau khoảng 4 năm điều trị xa lánh bạn bè, người thân. - Hàm Mặc Tử có sức sáng tạo mãnh liệt nhất trong phong trào Thơ mới, diện mạo thơ bí ẩn phức tạp nhưng luôn hướng về cuộc đời trần thế với một tình yêu đớn đau. Ông làm thơ từ rất sớm (14 - 15 tuổi) với các bút danh; Minh Duyệt Thị, Phong Trần, Lệ Thanh,Các tập thơ: Gái quê, Thơ điên, Thượng thanh khí, Cẩm châu duyên và hai vở kịch thơ: Duyên kì ngộ và Quần tiên hội.Nơi an nghĩ của HMT tại Quy NhơnI. Tìm hiểu chung: 2) Tác phẩm:- Viết vào năm 1939, khi Hàn Mặc Tử nhận được một bức ảnh phong cảnh Huế và lời hỏi thăm do Hoàng Cúc gửi vào lúc nhà thơ bị bệnh, điều trị ở Quy Nhơn.3) Bố cục:Gồm 3 phần- Khổ thứ nhất: Cảnh thiên nhiên và con người thôn Vĩ.- Khổ thứ hai: Cảnh sông nước mấy trời xứ Huế - Nỗi buồn chia ly.- Khổ thứ ba: ước mơ vô vọng và nỗi buồn tuyệt vọng của nhà thơ.- Trích trong tập “ Thơ Điên “ *Thư Hàn Mặc Tử gửi Hoàng Cúc kèm theo bài “Đây thôn Vĩ Dạ”:“Túc hạ! Có nhận được bức ảnh bến Vĩ Dạ lúc hừng đông (hay là một đêm trăng?) với mấy hàng túc hạ hỏi thăm. Muôn vàn cảm tạ. Túc hạ còn nhớ đến người bạn năm nao, thế là phúc hậu lắm rồi, và mong rằng một mùa xuân nào đây được gặp lại túc hạ mới phỉ tình cho. Thăm túc hạ bình an và vui vẻ. ” Hàn Mặc TửNgười TÌNH trong đời và trong thơ của Hàn Mặc TửI. Tìm hiểu chung: 4) Chủ đề:Bài thơ là bức tranh tuyệt đẹp về cảnh vật, con người xứ Huế. Bài thơ thể hiện tình yêu quê hương đất nước tha thiết. Đồng thời, bộc lộ tình yêu thầm lặng, sâu kín, mờ ảo như sương khói của nhà thơ.Sao anh không về chơi đây thôn Vĩ?Nhìn nắng hàng cau nắng mới lênVườn ai mướt quá xanh như ngọc Lá trúc che ngang mặt chữ điền.Gió theo lối gió mây đường mâyDòng nước buồn thiu, hoa bắp layThuyền ai đậu bến sông trăng đóCó chở trăng về kịp tối nay?Mơ khách đường xa, khách đường xaÁo em trắng quá nhìn không raỞ đây sương khói mờ nhân ảnhAi biết tình ai có đậm đà?Hàn Mặc TửII. Đọc hiểu văn bản: Đây Thôn Vĩ Dạ1) Khổ thơ 1: Cảnh thiên nhiên và con người thôn VĩSao anh không về chơi đây thôn Vĩ?Nhìn nắng hàng cau nắng mới lênVườn ai mướt quá xanh như ngọc Lá trúc che ngang mặt chữ điền.“Sao anh không về chơi thôn Vĩ?”- Là 1 câu hỏi tu từ nhiều sắc thái: vừa hỏi, vừa nhắc nhở, vừa trách, vừa mời mọc ân cần tha thiết.- Câu hỏi ở đây là 1 hình thức để thi nhân bày tỏ nỗi lòng: Ước muốn trở về thôn Vĩ.- Âm điệu nhẹ nhàng, lời thơ mượt mà, dung dị đưa người đọc bước vào không gian hoài niệm của Hàn Mặc Tử.- Đây cũng là một câu thơ đa thanh:là sự hoá thân tưởng tượng ra lời nhắn nhủ của Người thôn Vĩ... Nhưng chiều sâu câu thơ là tiếng lòng Hàn Mặc Tử khao khát và nuối tiếc về cái đẹp đã tuột khỏi tầm tay...“Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên”- Điệp từ “ nắng”  Tạo ấn tượng về những tia nắng ban mai ấm áp tỏa sáng lấp lánh trên những hàng cau còn ướt đẫm sương đêm. Đó là những tia nắng sớm tinh khôi, đẹp trong trẻo lạ thường.- “xanh như ngọc”  gam mầu quý phái, tươi tắn và trong sáng.“Vườn ai mướt quá xanh như ngọc”- “Vườn ai” chỉ là đại từ phiếm chỉ.- “mướt.xanh”  mầu xanh mỡ màng, non tơ, mềm mại.* Nhà thơ miêu tả thôn Vĩ dưới con mắt cổ hóa: Thôn Vĩ hiện lên như 1 khu vườn cổ tích. Tất cả đều trinh nguyên, thanh lọc đến mức sáng trong, kì ảo.  Niềm yêu thiết tha thôn Vĩ của Hàn thi nhân.“Lá trúc che ngang mặt chữ điền”Gợi cảm giác xinh xắn, tình tứPhúc hậu dễ thương Câu thơ sử dụng nghệ thuật cách điệu rất gợi hình ảnh. - Con người ẩn hiện trong thiên nhiên càng thơ mộng. Cô gái thôn Vĩ thật đáng yêu, duyên dáng, thấp thoáng nét kín đáo dịu dàng rất Huế. Cái đẹp dường như làm say lòng thi sĩ. Xứ Huế hiện lên trong vẻ đẹp diệu kỳ: Cảnh đẹp, người đẹp, tình đẹp bởi một hồn thơ dạt dào tha thiết cuộc đời.2) Khổ thơ 2: Cảnh sông nước mây trời - Nỗi buồn chia lyGió theo lối gió / mây đường mâyDòng nước buồn thiu,/ hoa bắp layThuyền ai đậu bến sông trăng đóCó chở trăng về kịp tối nay?Cảnh chia lìa(Nhân hóa): Dòng Hương giang lặng lờ trôiHình ảnh gợi buồn, tăng thêm khung cảnh đìu hiu.Dòng nước buồn thiuHoa bắp lay“Gió theo lối gió / mây đường mây”“Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay”- Cảnh vật rời rạc, đơn độc, hiu hắt. Không gian có chuyển động nhưng chậm rãi như mệt mỏi, rã rời - thấm đượm nỗi buồn thi nhân. Dường như nỗi nhớ Huế, nỗi nhớ thôn Vĩ, nỗi nhớ người con gái ngày xưa của nhà thơ hòa nhập vào bức tranh  Tạo ra cái âm điệu chầm chậm của câu thơ- nhịp điệu chậm buồn, trầm tư của sông nước, mây trời xứ Huế. Những câu thơ rất Huế, phong cách Huế định hình trong chất giọng êm ru.Gió theo lối gió / mây đường mây“Thuyền ai đậu bến sông trăng đó”“Có chở trăng về kịp tối nay?”Con thuyền bến sông trăngThi liệu rất quen thuộc trong thơ cổTrăng:- Vĩnh hằng ám ảnh trong thơ Hàn Mặc Tử.Con thuyền chở trăng:- Hình ảnh hư ảo- Hình ảnh của tưởng tượng mơ ước.- Câu hỏi tu từ: Hình ảnh lẫn lộn giữa hư và thực. “Trăng” - điểm tựa linh hồn thi nhân nhưng quá mong manh hư ảo, có nguy cơ tan vỡ ước mơ.- Hình ảnh:- Hình ảnh có tính chất tượng trưng cho tình yêu và sự hạnh phúc.“Có chở trăng về kịp tối nay?” Khổ 2 đã phác họa đúng cái hồn, vẻ đẹp huyền ảo, trầm tư,nhịp điệu khoan thai của xứ Huế, gợi 1 t/yêu dịu dàng, kín đáo mà sâu xa, rộng mở.2) Khổ thơ 2: Cảnh sông nước mây trời - Nỗi buồn chia lyMơ khách đường xa,/ khách đường xaÁo em trắng quá nhìn không raỞ đây sương khói mờ nhân ảnhAi biết tình ai có đậm đà?- “Khách đường xa” (Điệp ngữ):-“Mơ”: trạng thái đắm mình trong mộng ảo.“Mơ khách đường xa, khách đường xa”“Áo em trắng quá nhìn không ra”Màu kí ức, màu hoài niệm đã phủ mờ tất cả. Sắc màu, cảnh vật, cả con người đều nhòa đi trước mắt. Hình ảnh người thiếu nữ “ áo trắng quá” dường như tan loãng trong khói sương xứ Huế, chỉ thấy bóng dáng huyền ảo, lung linh( mờ nhân ảnh).+ Nhấn mạnh hình ảnh con người cõi xa xôi, mộng tưởng  Nỗi lòng da diết với người tình, nhưng người tình đó rất mơ hồ.+ Từ xác định (Mơ hồ): “Ở đây”  Ở chổ của Hàn Mặc Tử (Qui Nhơn) hay Vĩ Dạ“Ai biết tình ai có đậm đà?”- Điệp từ “ ai”: nhấn mạnh tâm trạng: vừa yêu thương khao khát, vừa chất chứa vô vọng. Câu thơ cuối bài như một câu hỏi triết lí bi tham của cuộc đời. Nó đáp lại cho câu hỏi đầu bài thơ. Có một cái gì day dứt về một mối tình xa xăm, mong manh không níu được. Khổ thơ cuối thể hiện tình yêu thầm kín, say đắm,lung linh, huyền ảo chơi vơi đầy hụt hẫng trong tâm hồn nhà thơ.- Câu hỏi tu từ: cực tả nỗi băn khoăn không biết tình yêu có bền chặt hay cũng mờ ảo như sương khói.III. Tổng kết: Thế giới thực và mộng trong bài thơ hòa quyện vào nhau tạo vẻ đẹp toàn bích cho bài thơ.“ Đây thôn Vĩ Dạ” là 1 bài thơ hay nổi tiếng trong thơ lãng mạn 1930-1945, vẫn sống mãi trong lòng người yêu thơ bao thế hệ.Thank You For Your ListeningTiếng chuông ., canh gà Bạn hãy tìm cụm từ chính xác để hoàn thành câu ca dao sau:Gió . la đàđưa cành trúcThiên MụThọ XươngLucky numberChúc mừng bạn !Các bạn quan sát những hình ảnh sau và cho biết đây là đâu?Chùa Thiên MụBạn hãy tìm cụm từ chính xác để hoàn thành câu hò sau:Đưa câu ........., nước non" "Chiều chiều, trước .Ai , ai , ai , ai ..... thương, .... cảm, .... nhớ, .... trông Thuyền ai bên sôngbến Vân LâungồicâusầuthảmAiaiaiaithấp thoángmái đẩychạnh lòngLucky numberChúc mừng bạn !Các bạn quan sát những hình ảnh sau và cho biết đây là con sông nào? Và cây cầu trong hình tên gì?Sông Hương - Cầu Tràng Tiền