Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Đọc văn: Tràng giang (Huy Cận)

TRAØNG GIANGTAÙC GIAÛ : HUY CAÄNI/ GIÔÙI THIEÄU:1/ Taùc giaû:_ Teân khai sinh: Cuø Huy Caän, queâ Haø Tónh. _ Sau khi hoïc heát baäc trung hoïc ra Haø Noäi hoïc tröôøng Cao ñaúng Canh Noâng. _ Tham gia caùch maïng töø 1942, giöõ nhieàu troïng traùch trong boä maùy nhaø nöôùc( Thöù tröôûng Boä vaên hoùa, Boä tröôûng ñaëc traùch VHNT, Vieän só Haøn Laâm theá giôùi)HUY CAÄN(1919 – 2005)_ Söï nghieäp thô ca: chia 2 giai ñoaïn+Tröôùc CM: Laø moät trong nhöõng nhaø thô môùi tieâu bieåu → ”Löûa Thieâng”+ Sau CM: Laø nhaøthô tieâu bieåu cuûa neàn VH môùi → “Trôøi moãi ngaøy laïi saùng”, “Ñaát nôû hoa”_ Thô HC haøm suùc, giaøu chaát suy töôûng, trieát lí__ Nhaän giaûi thöôûng Hoà Chí Minh veà VHNT (1996).2. Baøi thô: Traøng giang_ Trích trong taäp Löûa thieâng_ Laø moät trong nhöõng baøi thô hay nhaát cuûa Huy Caän, vieát vaøo muøa thu 1939_ Caûm xuùc ñöôïc gôïi töø caûnh soâng Hoàng meânh mang soùng nöôùc_ Baøi thô theå hieän “ noãi saàu van kæ”, mang maøu saéc coå ñieån nhöng raát môùi meû, hieän ñaïi.II/ ÑOÏC-HIEÅU VAÊN BAÛN :1. Nhan ñeà vaø lôøi ñeà töø:Traøng giang2 aâm tieát Haùn Vieät gôïi khoâng khí coå ñieånCaùch hieäp vaàn “ang”taïo dö aâm vang – xa - traàm laéng- meânh mangCon soâng roäng lôùn mang yù nghóa khaùi quaùt gôïi noãi buoàn meânh mang, rôïn ngôïpBaâng khuaâng trôøi roäng nhôù soâng daøiGôïi khoâng gian meânh moângGôïi noãi buoàn, coâ ñôn1.Khoå 1_ Môû ra moät caûnh soâng nöôùc meânh moâng, baùt ngaùt vaø noãi buoàn trieàn mieân keùo daøi theo khoâng gian (traøng giang) vaø theo thôøi gian (ñieäp ñieäp)_ Soùng gôïn traøng giang cuõng laø soùng loøng cuûa nhaø thô→ nhöõng töø laùy “ñieäp ñieäp, song song” gôïi noãi buoàn voâ taän choàng chaát , noái tieáp.“Con thuyeàn xuoâi maùi” leânh ñeânh cho doøng nöôùc cuoán ñi → gôïi caûm giaùc bô vô laïc loûngCuûi moät caønh khoâ” ñôn leû boàng beành treân soâng → gôïi kieáp ngöôøi nhoû beù, voâ ñònhSóng gợn tràng giang buồn điệp điệp,Con thuyền xuôi mái nước song song.Thuyền về nước lại sầu trăm ngả,Củi một cành khô lạc mấy dòng.2. Khoå 2Lô thô coàn nhoû gioù ñìu hiuÑaâu tieáng laøng xa vaõn chôï chieàuNaéng xuoáng trôøi leân saâu choùt voùtSoâng daøi trôøi roäng beán coâ lieâu_ Caûnh ñöôïc môû ra vôùi nhieàu chi tieát: coàn, gioù, laøng xa, chôï chieàu, beán soâng, naéng, trôøinhöng vaéng laëng ñeán teâ rôïn_ Nhöõng töø laùy “lô thô, ñìu hiu” gôïi noãi buoàn hiu quaïnh_ Töø “ ñaâu” gôïi caûm giaùc mô hoà xa vaéng Khoâng gian môû roäng(3 chieàu)-> noãi buoàn coâ ñôn caøng rôïn ngôïp. “ Beán coâ lieâu”chính laø caùi toâi mang “ noãi saàu vaïn kæ “cuûa Huy Caän3. Khoå 3Beøo daït veà ñaâu haøng noái haøngMeânh moâng khoâng moät chuyeán ñoø ngangKhoâng caàu gôïi chuùt nieàm thaân maätLaëng leõ bôø xanh tieáp baõi vaøng_ Cảnh : beøo haøng noái haøng,bôø xanh tieáp baõi vaøng,khoâng caàu, khoâng ñoøTaát caû gôïi caûm giaùc buoàn baõ, hiu quaïnh, troáng vaéng, tuyeät nhieân khoâng coù boùng daùng con ngöôøi._ Söï coâ quaïnh ñöôïc ñaëc taû ñoäc ñaùo baèng chính caùi khoâng toàn taïi Hoàn thô theøm khaùt söï soáng, theøm khaùt tri aâm nhöng khoâng gaëp -> rôi vaøo coâ ñôn , tuyeät voïng4. Khoå 4Lôùp lôùp maây cao ñuøn nuùi baïcChim nghieâng caùnh nhoû boùng chieàu saLoøng queâ dôïn dôïn vôøi con nöôùcKhoâng khoùi hoaøng hoân cuõng nhôù nhaø _ Thieân nhieân buoåi chieàu hieän ra qua nhöõng hình aûnh mang maøu saéc coå ñieån: maây, nuùi, caùnh chim, boùng chieàutuy buoàn nhöngthaät traùng leäMây cao đùn núi bạc → Cảnh vật trở nên rộng hơn , thoáng hơn nhưng vẫn đượm buồn.+ Caùnh chim beù nhoû, coâ ñôn ñang nghieâng caùnh tröôùc boùng chieàu. Söï ñoái laäp giöõa caùnh chim beù nhoû vaø vuõ truï bao la gôïi caûm giaùc coâ ñôn, laïc loûng ñaùng thöông.→ Ñoù cuõng laø caùi toâi beù nhoû, coâ ñôn tröôùc cuoäc ñôøi aûm ñaïm, luoân khaùt khao hoøa hôïp,khaùt khaovöôn tôùi öôùc mô_ 2 caâu keát → Khẳng định rất rõ . không có sóng mà nhà thơ vẫn đượm buồn → quê hương thường trực trong lòng nhà thơ.→ ñöa ngöôøi ñoïc veà vôùi töù thô Ñöôøng cuûa Thoâi Hieäu:“Nhaät moä höông quan haø xöù thòYeân ba giang thöôïng söû nhaân saàu” Nỗi buồn đau của Huy Cận là nỗi buồn đau của một cái tôi cá nhân đối diện với chính nỗi cô đơn của lòng mình._ 2 caâu keát -> ñöa ngöôøi ñoïc veà vôùi töù thô Ñöôøng cuûa Thoâi Hieäu:“Nhaät moä höông quan haø xöù thòYeân ba giang thöôïng söû nhaân saàu”_ Hai nhaø thô tuy caùch xa haøng nghìn naêm nhöng ñeàu coù caûm giaùc buoàn vaø nhôù queâ khi ñöùng tröôùc caûnh soâng nöôùc chieàu taø._ Ñieåm khaùc cuûa Huy Caän laø “khoâng khoùi hoaøng hoân cuõng nhôù nhaø”. Noãi nhôù cuûa Huy Caän kkoâng caàn coù caùi gôïi neân noù da dieát thöôøng tröïc hôn vaø chaùy boûng hôn. Vì theá noù hieän ñaïi hôn._ Caùc lôùp töø laùy “lôùp lôùp, dôïn dôïn”chæ nhòp soùng nöôùc maø cuõng laø tieáng soùng loøng cuûa nhaø thô. Ñoù laø tình yeâu queâ höông ñaát nöôùc kín ñaùo maø tha thieát .5- NghÖ thuËt* ¢m ®iÖu:- §­îc t¹o bëi sù hoµ hîp cña nhÞp ®iÖu, thanh ®iÖu+ NhÞp th¬ toµn bµi cã xu h­íng tr¶i dµi theo nhÞp 4/3+ Cã nh÷ng c©u t¸c gi¶ cè ý ®Ó h¬i l¹c ®iÖu thµnh nhÞp 2/2/3* Thanh ®iÖu:- Tu©n thñ quy ®Þnh cña luËt b»ng, tr¾c vµ cã nh÷ng nÐt riªng:+ Sö dông tõ l¸y nguyªn: ®iÖp ®iÖp, song song, líp líp, dîn dîn.+Tæ chøc ng«n tõ t¹o h×nh ¶nh, kÕt hîp nhÞp ®iÖu gîi ©m h­ëng tr«i ch¶y, xu«i chiÒu, mªnh mang, xao xuyÕn cña hån thi nh©n vµ t¹o vËt.6. Chủ đềM­în bøc tranh thiªn nhiªn s«ng dµi, trêi réng Huy CËn thÓ hiÖn nçi buçn c« ®¬n cña kiÕp ng­êi, ®ång thêi thÓ hiÖn tÊm lßng th­¬ng nhí quª h­¬ng.III/ TOÅNG KEÁT:_ Baøi thô hay, vöøa mang daùng daáp coå kính Ñöôøng thi laïi vöøa raát Vieät Nam.(hình aûnh:doøng soâng, beán nöôùc con thuyeàn, beøo daït, soùng gôïn, caùnh chimraát gaàn guõi, quen thuoäc vôùi moãi ngöôøi VN)_ Bao truøm baøi thô laø noãi buoàn coâ ñôn tröôùc vuõ truï roäng lôùn, noãi saàunhaân theá, nieàm khaùt khao hoøa nhaäp vôùi cuoäc ñôøi vaø tình caûm ñoái vôùi queâ höông ñaát nöôùc._ “Traøng giang laø moät baøi thô ca ngôïi non soâng ñaát nöôùc”(Xuaân Dieäu)CHUÙC CAÙC EM HOÏC TOÁT