Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 52: Văn học viết Yên Bái trước năm 1975 (Tiết 1) - Phùng Thị Thuần

ật làm căn cứ phù Lê chống Mạc. Khoảng năm 1565- 1569 anh em họ Vũ mời Nguyễn Hãng cùng nhiều nho sĩ quanh vùng đến làm thơ, phú ca ngợi phong cảnh Đại Đồng. Bài “Đại Đồng phong cảnh phú” của Nguyễn Hãng giành giải nhất được Vũ Văn Mật thưởng cho một thúng nhỏ bạc trắng (khoảng 2.000 lạng bạc). Sau khi Nguyễn Hãng mất, triều Lê Trung Hưng phong danh hiệu “ Thảo Mao ẩn sĩ”. Tác phẩm của Nguyễn Hãng còn để lại là hai bài phú Nôm: “Tịnh cư ninh thể phú” mô tả cuộc sống của các ẩn sĩ và “Đại Đồng phong cảnh phú” mô tả cảnh thiên nhiên hùng vĩ vùng Đại Đồng và tình yêu của mình, đề cao uy thế của anh em họ Vũ. Nguyễn Hãng mất tại quê hương, hiện nay phần mộ tại xã Xuân Lũng.Tác giả: Nguyễn Hãng (Sinh khoảng 1495,1497- ?). Quê Phủ Lâm Thao ( Phú Thọ)- Tác phẩm làm theo thể Phú. Tiết 52- ctđp: Văn học viết yên báI trước 1975 (tiết 1)I- Tìm hiểu chung về Văn học viết trước 1945.Ii- Tìm hiểu tác phẩm : “đại đồngphong cảnh phú” của Nguyễn hãng1- Tìm hiểu chungTác giả: Nguyễn Hãng (Sinh khoảng 1495,1947- ?). Quê Phủ Lâm Thao ( Phú Thọ)- Tác phẩm làm theo thể Phú. Đại Đồng(1) phong cảnh phúChưng xem:Đặc khí thiêng liêng;Nhiều nơi thanh lạ.Non Xuân Sơn(2) cao thấp triều tây(3);Sông Lôi Thuỷ(4) quanh co nhiễu tả(5).Ngàn tây chìa cánh phượng, dựng thửa hư không;Thành nước uốn hình rồng, dài cùng dãy đá(6).Đùn đùn non Yên Ngựa(7), mấy trượng khoẻ thế kim thang(8);Cuồn cuộn thác Con Voi(9), chín khúc bền hình quan toả(10).Thêm có:Lâu đài kề nước;Hoa cỏ hướng dương(11).Thược dược khéo mười phần tươi tốt,Mẫu đơn khoe hết bực giàu sang(12).Hây hây ngõ hạnh, tường đào, quanh nhà Thái tổ(13)Thay thảy đường hoè, dặm liễu, hóng gió thiều quang.Má hồng điểm thức yên chi(14), đầy vườn hạnh, xem bằng quốc sắc;Quần lục đượm mùi long não, dãy tường lan, nức những thiên hương(15)....Phú là một thể loại văn học cổ, thường là văn xuôi, có vần dùng để tả cảnh vật, phong tục hay bày tỏ cảm xúc, thái độ. Có hai loại phú. Phú cổ thể như một bài văn xuôi có vần, kết cấu linh hoạt, đoạn mạch không cần chặt chẽ. Phú cận thể (còn gọi là phú đường luật), có bố cục chặt chẽ (thường có 6 phần). Câu văn của phú thường là câu biền ngẫu (câu văn có 2 vế, đối xứng nhau).(1). Đại Đồng: Tên địa danh, thuộc phủ Yên Bình. Khi Mạc Đăng Dung cướp ngôi nhà Lê, anh em Vũ Văn Uyên, Vũ Văn Mật chiếm giữ Đại Đồng, chống lại nhà Mạc. Họ Vũ, một mặt giúp binh lương cho Lê Trang Tông(khởi sự ở Thanh Hoá), một mặt củng cố nội bộ, cho nên khi ấy Đại Đồng là một vùng nổi tiếng phồn vinh, nhân dân tụ họp đông đúc, buôn bán thịnh vượng, là đô hội lớn của phiên trấn về mặt tây.Tiết 52- ctđp: Văn học viết yên báI trước 1975 (tiết 1)I- Tìm hiểu chung về Văn học viết trước 1945.? Đoạn trích trên có thể chia làm mấy đoạn? Nội dung của từng đoạn ?Ii- Tìm hiểu tác phẩm : “đại đồngphong cảnh phú” của Nguyễn hãng1- Tìm hiểu chungTác giả: Nguyễn Hãng (Sinh khoảng 1495,1947- ?). Quê Phủ Lâm Thao ( Phú Thọ)- Tác phẩm làm theo thể Phú. Đại Đồng(1) phong cảnh phúChưng xem:Đặc khí thiêng liêng;Nhiều nơi thanh lạ.Non Xuân Sơn(2) cao thấp triều tây(3);Sông Lôi Thuỷ(4) quanh co nhiễu tả(5).Ngàn tây chìa cánh phượng, dựng thửa hư không;Thành nước uốn hình rồng, dài cùng dãy đá(6).Đùn đùn non Yên Ngựa(7), mấy trượng khoẻ thế kim thang(8);Cuồn cuộn thác Con Voi(9), chín khúc bền hình quan toả(10).Thêm có:Lâu đài kề nước;Hoa cỏ hướng dương(11).Thược dược khéo mười phần tươi tốt,Mẫu đơn khoe hết bực giàu sang(12).Hây hây ngõ hạnh, tường đào, quanh nhà Thái tổ(13)Thay thảy đường hoè, dặm liễu, hóng gió thiều quang.Má hồng điểm thức yên chi(14), đầy vườn hạnh, xem bằng quốc sắc;Quần lục đượm mùi long não, dãy tường lan, nức những thiên hương(15)...- Bố cục phần trích: 2 đoạn + Đoạn 1: từ đầu đến “quan toả”: Miêutả cảnh thiên nhiên của châu Thu Vật+ Đoạn 2: phần còn lại: Miêu tả cảnhthành trì, lâu đài của Vũ Văn Mật tại trấn Đại Đồng.Tiết 52- ctđp: Văn học viết yên báI trước 1975 (tiết 1)I- Tìm hiểu chung về Văn học viết trước 1945.? Cảnh vật của châu Thu Vật, trấn Đại Đồng được miêu tả như thế nào ?Ii- Tìm hiểu tác phẩm : “đại đồngphong cảnh phú” của Nguyễn hãng1- Tìm hiểu chung Đại Đồng(1) phong cảnh phúChưng xem:Đặc khí thiêng liêng;Nhiều nơi thanh lạ.Non Xuân Sơn(2) cao thấp triều tây(3);Sông Lôi Thuỷ(4) quanh co nhiễu tả(5).Ngàn tây chìa cánh phượng, dựng thửa hư không;Thành nước uốn hình rồng, dài cùng dãy đá(6).Đùn đùn non Yên Ngựa(7), mấy trượng khoẻ thế kim thang(8);Cuồn cuộn thác Con Voi(9), chín khúc bền hình quan toả(10).Thêm có:Lâu đài kề nước;Hoa cỏ hướng dương(11).Thược dược khéo mười phần tươi tốt,Mẫu đơn khoe hết bực giàu sang(12).Hây hây ngõ hạnh, tường đào, quanh nhà Thái tổ(13)Thay thảy đường hoè, dặm liễu, hóng gió thiều quang.Má hồng điểm thức yên chi(14), đầy vườn hạnh, xem bằng quốc sắc;Quần lục đượm mùi long não, dãy tường lan, nức những thiên hương(15)...2- Tìm hiểu đoạn trích+ Thiên nhiên: Dãy núi Con Voi, núi Xuân Sơn, núi Yên Ngựa trùng điệp hùng vĩ. Sông Lôi Thuỷ ( Sông Chảy) quanh co. =>Cảnh vật thiên nhiên vừa hùng vĩ vừa trữ tình như một bức tranh sơn thuỷ hữu tình tuyệt đẹp về châu Thu Vật.Tiết 52- ctđp: Văn học viết yên báI trước 1975 (tiết 1)I- Tìm hiểu chung về Văn học viết trước 1945.Ii- Tìm hiểu tác phẩm : “đại đồngphong cảnh phú” của Nguyễn hãng1- Tìm hiểu chung Đại Đồng(1) phong cảnh phúChưng xem:Đặc khí thiêng liêng;Nhiều nơi thanh lạ.Non Xuân Sơn(2) cao thấp triều tây(3);Sông Lôi Thuỷ(4) quanh co nhiễu tả(5).Ngàn tây chìa cánh phượng, dựng thửa hư không;Thành nước uốn hình rồng, dài cùng dãy đá(6).Đùn đùn non Yên Ngựa(7), mấy trượng khoẻ thế kim thang(8);Cuồn cuộn thác Con Voi(9), chín khúc bền hình quan toả(10).Thêm có:Lâu đài kề nước;Hoa cỏ hướng dương(11).Thược dược khéo mười phần tươi tốt,Mẫu đơn khoe hết bực giàu sang(12).Hây hây ngõ hạnh, tường đào, quanh nhà Thái tổ(13)Thay thảy đường hoè, dặm liễu, hóng gió thiều quang.Má hồng điểm thức yên chi(14), đầy vườn hạnh, xem bằng quốc sắc;Quần lục đượm mùi long não, dãy tường lan, nức những thiên hương(15)...2- Tìm hiểu đoạn trích+ Thiên nhiên: Dãy núi Con Voi, núiXuân Sơn, núi Yên Ngựa trùng điệp hùng vĩ. Sông Lôi Thuỷ ( Sông Chảy) quanh co. =>Cảnh vật thiên nhiên vừa hùng vĩ vừa trữ tình như một bức tranh sơn thuỷ hữu tình tuyệt đẹp về châu Thu Vật.+ Trấn Đại Đồng - căn cứ của anh em họ Vũ nằm giữa núi non, sông nước, lâu đài sầm uất, sang trọng...=>Vừa thể hiện cảnh thái bình, sung túc, vừa có ý đây là một vùng đất có vượng khí, rất có lợi cho ai mưu đồ việc lớn ? Những cảnh vật được miêu tả ấy đã thể hiện cảm xúc, thái độ gì của Nguyễn Hãng ?+ Thái độ của tác giả: ca ngợi vẻ đẹp của Châu Thu Vật, Trấn Đại Đồng và ca ngợi, tôn sùng sự nghiệp của anh em họ Vũ lập căn cứ để phò Lê chống Mạc.? Căn cứ của anh em Vũ Văn Mật được tác giả miêu tả như thế nào ?Tiết 52- ctđp: Văn học viết yên báI trước 1975 (tiết 1)I- Tìm hiểu chung về Văn học viết trước 1945.Ii- Tìm hiểu tác phẩm : “đại đồngphong cảnh phú” của Nguyễn hãng1- Tìm hiểu chung Đại Đồng(1) phong cảnh phúChưng xem:Đặc khí thiêng liêng;Nhiều nơi thanh lạ.Non Xuân Sơn(2) cao thấp triều tây(3);Sông Lôi Thuỷ(4) quanh co nhiễu tả(5).Ngàn tây chìa cánh phượng, dựng thửa hư không;Thành nước uốn hình rồng, dài cùng dãy đá(6).Đùn đùn non Yên Ngựa(7), mấy trượng khoẻ thế kim thang(8);Cuồn cuộn thác Con Voi(9), chín khúc bền hình quan toả(10).Thêm có:Lâu đài kề nước;Hoa cỏ hướng dương(11).Thược dược khéo mười phần tươi tốt,Mẫu đơn khoe hết bực giàu sang(12).Hây hây ngõ hạnh, tường đào, quanh nhà Thái tổ(13)Thay thảy đường hoè, dặm liễu, hóng gió thiều quang.Má hồng điểm thức yên chi(14), đầy vườn hạnh, xem bằng quốc sắc;Quần lục đượm mùi long não, dãy tường lan, nức những thiên hương(15)...2- Tìm hiểu đoạn trích+ Thiên nhiên: Dãy núi Con Voi, núi Xuân Sơn, núi Yên Ngựa trùng điệp hùng vĩ. Sông Lôi Thuỷ ( Sông Chảy) quanh co. =>Cảnh vật thiên nhiên vừa hùng vĩ vừa trữ tình như một bức tranh sơn thuỷ hữu tình tuyệt đẹp về châu Thu Vật.+ Trấn Đại Đồng - căn cứ của anh em họ Vũ nằm giữa núi non, sông nước, lâu đài sầm uất, sang trọng...=>Vừa thể hiện cảnh thái bình, sung túc, vừa có ý đây là một vùng đất có vượng khí, rất có lợi cho ai mưu đồ việc lớn + Thái độ của tác giả: ca ngợi vẻ đẹp của Châu Thu Vật, Trấn Đại Đồng và ca ngợi, tôn sùng sự nghiệp của anh em họ Vũ lập căn cứ để phò Lê chống Mạc. Em có nhận xét gì về nghệ thuật miêu tả của tác giả? Và thể Phú? 3- Tổng kết+ Nghệ thuật: Bài phú giàu hình ảnh.Câu văn đối xứng, có nhịp điệu... + Nội dung : Miêu tả, ca ngợi cảnh vật, con người ở trấn Đại Đồng (căn cứ của anh em họ Vũ).3- Tổng kếtTiết 52- ctđp: Văn học viết yên báI trước 1975 (tiết 1)I- Tìm hiểu chung về Văn học viết trước 1945.Ii- Tìm hiểu tác phẩm : “đại đồngphong cảnh phú” của Nguyễn hãng1- Tìm hiểu chung2- Tìm hiểu đoạn trích+ Thiên nhiên: Dãy núi Con Voi, núiXuân Sơn, núi Yên Ngựa trùng điệp hùng vĩ. Sông Lôi Thuỷ ( Sông Chảy) quanh co. =>Cảnh vật thiên nhiên vừa hùng vĩ vừa trữ tình như một bức tranh sơn thuỷ hữu tình tuyệt đẹp về châu Thu Vật.+ Trấn Đại Đồng - căn cứ của anh em họ Vũ nằm giữa núi non, sông nước, lâu đài sầm uất, sang trọng...=>Vừa thể hiện cảnh thái bình, sung túc, vừa có ý đây là một vùng đất có vượng khí, rất có lợi cho ai mưu đồ việc lớn + Thái độ của tác giả: ca ngợi vẻ đẹp của Châu Thu Vật, Trấn Đại Đồng và ca ngợi, tôn sùng sự nghiệp của anh em họ Vũ lập căn cứ để phò Lê chống Mạc.+ Nghệ thuật: Bài phú giàu hình ảnh.Câu văn đối xứng, có nhịp điệu... + Nội dung : Miêu tả, ca ngợi cảnh vật, con người ở trấn Đại Đồng (căn cứ của anh em họ Vũ).3- Tổng kết*. Ghi nhớ: (SGK 81) Trước năm 1945 Yên Bái đã có văn học viết. Thời kì trung đại có các tác phẩm của Nguyễn Hãng, Nguyễn Quang Bích viết về Yên Bái. Thời kì hiện đại có tác giả thơ mới J.LEIBA( Lê Văn Bái), là người Yên Bái.“ Đại Đồng phong cảnh phú” của Nguyễn Hãng được làm bằng thể phú, một thể loại văn học cổ, thiên về miêu tả cảnh vật. Bài phú này của Nguyễn Hãng đã miêu tả cảnh vật của châu Thu Vật, trấn Đại Đồng và căn cứ của anh em họ Vũ, thể hiện thái độ ca ngợicủa Nguyễn Hãng.Một số hình ảnhvề hồ thác bàChân thành cảm ơn các thày cô giáo và các em