Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 84: Ôn tập về văn bản thuyết minh

Tiết 84Ôn tập về văn bản thuyết minh* Vai trß, t¸c dông cña v¨n b¶n thuyÕt minh	- Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống.	- Văn bản thuyết minh cung cấp tri thức,khách quan về đặc điểm,tính chất,nguyên nhâncủa các sự vật, hiện tượng trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày,giới thiệu,giải thích. * Đặc điểm của văn bản thuyết minh. Cung cấp tri thức khách quan. Phạm vi sử dụng rộng r·i.- Cách trình bày rõ ràng; ngôn ngữ chính xác, cô đọng, chặt chẽ, sinh động. *Sù kh¸c nhau gi÷a v¨n b¶n thuyÕt minh víi c¸c v¨n b¶n kh¸c:Văn bản thuyết minhVăn bản tự sựVăn bảnmiêu tảVăn bản biểu cảmVăn bản nghị luậnĐÆc ®iÓm (tÝnh chÊt)Giíi thiÖu sù vËt, hiÖn t­îng tù nhiªn, x· héi.KÓ l¹i sù viÖc, nh©n vËt theo mét tr×nh tù.T¸i hiÖn cô thÓ ®Æc ®iÓm vÒ con ng­êi, sù vËt.BiÓu ®¹t t×nh c¶m, c¶m xóc cña con ng­êi.Tr×nh bµy ý kiÕn, luËn ®iÓm b»ng lËp luËn. *Yêu cầu cần thiết khi viết bài văn thuyết minh:- Quan sát,tìm hiểu,tích lũy tri thức về sự vật,hiện tượng cần thuyết minh.-Nắm bắt bản chất đặc trưng của sự vật, hiện tượng cần thuyết minh.Lưu ý: Bài văn thuyết minh cần làm nổi bật được những đặc điểm,bản chất đặc trưng của đối tượng thuyết minh. * C¸c ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh:- Ph­¬ng ph¸p nªu ®Þnh nghÜa, gi¶i thÝch.- Ph­¬ng ph¸p liÖt kª.- Ph­¬ng ph¸p nªu vÝ dô.- Ph­¬ng ph¸p dïng sè liÖu (con sè).Ph­¬ng ph¸p so s¸nh. Ph­¬ng ph¸p ph©n lo¹i, ph©n tÝch. Cã thÓ sö dông kÕt hîp c¸c ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh.- Xác đÞnh đối tượng thuyết minh.- Xác định phạm vi tri thức:+ Đặc điểm, hình dáng, cấu tạo.+ Công dụng, cách sử dụng, cách bảo quản (nÕu cã).- Ý nghĩa của đối tượng đối với đời sống con người.-> Tuú ®èi t­îng thuyÕt minh mµ cã c¸ch lËp ý phï hîp.* Lập ý ( t×m ý) :*Dàn ý:(gåm 3 phÇn)- Mở bài : Giới thiệu đối tượng thuyết minhThân bài : Trình bày cấu tạo,các đặc điểm,lợi ích,cách sử dụngcủa đối tượng.Kết bài: Bày tỏ thái độ đối với đối tượng.II. LuyÖn tËp1. Bµi tËp1 ( SGK/ 35): Nªu c¸ch lËp ý vµ lËp dµn bµi.a.Giới thiệu một đồ dïng trong häc tËp hoÆc trong sinh ho¹t:b. Giới thiệu một danh lam thắng cảnh ( hoặc di tích lịch sử) ë quª h­¬ng em. c. Thuyết minh về mét thể loại văn học mµ em ®· häc.d. Giới thiệu về cách làm một đồ dùng ( hoặc một sản phẩm).*LËp ý: Gåm cã tªn ®å dïng, h×nh d¸ng, kÝch th­íc, mµu s¾c, cÊu t¹o, c«ng dông, c¸ch dïng.* Dµn ý: - MB: Giíi thiÖu kh¸i qu¸t ®å dïng vµ c«ng dông  - TB: CÊu t¹o, nguyªn lÝ ho¹t ®éng (nÕu cã), vai trß, c«ng dông, c¸ch sö dông vµ b¶o qu¶n... - KB: Kh¼ng ®Þnh l¹i tÇm quan träng cña ®å dïng ®èi víi ®êi sèng con ng­êi.a.Giới thiệu một đồ dïng trong häc tËp hoÆc trong sinh ho¹t:* LËp ý: Gåm cã tªn ®Þa danh, kh¸i qu¸t vÞ trÝ, ý nghÜa ®èi víi quª h­¬ng, cÊu tróc, qu¸ tr×nh h×nh thµnh, x©y dùng, tu bæ, ®Æc ®iÓm næi bËt, nh÷ng phong tôc, lÔ héi cã liªn quan...* Dµn ý:- MB: Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÞ trÝ vµ ý nghÜa ls-vh-xh cña ®Þa danh.- TB: LÞch sö h×nh thµnh, qu¸ tr×nh t«n t¹o, tu bæ, thay ®æi tªn gäi; cÊu tróc, quy m«, c¶nh ®Ñp; phong tôc tËp qu¸n cña ®Þa ph­¬ng.- KB: Th¸i ®é, t×nh c¶m sù ®¸nh gi¸ cña ng­êi viÕt hoÆc lêi kªu gäi ý thøc cña ng­êi d©n...b. Giới thiệu một danh lam thắng cảnh ( hoặc di tích lịch sử) ë quª h­¬ng em.* LËp ý: Gåm cã: tªn thÓ lo¹i, Vb tiªu biÓu, nh÷ng ®Æc ®iÓm h×nh thøc thÓ lo¹i, tÝnh chÊt, néi dung...* Dµn ý:- MB: Giíi thiÖu chung vÒ thÓ lo¹i VH vµ vÞ trÝ cña nã ®èi víi vh-xh hoÆc ®èi víi hÖ thèng thÓ lo¹i.- TB: Giíi thiÖu, ph©n tÝch cô thÓ vÒ néi dung vµ h×nh thøc, cã ®­a vÝ dô minh ho¹- KB: Nh÷ng ®iÒu l­u ý khi th­ëng thøc hoÆc khi s¸ng t¸c kiÓu VB nµy. c. Thuyết minh về mét thể loại văn học mµ em ®· häc.* LËp ý: Gåm cã tªn ®å dïng, tªn thÝ nghiÖm, t¸c dông, hiÖu qu¶, môc ®Ých, nguyªn liÖu, quy tr×nh lµm, kÕt qu¶ , yªu cÇu thµnh phÈm...* Dµn ý:- MB: Giíi thiÖu kh¸i qu¸t ®å dïng, ®å ch¬i; tªn thÝ nghiÖm vµ môc ®Ých, t¸c dông cña nã.- TB: ChuÈn bÞ nguyªn vËt liÖu (sè l­îng, mµu s¾c, chÊt liÖu); quy tr×nh-c¸ch thøc tiÕn hµnh (tõng b­íc, tõng kh©u cho ®Õn khi hoµn thµnh); yªu cÇu( vÒ chÊt l­îng, h×nh d¸ng, mµu s¾c...).- KÕt bµi: Th¸i ®é ®èi víi ®å dïng, ®å ch¬i; tªn thÝ nghiÖm. d. Giới thiệu về cách làm một đồ dùng ( hoặc một sản phẩm).Bài tập 2: Tập viết đoạn văn thuyết minh theo đề bài sau: Thuyết minh về giống vậy nuôi.*Më bµi: Con trâu là một con vật gần gũi, gắn bó thân thiết với người nông dân Việt Nam. Nó giúp người nông dân trong lao động, sản xuất. Nó chiếm một ưu thế trong công việc nhà nông. Chính vì thế ông cha ta đã khẳng định: “ Con trâu là đầu cơ nghiệp”.*Th©n bµi:- Trâu thuộc lớp động vật nhai lại rất dễ nuôi. Con trâu có bộ lông màu đen hoặc xám, đôi khi có con màu trắng hoặc màu vàng. Trầu thuộc loại móng guốc đi bằng bốn chân. Nó thích nghi với đời sống môi trường nước và cạn.Áo dài xưaÁo tứ thânÁo tân thời* Đoạn văn tham khảo Chiếc áo dài xuất hiện trong đời sống của người Việt Nam từ lâu đời. Nó mang đậm bản sắc dân tộc và tượng trưng cho vẻ đẹp duyên dáng của người phụ nữ. Từ đầu thế kỉ XIX đến năm 1945, áo dài phụ nữ có hai loại: áo tứ thân và áo hai mảnh sau ghép liền giữa sống lưng. Đằng trước là hai tà áo không có khuy, khi mặc bỏ buông hoặc buộc thắt vào nhau. Áo năm thân cũng may như áo tứ thân, chỉ có điều vạt trước phía trái may ghép từ hai thân vải nên nó rộng gấp đôi vạt phải. Từ những 30 của thế kỉ XX, chiếc áo dài cổ truyền được cải tiến dần thành chiếc áo dài “ tân thời”. Chiếc áo dài tân thời là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa phong cách dân tộc tế nhị, kín đáo với phong cách hiện dại phương tây. - ¤n tËp vÒ v¨n thuyÕt minh. Tập viết bài văn thuyết mình theo các đề bài đã cho. §äc vµ so¹n bµi: “C©u c¶m th¸n”Hướng dẫn về nhà