Bài giảng Ngữ văn lớp 9 tiết 140: Ôn tập phần Tiếng Việt

KÝnh chµo quý thÇy c« gi¸o vµ c¸c em! Gi¸o viªn : Ph¹m Hoµi GiangPhßng gd-®t qui nh¬nTRƯỜNG THCS HẢI CẢNGNGỮ VĂN 9 – líp 9a2Khởi ngữCác thành phần biệt lậpLiên kết câu và liên kết đoạn vănNghĩa tường minh và hàm ýNội dungTiết 140 :ÔN TẬP TIẾNG VIỆT I. Khởi ngữ và các thành phần biệt lập *Khái niệm:¤n tËp phÇn tiÕng viÖtTiết 140 : Thế nào là khởi ngữ?- Khởi ngữ: là thành phần câu đứng trước chủ ngữ để nêu lên đề tài được nói đến trong câu. Trước khởi ngữ, thuờng có thêm các quan hệ từ về, đối với ... 1. Khởi ngữ: Ghi nhớ SGK/ 8Khởi ngữ và các thành phần biệt lập * Khái niệm:¤n tËp phÇn tiÕng viÖtTiết 140: ?Thế nào là thành phần biệt lập? 2. Thành phần biệt lập: là những bộ phận không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu.* Thành phần tình thái: Được dùng để thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu * Thành phần cảm thán: Được dùng để bộc lộ tâm lí của người nói (vui, buồn, mừng, giận ...)* Thành phần gọi đáp: được dùng để tạo lập hoặc duy trì quan hệ giao tiếp.?Thế nào là thành phần tình thái ??Thế nào là thành phần cảm thán ??Thế nào là thành phần gọi đáp ?¤n tËp phÇn tiÕng viÖtTiết 140: * Thành phần phụ chú: được dùng để bổ sung một số chi tiết cho nội dung chính của câu.?Thành phần phụ chú là gì? Vd: Nhất định quân ta sẽ thắng!Vd: Hãy bảo vệ trái đất, ngôi nhà chung của chúng ta, trước những nguy cơ gây ô nhiễm môi trường đang gia tăng.Vd: - Trời ơi, chỉ còn có năm phút!Vd: - Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ!c) Đến lượt cô gái từ biệt. Cô chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng, như người ta cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay. Cô nhìn thẳng vào mắt anh - những người con gái sắp xa ta, biết không bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta như vậy.d) Thưa ông, chúng chau ở Gia Lâm lên đấy ạ. Đi bốn năm hôm mới lên đến đây, vất vả quá!B¶ng¤n tËp phÇn tiÕng viÖtTiết 140:I. Khởi ngữ và thành phần biệt lập.1. Bài 1: Xác định thành phần câu, ghi vào bảng tổng kết:a) Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng gánh gạch, đập đá, làm phu hồ cho nó. (Làng, Kim Lân)b) Tim tôi cũng đập không rõ. Dường như vật duy nhất vẫn bình tĩnh, phớt lờ mọi biến động chung là chiếc kim đồng hồ.	 (Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)Tiết 140:ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆTI. Khởi ngữ và các thành phần biệt lập :Khởi ngữThành phần biệt lậpTình tháiCảm thánGọi - đápPhụ chúa. xây cái lăng ấyb. dường nhưc. những người con gái  nhìn ta như vậyd. Thưa ôngd. vất vả quá2. Bài 2: Viết đoạn văn giới thiệu truyện “Bến quê’’ của Nguyễn Minh Châu, trong đó có ít nhất một câu chứa khởi ngữ và một câu chứa thành phần tình thái.Các đoạn văn trong một văn bản cũng như các câu trong một đoạn văn phải liên kết chặt chẽ với nhau về nội dung và hình thức.- Về nội dung:+ Các đoạn văn phải phục vụ chủ đề chung của văn bản, các câu phải phục vụ chủ đề của đoạn văn (liên kết chủ đề) + Các đoạn văn và các câu văn phải được sắp xếp theo một trình tự hợp lí (liên kết lô-gíc).- Về hình thức, các câu và các đoạn văn có thể được liên kết với nhau bằng một số biện pháp chính: Phép lặp, phép thế, phép đồng nghĩa, phép trái nghĩa, phép liên tưởng, phép nối  II. Liên kết câu và liên kết đoạn văn:* Khái niệm:Tiết 140 :ÔN TẬP TIẾNG VIỆTI. Khởi ngữ và các thành phần biệt lập : * Bài tập:Bài 1,2: Xác định phép liên kết, ghi kết vào bảng tổng kết.Ở rừng mùa này thường như thế.Mưa. Nhưng mưa đá. Lúc đầu tôi không biết. Nhưng rồi có tiếng lanh canh gõ trên nóc hang. Có cái gì vô cùng sắc xé không khí ra từng mảnh vụn. Gió. Và tôi thấy đau, ướt ở má. (Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)b. Từ phòng bên kia một cô bé rất xinh mặc chiếc áo may ô con trai và vẫn còn cầm thu thu một đoạn dây sau lưng chạy sang. Cô bé bên nhà hàng xóm đã quen với công việc này. Nó lễ phép hỏi Nhĩ: “Bác cần nằm xuống phải không ạ?” (Nguyễn Minh Châu, Bến quê)c. Nhưng cái “com- pa” kia lấy làm bất bình lắm, tỏ vẻ khinh bỉ, cười kháy tôi như cười kháy một người Pháp không biết đến Nã Phá Luân, một người Mĩ không biết đến Hoa Thịnh Đốn vậy! Rồi nói: - Quên à! Phải, bây giờ cao sang rồi thì để ý đâu đến bọn chúng tôi nữa! Tôi hoảng hốt, đứng dậy nói: - Đâu có phải thế! Tôi (Lỗ Tấn, Cố hương)II. Liên kết câu và liên kết đoạn văn:Tiết 140 :ÔN TẬP TIẾNG VIỆTI. Khởi ngữ và các thành phần biệt lập :Phép liên kếtLặp từ ngữĐN, TN và LTThế NốiTừ ngữ tương ứngNhưng, Nhưng rồi, VàCô béNó,thế* SƠ ĐỒ TƯ DUY BÀI: ÔN TẬP TiẾNG ViỆTtrß ch¬i « ch÷CẢMTHÁNTÌNHTHÁIPHỤCHÚGỌIĐÁPKHỞINGỮTÌNHYÊULÀNG1234561234561.Thành phần nào bộc lộ tâm lí của người nói?2.Thành phần nào dùng để tạo lập hoặc duy trì quan hệ giao tiếp?3.Thành phần nào dùng để thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu ?4.Thành phần nào bổ sung một số chi tiết cho nội dung chính của câu ?5.Là thành phần của câu, thường đứng trước chủ ngữ nêu lên đề tài được nói đến trong câu?6.Em cảm nhận được tình cảm nào ở nhân vật ông Hai trong tác phẩm Làng của Kim Lân ? LIÊNKẾTVĂNBẢN777.Yếu tố nào giúp văn bản trở nên mạch lạc?trß ch¬i « ch÷CẢMTHÁNTÌNHTHÁIPHỤCHÚGỌIĐÁPKHỞINGỮTÌNHYÊULÀNG123456LIÊNKẾTVĂNBẢNÔ CHỮ CỦA TRÒ CHƠI CÓ CÁC TỪ KHOÁ TRÊN LÀ GÌ?7TƯỜNGMINHVÀHÀMÝDẶN DÒ HỌC SINH CHUẨN BỊ CHO TIẾT HỌC TIẾP THEO**Ra bài tập về nhà:- Học thuộc khái niệm: khởi ngữ; các TPBL; liên kết câu, liên kết đoạn văn.- Xem lại bài tập liên quan đến các kiến thức trên.** Chuẩn bị bài: So¹n bµi: “Ôn tập Tiếng Việt”(t): - Ôn lại nghĩa tường minh, hàm ý - Làm bài tập 1, 2 SGK/ 111.CHÚC CÁC THẦY CÔ MẠNH KHOẺ,CHÚC CÁC EM HỌC TỐT!Chào tạm biệt các thầy cô và các em !