Bài giảng Sinh học 12 Bài 30: Quá trình hình thành loài

Kñnh chaâo quyá thêìy cöGiải thích vai trò của cách li địa lí trong quá trình hình thành loài mới ?Ở loài giao phối tiêu chuẩn nào là quan trọng để phân biệt hai loài khác nhau?Tại sao quần đảo được xem là phòng thí nghiệm nghiên cứu quá trình hình thành loài mới?Bài 30:Tìm hiểu ví dụ trong thực nghiệm và thí nghiệm của các nhà khoa học! Trong một hồ ở châu Phi: có hai loài cá rất giống nhau về các đặc điểm hình thái chỉ khác màu sắcDù trong cùng khu vực địa lí nhưng?.Ánh sáng đơn sắcKhi nuôi các cá thể của hai loài này trong bể có nhiều ánh sáng đơn sắc thì?....Tại sao trong hồ hai loài cá này không giao phối với nhau nhưng trong bể có nhiều ánh sáng đơn sắc chúng lại giao phối với nhau? Dựa vào quan điểm hiện đại hãy giải thích quá trình hình thành hai loài cá này? Các cá thể cùng loài sống trong cùng khu vực địa lí Đột biếnCác cá thể mang KG đột biến -> thay đổi tập tính giao phối -> có xu hướng giao phối với nhauQuần thể cách li với quần thể gốcNhân tố tiến hóaLoài mớiQuần thể cách li sinh sản với quần thể gốcHÌNH THÀNH LOÀI BĂNG CON ĐƯỜNG CÁCH LI TẬP TÍNHKhác biệt về vốn genHãy theo dõi và phân tích ví dụ sau!VÍ DỤ SÔNG VÔN GACỎ BĂNG BỜ SÔNGCỎ BĂNG BÃI BỒIRa hoa kết quả sớmChờ lũ hết mới ST và ra hoa kết quả (muộn hơn)Nòi sinh thái bờ sông không giao phối được với nòi sinh thái bãi bồiHình thaønh loaøi baèng con ñöôøng sinh thaùiLoài mớiNòi sinh tháiCác quần thể cùng loài sống cùng khu vực địa lí nhưng điều kiện sinh thái khác nhau*Phổ biến ở thực vật và động vật ít di độngCách li SSCLTN theo các hướng khác nhau HÌNH THÀNH LOÀI BẰNG CON ĐƯỜNG SINH THÁI- VD:Loài cây ALoài cây BSinh sốngPhát tánVD: QT côn trùng luôn sống trên loài cây A Phát tánSống được loài cây BQTcôn trùng mới ở loài cây BGiao phối với nhauKhông giao phối đượcLoài mới (trên loài cây B)Do ĐBNhân tố tiến hóaKết luận:Hai quần thể của cùng 1 loài sống trong một khu vực nhưng thuộc 2 ổ sinh thái khác nhau  Cách li sinh sản Loài mới.Hình thành loài bằng cách li sinh thái thường xảy ra ở một số loài ĐV ít di chuyển. Lai xa là lai giữa hai cá thể thuộc hai loài khác nhau tạo ra con lai thường bất thụ.- Các loài cây tứ bội (4n) lai với các cây lưỡng bội (2n)  cây tam bội  Sinh sản vô tính  QT cây tam bội là loài mới. VD: Ở thằn lằn: Thằn lằn tứ bội ( 4n) x thằn lằn lưỡng bội (2n) Loài tam bội (3n)  Trinh sinh  Thằn lằn (3n) là loài mới.HÌNH THÀNH LOÀI NHỜ CƠ CHẾ LAI XA VÀ ĐA BỘI HÓAXNgöïa(2n = 64)La (Coù boä NST 2n = 63)Löøa(2n = 62)+ Con lai khác loài được ĐB làm nhân đôi toàn bộ bộ NST (đa bội hóa hay song nhị bội hóa) làm xuất hiện loài mới. Loài mới lúc này mang bộ NST lưỡng bội của hai loài bố mẹ nên GP bình thường  Hữu thụ. Hình thành loài bằng con đường lai xa và đa bội hóa: + VD: TN của Kapentrenco (1928)xxĐa bội hoáTriticum dicoccumAegilops squarrosaTriticum eastivum (Lúa mì trồng hiện nay)Hệ gen BB với 2n = 14 Hệ gen AABB 4n =28Hệ gen DD với 2n= 14 Hệ gen AABBDD với 6n = 42Loài lúa mì(Triticum monococcum)Lúa mì hoang dại(Aegilops speitordes)Con lai với hệ gen AB với 2n = 14, bất thụHệ gen AA với 2n = 14Con lai với hệ gen ABD với 3n = 21, bất thụĐa bội hoáxĐa bội hoáT. dicoccum 4n = 2nAA+ 2nBB =28 Lúa mì hoang dại A.Squarrosa2nDD = 14T. AestivumĐa bội hoá 6n = 2nAA + 2nBB + 2nDD =42xT. monococcumA. speitordes2nAA= 142nBB= 14(Loài lúa mì)(Lúa mì hoang dại)- Lai xa và đa bội hóa là con đường nhanh chóng để tạo nên loài mới ở TV (75% TV có hoa & 95% dương xỉ) nhưng ít gặp ở ĐV.Ví dụ sự hình thành thể song nhị bội ngoài tự nhiênCỎ CHÂU ÂU50 NSTCỎ MỸ70 NSTxP:G:F(LX):THỂ SONG NHỊ BỘI:25 NST35 NST60 NST(HỮU THỤ)(TỨ BỘI HOÁ)120 NSTCỏ Spartina của Anh(BẤT THỤ)Dưa hấu không hạt được sản xuất trên các cây tam bội (3N) (triploid) có tính bất thụ cao phát sinh từ việc lai một cây nhị bội (2N) (điploid) thường với một cây tứ bội (4N). Thể tứ bội được dùng như giống cái hoặc bố mẹ hạt giống và thể nhị bội là giống đực hoặc bố mẹ hạt phấnVui để học 1/Hình thành loài mới bằng con đường sinh thái là phương thức thường ở những nhóm sinh vật:A. Động vật giao phối    B. Thực vật, động vật ít di động xaC. Động vật ít di động xa   D. Thực vật và động vật kí sinh       2/Thể song nhị bội là cơ thể có:    A. Tế bào mang bộ nhiễm sắc thể (NST) lưỡng bội 2n   B. Tế bào mang bộ NST tứ bội   C. Tế bào chứa 2 bộ NST lưỡng bội của cả 2 loài bố và mẹ.   D. Tế bào chứa bộ NST lưỡng bội với một nửa bộ phận từ loài bố và nửa kia nhận từ loài mẹ. 3/Hình thành loài bằng con đường lai xa và đa bội là phương thức thường được thấy ở đa số     A. Thực vật   B. Động vật kí sinh   C. Động vật ít di động xa D. Động vật4/Quá trình hình thành loài mới có thể diễn ra tương đối nhanh khi:     A. Chọn lọc tự nhiên diễn ra theo chiều hướng khác nhau     B. Do lai xa và đa bội hoá    C. Do có biến động di truyền    D. Quá trình hình thành loài bằng con đường địa lí và sinh thái diễn ra song song5/ Trong chọn giống thực vật, thực hiện lai xa giữa loài hoang dại và cây trồng nhằm mục đích:    A. Đưa vào cơ thể lai các gen quý về năng suất của loài dại    B. Đưa vào cơ thể lai các gen quý giúp chống chịu tốt với điều kiện bất lợi của môi trường của loài dại    C. Khắc phục tính bất thụ trong lai xa    D. Tạo điều kiện thuận lợi cho việc sinh sản sinh dưỡng ở cơ thể lai xaKEÁT LUAÄN - Loaøi môùi khoâng xuaát hieän vôùi moät theå ñoät bieán maø thöôøng laø coù söï tích luõy moät toå hôïp nhieàu ñoät bieán. - Loaøi môùi khoâng xuaát hieän vôùi moät caù theå duy nhaát maø phaûi laø moät quaàn theå hay moät nhoùm quaàn theå toàn taïi phaùt trieån nhö laø moät khaâu trong heä sinh thaùi, ñöùng vöõng qua thôøi gian döôùi taùc duïng cuûa choïn loïc töï nhieân.VỀ NHÀ:- Đọc phần in nghiêng cuối bài. Trả lời câu hỏi và làm bài tập SGK.- Chuẩn bị nội dung bài "Tiến hóa lớn". Tại sao sinh giới ngày càng đa dạng?BAØI HOÏC ÑEÁN ÑAÂY KEÁT THUÙCCHAØO THAÂN AÙIXin chào