Bài giảng Sinh học Khối 10 - Bài 29: Cấu trúc các loại virut (Bản mới)

Tỏc nhõn gõy nờn cỏc bệnh này ? 
Virut 
Bệnh cỳm A/H1N1 
Virut là gỡ ? 
Bệnh đậu mựa 
Bệnh cỳm gia cầm 
Bệnh HIV 
Chương III: 
 VIRUT VAỉ BEÄNH TRUYEÀN NHIEÃM 
BAỉI 29:CAÁU TRUÙC CAÙC LOAẽI VIRUT 
Nghiờn cứu SGK để hỡnh thành khỏi niệm Virut? 
I. KHÁI NIỆM: 
  Virut là thực thể chưa cú cấu tạo tế bào , cú kớch thước siờu nhỏ, chỉ cú thể nhõn lờn trong tế bào sống. Chỳng sống kớ sinh nội bào bắt buộc. 
II. CẤU TẠO: 
Vỏ(capsit) 
Lõi (bộ gen) 
 Axit nuclêic 
Capsit 
Nuclêôcapsit 
 1. Cấu tạo chung : 2 phần 
Lõi( bộ gen): Axit Nuclêic 
b. Vỏ (capsit): Prôtêin 
Phức hợp gồm axit nuclêic và vỏ capsit được gọi là Nuclêôcapsit 
Axit nuclờic 
Prụtờin 
 Virut được cấu tạo gồm những thành phần nào ? Bản chất của các thành phần đó là gì? 
Bộ gen của virut có đ iểm gì sai khác so với bộ gen của sinh vật nhân thực ? 
Bộ gen (ARN) 
Bộ gen (ADN) 
 Bộ gen của virut 
 Bộ gen của sinh vật nhân thực 
Bộ gen (ADN) 
 Bộ gen của virut có thể là ADN hoặc ARN , 
Chuỗi đơn hoặc chuỗi kộp 
Bộ gen của sinh vật nhân thực luôn là ADN chuỗi kộp 
Vỏ capsit của virut : 
Capsome 
Capsit 
-  Vỏ capsit đư ợc cấu tạo từ cỏc đơn vị pr ụ t ờ in gọi là capsome . 
Vỏ capsit của virut đư ợc cấu tạo nh ư thế nào ? 
-  Kớch thửụực virut caứng lụựn thỡ soỏ lửụùng capsome caứng nhieàu. 
Kích thước của virut và số lượng capsome có quan hệ với nhau nh ư thế nào ? 
 2.Các dạng cấu tạo: 
 Axit nuclêic 
Capsit 
Vỏ ngoài 
Gai glicôprôtêin 
 Virut trần ( virut đơn giản ) 
 Virut có vỏ ngoaứi ( virut phức tạp) 
Quan s ỏt hỡnh vẽ, hóy so sỏnh cấu tạo của Virut trần và Virut cú v oỷ ngoài ? 
 virut chỉ có cấu tạo gồm lõi a. nuclờic và vỏ capsit 
 có lớp vỏ bao bên ngoài vỏ capsit và trên có gắn các gai glicôprôtêin 
là lớp lipit kép và prôtêin tương tự màng sinh chất  bảo vệ virut . 
làm nhiệm vụ kháng nguyên , giúp virut bám trên bề mặt tế bào vật chủ. 
Vỏ ngoài của virut có bản chất là gì? Nó có tác dụng gì? 
Virut có vỏ ngoaứi 
Lõi 
Capsit 
 Vỏ ngoài 
 Gai glicôprôtêin 
Gai glicôprôtêin có tác dụng gì ? 
III. HèNH THÁI: 
Dựa vào hình dạng, ta có thể phân chia virut thành những dạng cấu trỳc nào? 
Virut HIV 
Virut bại liệt 
Phage T2 
Virut dại 
Virut khảm thuốc lá 
Virut viêm não 
 Chủ yếu gồm 3 dạng 
1. Hình trụ xoắn(que, sợi, cầu ) 
2. Hình khối 
3. Dạng hoón hợp 
Virut bại liệt 
Virut HIV, 
cỳm , sởi 
Phage T2, 
Đậu mựa 
 Virut khảm thuốc lá, dại 
Khối đa diện 
Khối cầu 
 Nghiờn cứu SGK, haừy mụ tả đặc điểm của virut 
cú hỡnh dạng xoắn , khoỏi 
vaứ hoón hụùp ? Cho vớ dụ ? 
  Caỏu truực xoaộn 
 Caỏu truực khoỏi 
 Caỏu truực hoón hụùp 
Caỏu truực virut 
 ẹaởc ủieồm 
 - Goàm capsome xeỏp theo chieàu xoaộn cuỷa axit nucleõic . 
- Coự hỡnh que , sụùi , caàu 
 - Capsome saộp xeỏp theo hỡnh khoỏi ủa dieọn . 
 - ẹaàu coự caỏu truực khoỏi chửựa axit nucleõic gaộn vụựi ủuoõi coự caỏu truực xoaộn . 
 ẹaùi dieọn 
 - virut daùi , virut khaỷm thuoỏc laự , Virut cỳm , virut sởi 
 - Virut baùi lieọt, mụn cơm, hecpet 
 - Phagụ, đậu mựa 
Y ếu tố nào quy định hỡnh dạng của virut ? 
  Hình dạng virut phụ thuộc vào cấu tạo vỏ capsit của virut 
Thí nghiệm của Franken và Conrat 
Thí nghiệm này nói lên vai trò quyết đ ịnh của thành phần nào , axit nuclêic hay vỏ Prôtêin ? 
Axit nuclêic có vai trò quyết đ ịnh , quy đ ịnh mọi đ ặc đ iểm của virut . 
 Thí nghiệm của Franken và Conrat 
Khi ở ngoài tế bào chủ , virut biểu hiện đ ặc tính nh ư một thể vô sinh hay hữu sinh ? 
ở ngoài tế bào chủ , virut biểu hiện nh ư một thể vô sinh . 
Thí nghiệm của Franken và Conrat 
Khi tồn tại trong tế bào chủ ( nhiễm vào lá cây ), biểu hiện của virut nh ư thế nào ? 
Chúng biểu hiện nh ư một thể hữu sinh , có thể nhân lên , tạo thế hệ virut mới có đ ầy đủ đ ặc đ iểm di truyền của virut ban đ ầu . 
Qua thí nghiệm này, ta có thể kết luận gì về đặc điểm sống của virut khi chúng tồn tại bên trong hoặc bên ngoài tế bào? 
 Ở ngoài tế bào chủ, virut biểu hiện như một thể vô sinh. 
  Kết luận về đặc điểm sống của virut 
Theo em cú thể nuụi virut trờn mụi trường nhõn tạo như nuụi vi khuẩn được khụng? 
Khụng, vỡ virut sống kớ sinh bắt buộc. 
 Chỉ khi ở trong tế bào chủ, virut mới hoạt động như một thể sống. 
IV. Phân loại virut : 
  Có thể phân loại dựa trên 4 tiêu chuẩn : 
Căn cứ vào loại axit nuclêic ( virut ADN, virut ARN) 
Căn cứ vào hình dạng ( Xoaộn , khối , hỗn hợp ) 
Căn cứ vào có hay không có vỏ ngoài ( VR đơn giản , VR phức tạp) 
Căn cứ vào tế bào chủ mà virut kí sinh ( VR ĐV, VR TV, VR VSV) 
Dựa trên những kiến thức đã học , ta có thể phân loại virut dựa trên những tiêu chuẩn nào ? 
So sỏnh sự khỏc biệt của virut và vi khuẩn ? 
TÍNH CHAÁT 
VIRUT 
 VI KHUAÅN 
Coự caỏu taùo teỏ baứo 
Chổ chửựa ADN hoaởc ARN 
Chửựa ADN vaứ ARN 
Chửựa Riboõxoõm 
Sinh saỷn ủoọc laọp 
 khoõng 
coự 
 khoõng 
 khoõng 
 khoõng 
 khoõng 
coự 
coự 
coự 
coự 
 Dựng từ “ cú ” hoặc “ khụng ” để điền vào ụ dưới đõy, sao cho thớch hợp: 
CAÂU HOÛI TRAẫC NGHIEÄM 
Caõu 1: ẹieàu naứo sau ủaõy ủuựng khi noựi veà virut ? 
Laứ daùng soỏng ủụn giaỷn nhaỏt . 
 Khoõng coự caỏu taùo teỏ baứo . 
Caỏu taùo tửứ proõteõin vaứ axit nucleõic . 
Taỏt caỷ ủeàu ủuựng . 
Caõu 2: Virut traàn laứ virut : 
Chổ coự voỷ lipit 
Chổ coự voỷ capsit và lừi axit nuclờic 
Khoõng coự caực lụựp voỷ boùc . 
Coự voỷ lipit vaứ voỷ capsit . 
A 
B 
C 
D 
A 
B 
C 
D 
CAÂU HOÛI TRAẫC NGHIEÄM 
Caõu 3: Nucleõoõcapsit laứ : 
 Phửực hụùp goàm voỷ capsit vaứ axit nucleõic 
 Caực lụựp voỷ capsit cuỷa virut . 
 Boọ gen chửựa ADN cuỷa virut . 
 Boọ gen chửựa ARN cuỷa virut . 
Caõu 4: Virut naứo kớ sinh ụỷ ngửụứi ? 
HIV, virut vieõm gan B. 
 Phagụ , virut baùi lieọt . 
 Phagụ . 
 Virut khaỷm thuoỏc laự . 
A 
B 
C 
D 
A 
B 
C 
D 
Virut là gỡ? 
Cấu tạo của virut ra sao? 
Cú cấu tạo tế bào khụng? 
Sống độc lập hay kớ sinh? 
Lừi a. nuclờic 
 Vỏ capsit 
Virut trần 
Virut cú cỏc dạng cấu trỳc nào? 
Lừi chứa loại a nuclờic nào? 
Xoắn, khối, hỗn hợp 
( ARN hoặc ADN ) 
Ứng dụng 
của virut? 
(Nụng nghiệp, 
y học...) 
Tỏc hại 
của virut? 
Nội dung chủ yếu của bài này là: 
Cho vớ dụ minh họa 
Nếu cú vỏ ngoài 
Virut phức tạp 
 Làm các bài tập trong SGK 
 Đ ọc trước bài 30: Sự nhân lên của Virut trong tế bào chuỷ 
Bài tập về nh à 
CẢM ƠN THẦY Cễ VÀ CÁC EM 
ĐÃ CHÚ í LẮNG NGHE 
Đỳng rồi 
T1 
T2 
Sai rồi 
T1 
T2