Bài giảng Sinh học Lớp 10 - Bài 1: Các cấp tổ chức của thế giới sống - Phạm Văn An

PHẦN MỘT 
GIỚI THIỆU CHUNG 
VỀ THẾ GIỚI SỐNG 
CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG 
TIẾT 1 
GIÁO VIÊN GIẢNG DẠY: PHẠM VĂN AN 
TRƯỜNG THPT HÒA PHÚ – CHIÊM HÓA – TUYÊN QUANG 
TIẾT 1 – CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG 
I. CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG 
Giải thích các khái niệm : mô , cơ quan , hệ cơ quan , cơ thể , quần thể , quần xã , hệ sinh thái và sinh quyển ? 
PHÂN TỬ 
BÀO QUAN 
TẾ BÀO 
MÔ 
CƠ THỂ 
CƠ QUAN 
QUẦN THỂ 
QUẦN XÃ 
SINH QUYỂN 
TIẾT 1 – CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG 
I. CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG 
Trong các cấp tổ chức của sự sống thì những cấp tổ chức nào là cơ bản ? Trong đó cấp nào là cơ bản nhất ? 
- Thế giới sống được chia thành các cấp độ tổ chức từ thấp đến cao theo nguyên tắc thứ bậc: Tế bào  Cơ thể  Quần thể  Loài  Quần xã  Hệ sinh thái  Sinh quyển. 
- Các cấp tổ chức cơ bản của thế giới sống bao gồm: tế bào, cơ thể, quần thể - loài, quần xã, hệ sinh thái – sinh quyển. 
- Cơ thể là cấp tổ chức cơ bản nhất vì nó biểu hiện đầy đủ các đặc tính của cơ thể sống. 
TIẾT 1 – CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG 
I. CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG 
Kể tên các cấp tổ chức trung gian của thế giới sống? 
- Các cấp tổ chức trung gian: phân tử, đại phân tử, bào quan, mô, cơ quan, hệ cơ quan. 
Học thuyết tế bào cho biết 2 điều gì ? 
Học thuyết tế bào được xây dựng vào thế kỉ thứ 19 (1838 -1839) bởi Schleiden và Schwann phát biểu rằng : 
+ Mọi sinh vật đều được cấu tạo từ 1 hoặc nhiều tế bào . 
+ Các tế bào chỉ được sinh ra bằng cách phân chia tế bào . 
TIẾT 1 – CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG 
I. CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG 
II . ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC CẤP TỔ CHỨC SỐNG 
1. Tổ chức theo nguyên tắc thứ bậc : 
Theo nguyên tắc thứ bậc thế giới sống có đặc điểm gì? 
- Cấp tổ chức dưới làm nền tảng xây dựng nên cấp tổ chức sống cấp trên (Bào quan  tế bào  mô  cơ quan  cơ thể). 
- Tổ chức sống cấp cao hơn không chỉ có các đặc điểm của tổ chức sống cấp thấp mà còn có những đặc tính nổi trội mà cấp tổ chức dưới không có được. 
TIẾT 1 – CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG 
I. CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG 
II . ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC CẤP TỔ CHỨC SỐNG 
1. Tổ chức theo nguyên tắc thứ bậc : 
Theo nguyên tắc thứ bậc thế giới sống có đặc điểm gì? 
- Những đặc điểm nổi trội đặc trưng cho thế giới sống: trao đổi chất và năng lượng, sinh sản, sinh trưởng và phát triển, cảm ứng, khả năng tự điều chỉnh, khả năng tiến hoá thích nghi với môi trường. 
TIẾT 1 – CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG 
I. CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG 
II . ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC CẤP TỔ CHỨC SỐNG 
1. Tổ chức theo nguyên tắc thứ bậc : 
2. Hệ thống mở và tự điều chỉnh : 
- Hệ thống mở: Giữa cơ thể và môi trường sống luôn có tác động qua lại thông qua quá trình trao đổi chất và năng lượng. 
TIẾT 1 – CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG 
I. CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG 
II . ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC CẤP TỔ CHỨC SỐNG 
1. Tổ chức theo nguyên tắc thứ bậc : 
2. Hệ thống mở và tự điều chỉnh : 
CHIM HẢI ÂU 
- Tự điều chỉnh: Mọi cấp tổ chức sống đều có các cơ chế tự điều chỉnh đảm bảo duy trì và điều hòa sự cân bằng động trong hệ thống (cân bằng nội môi) giúp tổ chức sống có thể tồn tại và phát triển. 
TIẾT 1 – CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG 
I. CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG 
II . ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC CẤP TỔ CHỨC SỐNG 
1. Tổ chức theo nguyên tắc thứ bậc : 
2. Hệ thống mở và tự điều chỉnh : 
3. Thế giới sống liên tục tiến hóa : 
Dù cho thế giới sống là đa dạng , nhưng vẫn có những bằng chứng về tính thống nhất của chúng . 
ADN 
SỰ THỐNG NHẤT Ở CẤP PHÂN TỬ: ADN 
TIẾT 1 – CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG 
I. CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG 
II . ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC CẤP TỔ CHỨC SỐNG 
1. Tổ chức theo nguyên tắc thứ bậc : 
2. Hệ thống mở và tự điều chỉnh : 
3. Thế giới sống liên tục tiến hóa : 
Sự thống nhất ở cấp tế bào : cấu trúc tiên mao ở tế bào có nhân . 
TIẾT 1 – CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG 
I. CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG 
II . ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC CẤP TỔ CHỨC SỐNG 
1. Tổ chức theo nguyên tắc thứ bậc : 
2. Hệ thống mở và tự điều chỉnh : 
3. Thế giới sống liên tục tiến hóa : 
Mỏ chim thích nghi với những loại thức ăn khác nhau . 
TIẾT 1 – CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG 
I. CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG 
II . ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC CẤP TỔ CHỨC SỐNG 
1. Tổ chức theo nguyên tắc thứ bậc : 
2. Hệ thống mở và tự điều chỉnh : 
3. Thế giới sống liên tục tiến hóa : 
Sự sống không ngừng tiến hóa tạo nên một thế giới sống vô cùng dạng và phong phú nhưng lại thống nhất với nhau do đều có những đặc điểm chung. 
TIẾT 1 – CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG 
CỦNG CỐ, LUYỆN TẬP 
Tại sao nói tế bào là cấp tổ chức cơ bản của sự sống? 
Tế bào là đơn vị cấu trúc và chức năng của tất cả cơ thể sống và sự sống chỉ thể hiện khi xuất hiện tổ chức tế bào . 
Các loài sinh vật mặc dù rất khác nhau nhưng chúng vẫn có những đặc điểm chung là vì : 
Chúng sống trong những môi trường giống nhau . 
b. Chúng đều được cấu tạo từ tế bào . 
c. Chúng đều có chung một tổ tiên . 
d. Tất cả đều đúng . 
TIẾT 1 – CÁC CẤP TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG 
- Học bài cũ và trả lời các câu hỏi trong sách giáo khoa. 
- Đọc bài mới trước khi tới lớp. 
HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC Ở NHÀ 
 Mô : là tập hợp các tế bào giống nhau cùng thực hiện một chức năng nhất định . 
 Cơ quan : tập hợp của nhiều mô khác nhau . 
 - Hệ cơ quan : tập hợp của nhiều cơ quan khác nhau cùng thực hiện một chức năng nhất định . 
 Cơ thể : được cấu tạo từ các cơ quan và hệ cơ quan . 
 Quần thể nhóm các cá thể cùng loài cùng sống trong 1 khu phân bố xác định . 
- Quần xã : gồm nhiều quần thể của các loài khác nhau cùng sống trong 1 vùng địa lý nhất định . 
 Hệ sinh thái : bao gồm nhiều quần xã và môi trường sống của chúng tạo nên 1 thể thống nhất . 
- Sinh quyển : tập hợp tất cả các hệ sinh thái trên Trái Đất và sinh cảnh của chúng , là cấp tổ chức cao nhất và lớn nhất của sự sống .