Bài giảng Sinh học Lớp 10 - Bài 13: Khái quát về năng lượng và chuyển hoá vật chất - Vũ Đình Hậu

CHÀO MỪNG CÁC THẦY Cễ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH 
GIÁO VIấN : VŨ ĐèNH HẬU 
TRƯỜNG THPT XUÂN TRƯỜNG C 
Kiểm tra bài cũ:  
13 
Tế bào muốn tồn tại được cần phải thực hiện quỏ trỡnh gỡ? 
Tế bào muốn tồn tại được cần phải thường xuyờn trao đổi chất với mụi trường. 
CHƯƠNG III : 
 CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO 
BÀI13 : KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT 
4 
Thế năng 
Động năng 
Năng lượng dự trữ, có tiềm năng sinh công. 
Năng lượng sẵn sàng sinh công. 
 Bài13. khái quát về năng lượng 
 và chuyển hoá vật chất . 
Năng lượng và các dạng năng lượng trong tế bào. 
 1. Khái niệm năng lượng. 
 Năng lượng là đại lượng đặc trưng cho khả năng sinh công 
Thế năng 
Động năng 
A 
B 
- Trạng thỏi tồn tại của năng lượng là: 
 Bài13. khái quát về năng lượng 
 và chuyển hoá vật chất . 
Trong TB năng lượng tồn tại ở nhiều dạng khác nhau : điện năng, nhiệt năng, hóa năng , cơ năng ... 
Vậy trong tế bào năng lượng tồn tại ở dạng nào? 
 Bài13. khái quát về năng lượng 
 và chuyển hoá vật chất . 
2. ATP đồng tiền năng lượng của tế bào. 
Cấu trỳc húa học 
Cấu trỳc khụng gian 
Nờu cṍu trúc của ATP ? 
 Bài13. khái quát về năng lượng 
 và chuyển hoá vật chất . 
2. ATP- đồng tiền năng lượng của tế bào. 
*Cấu tạo ATP (ađênôzin triphôtphat). 
- Một bazơnitơ: Ađênin 
- Một phân tử đương ribôzơ ( 5 Cacbon ) 
- 3 nhóm phôtphat ( P ). 
 *Cấu trỳc: 
- ATP( ađờnụzin tri photphat) cú cấu tạo 3 thành phần: bazơ nitơ(Ađờnin), đường ribụzơ, 3 nhúm phốt phỏt 
Cở chế truyền năng lượng của ATP: 
Adenine 
P 
p 
p 
Liờn kết cao năng 
N 
N 
N 
N 
Co cơ, 
tụ̉ng hợp các chṍt . 
 ADP 
 ATP 
 (Ađờnụzin điphotphat) 
ATP truyờ̀n năng lượng cho các hoạt đụ̣ng của tờ́ bào như thờ́ nào và tái tạo ra sao ? 
Adenine 
P 
p 
N 
N 
N 
N 
ADP 
pi 
+ 
P vụ cơ 
ATP 
 ATP truyền năng l ư ợng cho các hoạt động của tờ́ bào thụng qua chuyển nhóm photphat cuối cùng để trở thành ADP, và ngay lập tức ADP lại gắn thờm nhóm photphat để trở thành ATP . 
ATP ADP ( ađênôzin diphotphat ). Sau đó ADP + P ATP ( trạng thái nghỉ ). 
ADP - ATP 
*Chức năng : 
Năng lượng ATP dùng để: 
- Tổng hợp các chất cho TB. 
- Vận chuyển các chất qua màng sinh chất. 
- Sinh công cơ học. 
Vậy ATP có chức năng gì? 
enzim 
II. CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT 
- Là tập hợp cỏc phản ứng sinh hoỏ xảy ra bờn trong tế bào 
Lưu ý: Chuyển hoỏ vật chất luụn kốm theo chuyển hoỏ năng lượng. 
Bản chất của chuyển húa vật chất là gỡ? 
 - Đồng hoỏ: Tổng hợp cỏc chất hữu cơ phức tạp từ cỏc chất đơn giản. 
Protein thức ăn 
Axit amin 
Màng ruột 
Mỏu 
Protein tế bào 
Protein tế bào + O 2 
ATP và sản phẩm thải 
ATP sinh cụng: co cơ, vận chuyển cỏc chất, sinh nhiệt. 
1. Khỏi niệm 
- Dị húa: Phõn giải cỏc chất hữu cơ phức tạp thành cỏc chất đơn giản. 
3.Vai trũ 
- Giỳp đỡ cho tế bào thực hiện cỏc đặc tớnh đặc trưng khỏc của sự sống như sinh trưởng, phỏt triển,cảm ứng và sinh sản 
2. Bản chất 
Liờn hệ thực tế nờu vớ dụ về c huyờ̉n hoá vọ̃t chṍt ? từ đú nờu khỏi niờm về chuyển húa vật chất 
Nờu vai trò của chuyờ̉n hoá vọ̃t chṍt? 
 Dị hoá cung cấp năng lượng để tổng hợp ATP từ ADP. 
 ATP lập tức bị phân huỷ thành ADP và giải phóng năng lượng cho quá trình đồng hoá cũng như các hoạt động sống khác của tế bào 
mụ́i quan hợ̀ giữa đụ̀ng hoá và dị hoá ? 
4. M ụ́i quan hợ̀ giữa đụ̀ng hoá và dị hoá 
Nếu ăn quỏ nhiều thức ăn giàu năng lượng mà cơ thể khụng sử dụng hết thỡ sẽ dẫn tới điều gỡ? 
Để trỏnh hiện tượng này ta cấn phải cú biện phỏp gỡ trong vấn đề ăn uống? 
Cần ăn uống hợp lớ, kết hợp với nhiều loại thức ăn 
Cú hai dạng năng lượng được phõn chia dựa trờn trạng thỏi tồn tại của chỳng là: 
a. Động năng và thế năng 
b. Húa năng và điện năng 
c. Điện năng và thế năng 
d. Động năng và húa năng 
2 . Năng lượng tớch lũy trong cỏc liờn kết húa học của cỏc chỏt hữu cơ trong tế bào được gọi là: 
a. Húa năng 
b. Điện năng 
c. Nhiệt năng 
d. Động năng 
3. Yếu tố nào sau đõy khụng cú trong thành phần của phõn tử ATP? 
a. Bazơnitơ 
b. Nhúm photphat 
c. Đường 
d. Prụtờin 
Bài tập củng cố 
4.ATP được xem như đồng tiền năng lượng của tế bào vì 
A. ATP cung cấp năng lượng phổ biến trong tế bào nhờ khả năng dễ dàng nhường năng lượng và tái tạo của nó . 
B. Nó chứa liên kết cao năng. 
C. Khả năng dự trữ năng lượng của nó nhờ tính bền vững của liên kết photphat cao năng. 
D. Nó tham gia vào dòng năng lượng trong tế bào và trong cơ thể 
- Cỏc em về học bài và trả lời cõu hỏi SGK. 
- ễn tập kiến thức về enzim. 
- Tỡm hiểu trước bài “Enzim và vai trũ của enzim trong quỏ trỡnh chuyển húa vật chất. 
Dặn dũ 
các thầy cô giáo và các em học sinh 
Chào tạm biệt! 
 Dòng năng lượng trong thế giới sống được bắt đầu từ (1) ... truyền tới (2) ... và qua chuỗi thức ăn đi vào động vật rồi cuối cùng trở thành (3) ... phát tán vào môi trường. 
A . (1) cây xanh; (2) động vật; (3) nhiệt năng. 
B . (1) ATP; (2) chất hữu cơ; (3) động năng. 
C . (1) hoá năng trong chất hữu cơ; (2) ATP; (3) nhiệt năng. 
D . (1) ánh sáng mặt trời; (2) cây xanh; (3) nhiệt năng. 
Bài tập củng cố 
ATP là một phân tử quan trọng trong trao đổi chất vì 
A . nó có các liên kết cao năng. 
B . các liên kết cao năng của nó rất dễ hình thành nhưng không dễ phá vỡ. 
C . nó dễ dàng thu được từ môi trường ngoài của cơ thể. 
D . nó rất bền vững. 
 Bài13. khái quát về năng lượng 
 và chuyển hoá vật chất . 
Các trạng thái tiềm ẩn hay bộc lộ và sinh công của năng lượng được gọi là 
 hoá năng và nhiệt năng. 
 thế năng và động năng. 
 hoá năng và cơ năng. 
 thế năng và điện năng. 
 Bài13. khái quát về năng lượng 
 và chuyển hoá vật chất .