Bài giảng Sinh học Lớp 10 - Bài 29: Cấu trúc các loại virut sự nhân lên của virut trong tế bào chủ

Kính chào các thầy cô 
 Theo sù hiÓu biÕt cña c¸c em th × ®©u lµ nguyªn nh©n chñ yÕu ®· lµm nhiÒu ng­êi bÞ chÕt nhÊt ? 
D. Thiªn tai (® éng ® Êt , lò lôt ) 
A. Tai n¹n ( giao th«ng , lao ® éng ). 
B. ChiÕn tranh . 
C. BÖnh tËt . 
 Ví dụ : Dịch cúm bùng phát ở Tây Ban Nha 
năm 1918 do virut cúm A H1N. Trong vài 
tháng làm cho hơn một tỉ người mắc bệnh , 
hơn hai mươi triệu người chết . Hiện nay cả 
 thế giới đang đối mặt virut cum lợn H1N1 đã 
bùng phát và lây lan rất nhanh và gây chết 
nhiều người 
Đậu mùa 
Bò điên 
Lá bị đốm 
Khoai tây hình thoi 
Virut là gì ? 
Có cấu tạo như thế nào ? 
Hình thái ra sao ? 
Chương III: VIRUT VÀ BỆNH TRUYỀN NHIỄM 
BÀI 29: CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT 
Vật chủ nuôi virut 
Virut nhân lên trong tế bào vật chủ 
Vá(capsid ) protein 
Lâi ( bé gen ) acid nuclªic 
Cấu trúc của virut 
Virut là gì ? 
I. Kh¸i niÖm. 
 Virut lµ thùc thÓ di truyÒn ch­a cã cÊu t¹o tÕ bµo . 
 Cã kÝch th­íc siªu nhá ( tõ 10 nm – 100 nm). 
 Cã cÊu t¹o rÊt ®¬n gi¶n ( chØ gåm 1 lâi 
 axitnuclªic ®­ îc bao bäc bëi vá pr«tªin ). 
 Nh©n lªn nhê bé m¸y tæng hîp cña tÕ bµo chñ 
 KÝ sinh néi bµo b¾t buéc . 
Nuclêôcapsit 
Lõi ( bộ gen ) 
axit nucleic 
Vỏ ( capsit ) prôtêin 
Axit nuclêic 
Capsit 
II. CÊu t¹o. 
Virut được cấu tạo gồm những thành phần nào ? Bản chất của thành phần đó là gì ? 
Cấu tạo chung 
+ Lõi ( bộ gen ): Axit nuclêic 
+ Vỏ ( capsit ): Prôtêin 
Phức hợp gồm axit nuclêic và prôtêin người ta gọi là Nuclêôcapsit 
Bộ gen của virus có điểm gì sai khác so với so với bộ gen của sinh vật nhân chuẩn ? 
Bộ gen của virus có thể là ADN hoặc ARN 
1 sợi hoặc 2 sợi 
Bộ gen của sinh vật nhân chuẩn luôn là ADN 2 sợi 
Bé gen (RNA) 
Bé gen (DNA) 
 Bộ gen của virus 
 Bộ gen của sinh vật nhân chuẩn 
Bé gen (DNA) 
Lõi axit nuclêic : Ở bên trong chính là bộ gen của virut 
Mỗi virut chỉ chứa ADN hoặc ARN 
 + Là chuỗi đơn hay chuỗi kép 
 + Là dạng sợi hay dạng vòng 
2. Vỏ capsit của virut . 
Capsome 
capsid 
Vỏ capsit cua virut được cấu tạo như thế nào ? 
- Được cấu tạo từ những đơn vị nhỏ hơn là capsôme . 
Kích thước của virut và số lượng capsôme có quan hệ với nhau như thé nào ? 
- Virut càng lớn số lượng capsôme càng nhiều 
Vi rrut trần và virut có vỏ ngoài 
Virus chỉ có cấu tạo gồm lõi và vỏ capsid ( giống cấu tạo chung ) 
Có lớp vỏ bọc bao bên ngoài vỏ capsid , trên có gắn các gai glycoprôtêin 
Virus trần ( virus đơn giản ) 
Virus có vỏ bọc ( virus phức tạp ) 
Dựa vào hình trên , hãy cho biết : Đặc điểm của các dạng cấu tạo ? 
 acid nuclªic 
capsid 
Vá ngoµi 
Gai glycoprotein 
Virut có vỏ bọc 
Lâi 
capsid 
Gai glycôprôtêin 
Vỏ ngoài : Lớp lipit kép và prôtêin tương tự màng sinh chất  bảo vệ virut 
Gai glycôprôtêin có tác dụng gì ? 
- Làm nhiệm vụ kháng nguyên , giúp virut bám trên bề mặt tế bào 
III. H×nh th¸i. 
Dựa vào hình dạng ta có thể chia virut thành những dạng nào ? 
Virut viªm n·o 
Virut d¹i 
Virut bại liệt 
Phage T2 
VR kh¶m thuèc l¸ 
h×nh th¸I 1 sè lo¹i virut 
Virut HIV 
Chủ yếu gồm 3 dạng : 
1. Hình trụ đối xứng xoắn 
2. Hình khối 
3. Dạng hỗn hợp 
Phage T2 
VR kh¶m thuèc l¸ 
Virut bại liệt 
Virut viªm n·o 
Khối đa diện 
Khối cầu 
III. H×nh th¸i. 
Virut gồm những dạng cấu trúc nào ? Đặc điểm của nó ra sao ? Cho ví dụ minh hoạ ? 
Xoắn 
Khối 
Hỗn hợp 
Capsôme sắp sếp theo chiều xoắn của axitnuclêic 
Capsôme sắp sếp theo chiều hình khối đa diện với 20 mặt tam giác đều 
Đầu có cấu trúc khối chứa axit nuclêic gắn với Phagơ đuôi có cấu trúc xoắn 
Virut cúm , virut sởi 
Virut bại liệt , 
Virut HIV . 
Phaơ T2 
D¹ng cÊu tróc 
Đại diện 
Đặc điểm 
Các dạng 
Chủng A 
ARN chủng A 
Virut lai 
Chủng B 
Prôtêin chủng B 
Nhân lên 
Chủng A 
Thí nghiệm của Frranken và Conrat 
Tại sao virut phân lập được không phải là virut chủng B 
Thí nghiệm này nói lên vai trò quyết định của thành phần nào , axit nuclêic hay vỏ prôtêin ? 
Axit nuclêic có vai trò quyết định , quy đinh mọi đặc điểm của virut . 
Chủng A 
ARN chủng A 
Virut lai 
Chủng B 
Prôtêin chủng B 
Nhân lên 
Chủng A 
Thí nghiệm của Frranken và Conrat 
III. H×nh th¸i. 
Khi ở ngoài tế bào chủ , chúng biểu hiện đặc tính như môt thể vô sinh hay hữu sinh ? 
III. H×nh th¸i. 
Thí nghiệm của Frranken và Conrat 
Chủng A 
ARN chủng A 
Virut lai 
Chủng B 
Prôtêin chủng B 
Nhân lên 
Chủng A 
Khi tồn tại trong tế bào chủ ( nhiễm vào lá cây ), biểu hiện của virut như thế nào ? 
Chúng biểu hiện như một thể hữu sinh , có thể nhân lên , tạo thế hệ mới có đây đủ đặc điểm di truyền của virut ban đầu . 
Kết luận về đặc điểm sống của virut 
+ Ở ngoài tế bào vật chủ , virut biểu hiện như một thể vô sinh . 
+ Chỉ khi ở trong tế bào chủ , virut mới hoạt động như một thể sống . 
- Nªu ® iÓm kh¸c biÖt gi÷a virut vµ vi khuÈn ? 
Tính chất 
Virut 
Vi khuẩn 
Có cấu tạo tế bào 
Chỉ chứa ADN hoặc ARN 
Chứa cả AND và ARN 
Chứa ribôxôm 
Sinh sản độc lập 
III. H×nh th¸i. 
Không 
Không 
Không 
Không 
Không 
Có 
Có 
Có 
Có 
Có 
Lµm c¸c bµi tËp (SGK trang 118) 
§äc tr­íc bµi 30: Sù nh©n lªn cña virut trong tÕ bµo chñ 
§äc môc: Em cã biÕt (SGK trang 118) 
H­íng dÉn vÒ nhµ: