Bài giảng Sinh học Lớp 10 - Bài 29: Cấu trúc các loại virut - Trường THPT Chu Văn An

Sở GDĐT Bình Phước TRƯỜNG THPT CHU VĂN AN 
Gv : Nguyễn Thị Hoài Thu 
Tổ : Hóa Sinh 
 BÖnh Sars 
 BÖnh AIDS 
 BÖnh cóm gµ 
T¸c nh©n g©y bÖnh : 
Virut 
Bệnh cúm A/H1N1 
Virut là gì ? 
CHÖÔNG III: 
 VIRUT VAØ BEÄNH TRUYEÀN NHIEÃM 
BAØI 29:CAÁU TRUÙC CAÙC LOAÏI VIRUT 
Nghiên cứu SGK để hình thành khái niệm Virut ? 
Kí sinh nội bào bắt buộc . 
I. KHÁI NIỆM 
Virut là thực thể chưa có cấu tạo tế bào . 
Nhân lên nhờ bộ máy tổng hợp của tế bào . 
Có kích thước siêu nhỏ , cấu tạo rất đơn giản . 
II. CẤU TẠO CỦA CÁC LOẠI VIRUT 
Vá(capsit ) Pr«tªin 
Lâi ( bé gen ) Axit nuclªic 
 Axit nuclªic 
Capsit 
 Virut ®­ îc cÊu t¹o gåm nh÷ng thµnh phÇn nµo ? 
Nuclª«capsit 
 1. CÊu t¹o chung : 2 phÇn 
Lâi ( bé gen ): Axit Nuclªic 
Vá ( capsit ): Pr«tªin 
 Bé gen cña virut cã thÓ lµ ADN hoÆc ARN , 
1 sîi hoÆc 2 sîi 
Bé gen cña sinh vËt nh©n chuÈn lu«n lµ ADN 2 sîi 
Bé gen cña virut cã ® iÓm g× kh¸c so víi bé gen cña sinh vËt nh©n chuÈn ? 
Bé gen (ARN) 
Bé gen (ADN) 
 Bé gen cña virut 
 Bé gen cña sinh vËt nh©n chuÈn 
Bé gen (ADN) 
Chỉ chứa ADN hoặc ARN. 
ADN, ARN là chuỗi đơn hoặc chuỗi kép 
a. Lõi axit nucleic(bộ gen ) 
- Vá capsit ®­ îc cÊu t¹o tõ nh÷ng ®¬n vÞ nhá h¬n lµ capsome . 
b. Vá capsit 
Vá capsit cña virut ®­ îc cÊu t¹o nh ­ thÕ nµo ? 
Capsome 
Capsit 
KÝch th­íc cña virut vµ sè l­îng capsome cã quan hÖ víi nhau nh ­ thÕ nµo ? 
- Kích thöôùc virut caøng lôùn thì soá löôïng capsome caøng nhieàu 
 2.C¸c d¹ng cÊu t¹o 
 Axit nuclªic 
Capsit 
Vá ngoµi 
Gai glyc«pr«tªin 
Virut trÇn ( virut ®¬n gi¶n ) 
Virut cã vá ngoaøi ( virut phøc t¹p) 
Quan s át hình vẽ so sánh cấu tạo của Virut trần và Virut có v oû ngoài ? 
 virut chØ cã cÊu t¹o gåm lâi vµ vá capsit 
cã líp vá bäc bao bªn ngoµi vá capsit , trªn cã g¾n c¸c gai glyc«pr«tªin 
 líp lipit kÐp vµ pr«tªin t­¬ng tù mµng sinh chÊt  b¶o vÖ virut . 
lµm nhiÖm vô kh¸ng nguyªn , gióp virut b¸m trªn bÒ mÆt tÕ bµo . 
 Vỏ ngoài có cấu tạo như thế nào ? Nó có tác dụng gì ? 
Gai glyc«pr«tªin cã t¸c dông g× ? 
Virut cã vá ngoaøi 
Lâi 
Capsit 
Vá ngoµi 
 Gai glyc«pr«tªin 
III. HÌNH THÁI 
Dùa vµo h×nh d¹ng, ta cã thÓ ph©n chia virut thµnh nh÷ng lo¹i nµo ? 
Virut HIV 
Virut b¹i liÖt 
Phage T2 
Virut d¹i 
Virut kh¶m thuèc l¸ 
Virut viªm n·o 
 Chñ yÕu gåm 3 d¹ng 
1. H×nh trô xo¾n 
2. H×nh khèi 
3. D¹ng hoãn hîp 
Virut b¹i liÖt 
Virut HIV 
Phage T2 
Khèi ®a diÖn 
Khèi cÇu 
 Virut kh¶m thuèc l¸ 
 Haõy mô tả đặc điểm của virut 
có dạng xoắn , khoái 
vaø hoãn hôïp ? Cho ví dụ ? 
 Caáu truùc virut 
 Ñaëc ñieåm 
 Ñaïi dieän 
 Caáu truùc xoaén 
 Caáu truùc khoái 
 Caáu truùc hoãn hôïp 
 - Goàm capsome xeáp theo chieàu xoaén cuûa axit nucleâic . 
- Coù hình que , sôïi , caàu 
 - Virut cuùm , virut sôûi , virut daïi , virut khaûm thuoác laù 
- Capsome saép xeáp theo hình khoái ña dieän . 
 - Virut baïi lieät 
 - Ñaàu coù caáu truùc khoái chöùa axit nucleâic gaén vôùi ñuoâi coù caáu truùc xoaén 
 - Theå thöïc khuaån phagô 
Y ếu tố nào quy định hình dạng của virut ? 
 H×nh d¹ng virut phô thuéc vµo cÊu t¹o vỏ capsit cña virut 
ThÝ nghiÖm cña Franken vµ Conrat 
 Cho biÕt , Franken vµ Conrat ®· tiÕn hµnh thÝ nghiÖm nh ­ thÕ nµo ? 
T¹i sao virut ph©n lËp ®­ îc kh«ng ph¶i lµ virut chñng B? 
ThÝ nghiÖm nµy nãi lªn vai trß quyÕt ® Þnh cña thµnh phÇn nµo , axit nuclªic hay vá Pr«tªin ? 
Axit nuclªic cã vai trß quyÕt ® Þnh , quy ® Þnh mäi ® Æc ® iÓm cña virut . 
ThÝ nghiÖm cña Franken vµ Conrat 
Khi ë ngoµi tÕ bµo chñ , virut biÓu hiÖn ® Æc tÝnh nh ­ mét thÓ v« sinh hay h÷u sinh ? 
ë ngoµi tÕ bµo chñ , virut biÓu hiÖn nh ­ mét thÓ v« sinh . 
ThÝ nghiÖm cña Franken vµ Conrat 
Khi tån t¹i trong tÕ bµo chñ ( nhiÔm vµo l¸ c©y ), biÓu hiÖn cña virut nh ­ thÕ nµo ? 
Chóng biÓu hiÖn nh ­ mét thÓ h÷u sinh , cã thÓ nh©n lªn , t¹o thÕ hÖ virut míi cã ® Çy ®ñ ® Æc ® iÓm di truyÒn cña virut ban ® Çu . 
Qua thÝ nghiÖm nµy , ta cã thÓ kÕt luËn g× vÒ ® Æc ® iÓm sèng cña virut khi chóng tån t¹i bªn trong hoÆc bªn ngoµi tÕ bµo ? 
 ë ngoµi tÕ bµo chñ , virut biÓu hiÖn nh ­ mét thÓ v« sinh 
 ChØ khi ë trong tÕ bµo chñ , virut míi ho¹t ® éng nh ­ mét thÓ sèng . 
  KÕt luËn vÒ ® Æc ® iÓm sèng cña virut 
Theo em có thể nuôi virut trên môi trường nhân tạo như nuôi vi khuẩn được không ? 
Không , vì virut là kí sinh bắt buộc 
ThÝ nghiÖm cña Franken vµ Conrat 
So sánh sự khác biệt của virut và vi khuẩn ? 
TÍNH CHAÁT 
VIRUT 
 VI KHUAÅN 
Coù caáu taïo teá baøo 
Chæ chöùa ADN hoaëc ARN 
Chöùa ADN vaø ARN 
Chöùa Riboâxoâm 
Sinh saûn ñoäc laäp 
 khoâng 
coù 
 khoâng 
 khoâng 
 khoâng 
 khoâng 
coù 
coù 
coù 
coù 
CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM 
Caâu 1: Ñieàu naøo sau ñaây chöa ñuùng khi noùi veà virut ? 
 Laø daïng soáng ñôn giaûn nhaát . 
 Chöa coù caáu taïo teá baøo . 
Caáu taïo töø hai thaønh phaàn cô baûn laø proâteâin vaø axit nucleâic . 
Coù kích thöôùc lôùn 
C 
D 
B 
A 
D 
Caâu 2: Virut traàn laø virut : 
Chæ coù voû lipit 
Chæ coù voû capsit 
Khoâng coù caùc lôùp voû boïc . 
Coù voû lipit vaø voû capsit . 
CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM 
A 
B 
C 
D 
B 
Caâu 3: Nucleâoâcapsit laø : 
 Phöùc hôïp goàm voû capsit vaø axit nucleâic 
 Caùc lôùp voû capsit cuûa virut . 
 Boä gen chöùa ADN cuûa virut . 
 Boä gen chöùa ARN cuûa virut . 
CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM 
A 
B 
C 
D 
A 
 Virut khaûm thuoác laù , HIV. 
Caâu 4: Virut naøo coù voû ngoaøi coù gai glicoâproâteâin ? 
 HIV, phagô . 
 HIV 
 Virut khaûm thuoác laù , phagô . 
CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM 
C 
D 
B 
A 
D 
Caâu 5: Virut naøo kí sinh ôû ngöôøi ? 
 Phagô , virut baïi lieät . 
HIV, virut vieâm gan B. 
 Phagô . 
 Virut khaûm thuoác laù . 
CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM 
A 
B 
C 
D 
A 
Bµi tËp vÒ nh µ 
 Lµm c¸c bµi tËp trong SGK 
 § äc tr­íc bµi 30: Sù nh©n lªn cña Virut trong tÕ bµo chuû 
CẢM ƠN THẦY CÔ VÀ CÁC BẠN 
ĐÃ CHÚ Ý LẮNG NGHE