Bài giảng Sinh học Lớp 11 - Bài 23: Hướng động - Nguyễn Thị Hoa

GV: NGUYỄN THỊ HOA 
TRƯƠNG THPT TỨ SƠN 
Cảm ứng là phản ứng của sinh vật đối với kích thích . 
Cảm ứng ở động vật và cảm ứng ở thực vật có sự khác nhau ? 
Khí hậu trở lạnh . 
Chim Sẻ xù lông giúp giữ 
ấm cơ thể . 
Kích thích 
Lá cây xếp lại . 
CHƯƠNG II: CẢM ỨNG 
Cảm ứng là gì ? 
A. CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT 
Bài 23 : HƯỚNG ĐỘNG 
I. KHÁI NIỆM HƯỚNG ĐỘNG: 
Ánh sáng 
 Trong tối 
Ánh sáng 
1 
2 
3 
Kết luận : ở các điều kiện chiếu sáng khác 
nhau , cây non có phản ứng sinh trưởng rất khác nhau . 
NhËn xÐt vÒ kÕt qu ¶ thÝ nghiÖm ? 
 Thí nghiệm 
 Hướng động ( vận động định hướng ) là hình thức phản ứng của cơ quan thực vật đối với tác nhân kích thích từ một hướng xác định . 
I. KHÁI NIỆM HƯỚNG ĐỘNG: 
1.Khái niệm hướng động . 
Hướng động là gì ? 
2. Các loại hướng động 
I. KHÁI NIỆM HƯỚNG ĐỘNG: 
+ Hướng động dương : 
Sinh trưởng hướng tới nguồn kích thích 
+ Hướng động âm : 
Sinh trưởng tránh xa nguồn kích thích 
Thân , lá hướng tới nguồn kích thích 
Rễ hướng xa nguồn kích thích 
Có mấy loại hướng động ? 
3. Cơ chế hướng động 
I. KHÁI NIỆM HƯỚNG ĐỘNG: 
- Sự sinh trưởng không đồng đều của các tế bào ở hai phía của cơ quan . 
+ Các tế bào ở phía không bị kích thích sinh trưởng nhanh hơn phía bị kích thích 
 thân uốn cong về phía có nguồn kích thích . 
Nhận xét sự sinh trưởng của tế bào ở 2 phía cơ quan(phía được chiếu sáng và phía không được chiéu sáng )? 
+ 
- 
auxin 
¸ nh s¸ng 
4.Nguyên nhân 
Tại sao lại có sự sinh trưởng không đồng đều giữa các tế bào ở 2 phía cơ quan ? 
Khi bị kích thích : auxin di chuyển t ập chung về phía không bị kích thích 
Kết quả : phía không bị kích thích (phía tối) có nồng độ auxin cao hơn -> tế bào sinh trưởng nhanh hơn 
4. Nguyên nhân : 
I. KHÁI NIỆM HƯỚNG ĐỘNG: 
Chú ý: ở rễ Auxin làm ức chế sự sinh trưởng của các tế bào rễ . 
4. Nguyên nhân : 
I. KHÁI NIỆM HƯỚNG ĐỘNG: 
Kết quả : Phía không bị kích thích có nồng độ Auxin cao hơn , sẽ ức chế sự sinh trưởng của các tế bào , rễ cây hướng xa nguồn kích thích 
II. CÁC KIỂU HƯỚNG ĐỘNG 
1. Hướng sáng 
Khái niệm : Là phản ứng sinh trưởng của thực vật đối với kích thích là ánh sáng . 
Tác nhân : Ánh sáng 
Đặc điểm sinh trưởng : 
	 + Hướng sáng ( + ): Thân . 
	+ Hướng sáng ( - ): Rễ 
Nguyên nhân : 
Hướng sáng là gì ? tác nhân ? Đặc diểm sinh trưởng ? 
II. CÁC KIỂU HƯỚNG ĐỘNG 
2. Hướng trọng lực 
Thân 
Rễ 
a. 
c. 
b. 
d. 
Khái niệm : 
Phản ứng sinh trưởng của cây đối với trọng lực . 
Tác nhân : Trọng lực 
Đặc điểm sinh trưởng : 
+ Hướng trọng lực dương : 
Đỉnh rễ cây sinh trưởng hướng theo hướng của trọng lực 
+ Hướng trọng lực âm : 
 Đỉnh thân sinh trưởng ngược hướng của trọng lực 
P 
Hướng trọng lực là gì?tác nhân ? Đặc điểm sinh trưởng ? 
II. CÁC KIỂU HƯỚNG ĐỘNG 
3. Hướng hóa 
Khái niệm : Là phản ứng sinh trưởng của cây đối với các hợp chất hóa học 
Tác nhân : Chất hóa học 
Đặc điểm sinh trưởng : 
+ Hướng hóa ( + ): Rễ hướng về chất khoáng . 
+ Hướng hóa ( - ): Rễ tránh xa các chất độc . 
Phân bón 
Hóa chất 
Độc 
Hướng hoá là gì?Tác nhân ? Đặc điểm sinh trưởng ? 
II. CÁC KIỂU HƯỚNG ĐỘNG 
4. Hướng nước 
Khái niệm : - Là phản ứng sinh trưởng của thực vật theo hướng nguồn nước . 
Tác nhân : Nước 
Đặc điểm sinh trưởng : 
 + Hướng nước ( + ): rễ . 
 + Hướng nước ( - ): thân . 
Nước 
Hướng nước là gì ?Tác nhân ? Đặc điểm sinh trưởng ? 
II. CÁC KIỂU HƯỚNG ĐỘNG 
5. Hướng tiếp xúc 
Khái niệm : - Là phản ứng sinh trưởng của thực vật với sự tiếp xúc . 
Tác nhân : Sự tiếp xúc 
Đặc điểm sinh trưởng : 
Các tế bào ở phía không tiếp xúc sinh trưởng mạnh hơn các tế bào ở phía tiếp xúc Thân cây luôn quấn quanh giá thể 
Hướng tiếp xúc là gì?Tác nhân ? Đặc điểm sinh trưởng ? 
III. VAI TRÒ CỦA HƯỚNG ĐỘNG ĐỐI VỚI ĐỜI SỐNG THỰC VẬT 
Hướng động có vai trò gì đối với đời sống thực vật ? 
Phân bón 
Hóa chất 
Độc 
Nước 
Hướng động giúp cây thích nghi đối với sự biến đổi của môi trường để tồn tại và phát triển . 
CỦNG CỐ 
4. Hướng tiếp xúc 
1. Hướng trọng lực (+) 
2. Hướng sáng (+) 
3. Hướng trọng lực ( ─ ) 
C 
B 
D 
A 
1. Hãy sắp xếp các hình A, B, C, D tương ứng với các kiểu hướng động cho phù hợp . 
Hiện tượng này được gọi là gì ? 
Tính hướng sáng 
Đây là hiện tượng gì ? 
Hướng động tiếp xúc 
Đây là hiện tượng gì ? 
Hướng sáng 
 2 . Vào rừng nhiệt đới , ta gặp nhiều dây leo quấn quanh những cây gỗ lớn để vươn lên cao,đó là kết quả của : 
Hướng tiếp xúc . 
Hướng sáng . 
 Hướng trọng lực 
 Tất cả đều đúng . 
Kể tên một số thực vật có tính hướng tiếp xúc ? 
 Mướp , bầu bí,dưa leo,nho,cây củ từ , đậu cô ve,dây tơ hồng,dây ông lão ... 
CỦNG CỐ 
4 
Giải thích tại sao cây mọc ở sát các bức tường cao luôn hướng ra phía xa tường ? 
 Cây mọc sát các bức tường cao luôn hướng ra phía xa tường để có nhiều ánh sáng hơn . Đây là đặc điểm của tính hướng sáng của cây,giúp cây tìm đến nguồn sáng để quang hợp . 
CỦNG CỐ 
Hoµn thµnh b¶ng sau :  NÕu lµ h­íng ® éng d­¬ng : + NÕu lµ h­íng ® éng ©m : - 
C¸c kiÓu h­íng ®éng 
Th©n 
RÔ 
H­íng träng lùc 
H­íng s¸ng 
H­íng n­íc 
H­íng ho¸ 
- 
- 
- 
- 
+ 
+ 
+ 
+ 
häc bµi tèt nhÐ !