Bài giảng Sinh học Lớp 11 - Bài 26: Cảm ứng ở động vật

B-Cảm ứng ở động vật 
Bài 26: Cảm ứng ở động 
Khí hậu trở lạnh . 
Chim Sẻ xù lông giúp giữ ấm cơ thể . 
Sâu bọ phản ứng với kích thích 
I - KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT 
- Cảm ứng ở động vật là nhận biết và phản ứng ( trả lời ) lại các kích thích đó để đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển . 
Ở động vật có hệ thần kinh , phản xạ là một dạng điển hình của cảm ứng và được thực hiện nhờ cung phản xạ . Cung phản xạ gồm : 
	 + Bộ phận tiếp nhận kích thích ( thụ thể hoặc cơ quan thụ cảm ). 
	+ Đường dẫn truyền vào ( đường cảm giác ) 
 	+ Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin để quyết định hình thức và mức độ phản ứng . ( thần kinh trung ương ). 
 	+ Bộ phận thực hiện phản ứng ( cơ , tuyến ) 
	+ Đường dẫn truyền ra ( đường vận động ). 
( Gai nhọn ) 
Cơ tay 
SƠ ĐỒ MỘT CUNG PHẢN XẠ 
Bộ phận tiếp nhận kích thích 
Tác nhân kích thích 
 Một bạn lỡ chạm tay vào gai nhọn và có phản ứng rụt tay lại . Hãy chỉ ra tác nhân kích thích , bộ phận tiếp nhận kích thích , bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin , bộ phận thực hiện phản ứng của hiện tượng trên ? 
Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin 
Bộ phận thực hiện phản ứng 
II - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CHƯA CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH 
 - Động vật đơn bào , chưa có tổ chức thần kinh , chúng phản ứng lại các kích thích bằng chuyển động của cả cơ thể hoặc co rút chất nguyên sinh . 
Ví dụ : Trùng roi bơi tới nơi giàu ánh sáng , trùng đế giày bơi tới nơi giàu Ôxi . 
- Hệ thần kinh dạng lưới ở động vật có cơ thể đối xứng tỏa tròn thuộc nghành ruột khoang 
1.Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh lưới : 
III- CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH 
Thủy Tức 
San hô 
Sứa lược 
 Các tế bào thần kinh nằm rải rác trong cơ thể , liên hệ với nhau qua các sợi thần kinh  mạng lưới tế bào thần kinh 
- Khi bị kích thích 
+ Xuất hiện xung thần kinh lan tỏa khắp cơ thể làm toàn bộ cơ thể co lại và tiêu tốn nhiều năng lượng . 
Kích thích 
Khi ta dùng một chiếc kim nhọn châm vào thân thủy tức 
3. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ HỆ THẦN KINH DẠNG CHUỖI HẠCH 
- Thấy ở động vật có đối xứng 2 bên : Giun dẹp , Giun tròn , Chân khớp ... 
Đỉa 
Châu chấu 
Bò cạp 
+. Các tế bào thần kinh đã tập trung thành các hạch thần kinh . Các hạch thần kinh nối với nhau bởi dây thần kinh tạo thành chuỗi hạch thần kinh nằm dọc theo chiều dài cơ thể 
- Mỗi hạch thần kinh là một trung tâm điều khiển hoạt động của một vùng xác định trên cơ thể -> phản ứng chính xác hơn , tiết kiệm năng lượng hơn . 
Giun dẹp 
Đĩa 
Côn trùng 
Động vật 
nguyên sinh 
Ruột khoang 
 ( thủy tức ) 
Chân Khớp 
Nhóm động 
vật 
Đặc điểm tổ chức TK 
Hình thức 
 cảm ứng 
Ưu , nhược điểm 
Chưa có tổ chức thần kinh , 
Chuyển động cơ 
thể bằng co rút 
chất nguyên sinh 
Phản ứng chậm , 
 thiếu chính xác , 
tốn nhiều năng lượng 
Các tế bào thần kinh 
nằm rải rác trong cơ thể , 
liên hệ với nhau qua 
các sợi thần kinh 
Phản ứng 
 toàn thân 
Phản ứng nhanh hơn , 
 tiêu tốn năng lượng , 
 thiếu chính xác . 
Hệ thống hạch TK nằm 
 dọc theo chiều dài cơ theo 
mỗi hạch điều khiển hoạt 
 động của một vùng xác định 
Phản ứng 
 theo vùng 
Phản ứng nhanh hơn , 
 đỡ tiêu tốn năng lượng , 
 chính xác hơn . 
tạm biệt 
~nya~ 
- Cảm ứng diễn ra nhanh , dễ phát hiện . 
- Mức độ , hình thức cảm ứng thay đổi tuỳ thuộc vào mức độ tổ chức của hệ thần kinh . 
- Cảm ứng diễn ra chậm , khó nhận biết . 
- Chịu sự ảnh hưởng của các hoocmon . 
ĐẶC ĐIỂM 
- Co rút toàn cơ thể 
- Các phản xạ ( động vật có hệ thần kinh ) 
-  
Biểu hiện bằng : 
 Hướng động : Hướng đất , hướng sáng , hướng nước  
 Ứng động : Sinh trưởng và không sinh trưởng . 
BIỂU HIỆN 
CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT 
CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT 
NỘI DUNG 
SO SÁNH CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT VÀ ĐỘNG VẬT