Bài giảng Sinh học Lớp 11 - Bài 30: Sự lan truyền điện thế hoạt động qua xinap (Bản mới)

Bài 30 Truyền tin qua xináp 
Nội dung của bài : 
I Khái niệm về xi náp 
II Cấu tạo của xináp hoá học 
III Qu á trình truyền tin qua xináp hoá học 
Tế bào thần kinh 
Tế bào thần kinh 
Xinỏp 
Tế bào tuyến 
Xinỏp 
Tế bào cơ 
Xinỏp 
I Khái niệm xináp 
1 Khái niệm : 
Dựa vào ví dụ trên cho biết thế nào là xi náp ? 
Có mấy kiểu xináp ? 
I Khái niệm xináp 
1 Khái niệm : 
 Xináp là diện tiếp xúc giữa tế bào thần kinh với tế bào thần kinh hoặc với tế bào khác . 
2 Phân loại : 
+ Theo loại tế bào tiếp xúc : Xináp thần kinh - thần kinh ; Xináp thần kinh - cơ; Xináp thần kinh - tuyến  
+ Theo bản chất : Xináp hoá học và xináp đ iện . 
II Cấu tạo của xináp hoá học 
Búng xinỏp 
II Cấu tạo của xináp hoá học 
Thụ thể 
Màng sau 
Khe xináp 
Màng trước 
Bóng chứa chất 
trung gian hoá học 
Chuỳ xináp 
Xináp hoá học gồm : 
+ Chuỳ xináp có bóng chứa chất trung gian 
hoá học . 
+ Màng trước xináp . 
+ Khe xináp . 
+ Màng sau xináp có gắn thụ thể tiếp nhận . 
Ca++ 
Xung Thần Kinh 
Búng xinỏp . 
axờtincụlin 
Hỡnh 4: Quỏ trỡnh truyền tin qua xinỏp 
Xung Thần kinh 
Ca++ 
Xung Thần Kinh 
Búng xinỏp . 
axờtincụlin 
Hỡnh 4: Quỏ trỡnh truyền tin qua xinỏp 
Xung Thần kinh 
Hỡnh 5: Truyền tin qua xinỏp . 
Bước 1 : Xung thần kinh đ ến 
làm ion canxi đi vào trong 
chuỳ xináp 
Bước 2 : Ion canxi làm các bóng chứa chất trung gian hoá học đ ến gắn vào màng trước và vỡ ra , giải phóng chất trung gian hoá học vào khe xináp . 
Bước 3 : Chất trung gian hoá học gắn vào thụ thể trên màng sau xináp , làm xuất hiện đ iện thế hoạt đ ộng lan truyền đi tiếp . 
Ca++ 
Vậy các bóng xináp vỡ hết giải phóng hết chất trung gian vào màng sau th ì khi có xung thần kinh khác truyền đ ến th ì sử dụng chất trung gian ở đâu ??? 
* Các chất trung gian hoá học ở màng sau quay lại màng trước và đi vào chuỳ xináp đư ợc chứa trong các bóng . 
Ví dụ chất trung gian hoá học là axêtincôlin sẽ đư ợc enzim ở màng sau phân huỷ thành axêtát và côlin , hai chất này quay trở lại màng trước , vào chuỳ và tái tạo thành axêtincôlin chứa trong các bóng . 
Bến phà 
Xinỏp 
≈ 
? 
Có thể hình dung qu á trình truyền tin qua khe xináp nh ư người đưa đò đưa khách qua sông . 
Nhưng khác ở đây là người đưa đò có thể đưa hành khách 2 chiều còn truyền tin chỉ theo 1 chiều từ chuỳ xináp ra màng sau . Giải thích tại sao ?? 
Do chỉ có màng trước có chất trung gian và màng sau có thụ thể tiếp nhận nên truyền tin qua xi náp chỉ theo 1 chiều và truyền tin trong cung phản xạ cũng theo 1 chiều do các nơron trong cung phản xạ liên hệ với nhau qua xináp . ( Câu hỏi 4 SGK). 
Nếu màng sau xináp không có thụ thể tiếp nhận hoặc chuỳ xináp không có chất trung gian hoá học th ì xung thần kinh có truyền đư ợc không ? 
Khi bị thương bác sĩ thường cho thuốc giảm đau Atrôpin ( làm giảm kh ả năng tiếp nhận của màng sau với chất trung gian hoá học axetin côlin ). 
Về nh à tìm tài liệu giải thích tương tự với tác dụng của thuốc tẩy giun sán ở lợn ( Đ ipterex ). Tìm hiểu ví dụ phần em có biết ? 
I Khái niệm về xi náp 
1 Khái niệm : Xináp là diện tiếp xúc giữa tế bào thần kinh với tế bào thần kinh hoặc với tế bào khác . 
2 Phân loại : 
+ Theo loại tế bào tiếp xúc : Xináp thần kinh - thần kinh ; Xináp thần kinh - cơ; Xináp thần kinh - tuyến  
+ Theo bản chất : Xináp hoá học và xináp đ iện . 
II Cấu tạo của xináp hoá học gồm : Chuỳ xináp , màng trước xináp , khe xináp , màng sau xináp . 
III Qu á trình truyền tin qua xináp hoá học 
Bước 1 : Xung thần kinh đ ến làm ion canxi đi vào trong chuỳ xináp 
Bước 2 : Ion canxi làm các bóng chứa chất trung gian hoá học đ ến gắn vào màng trước và vỡ ra , giải phóng chất trung gian hoá học vào khe xináp . 
Bước 3 : Chất trung gian hoá học gắn vào thụ thể trên màng sau xináp , làm xuất hiện đ iện thế hoạt đ ộng lan truyền đi tiếp .