Bài giảng Sinh học Lớp 11 - Tiết 45: Sinh sản hữu tính ở động vật

Tiết 45 
Sinh sản hữu tính ở thực vật 
I. Khái niệm 
Quan sát hình vẽ sau và trả lời câu hỏi 
Hợp tử (2n) 
Giao tử cái (n) 
Giao tử đực (n) 
Thế nào là sinh sản hữu tính? Cho ví dụ. 
Sinh sản hữu tính là hình thức sinh sản trong đó có sự hợp nhất của giao tử đực và giao tử cái tạo thành hợp tử phát triển thành cơ thể hoàn chỉnh. 
 
 
* Đặc trưng của sinh sản hữu tính 
Giao tử đực và giao tử cái được hình thành trong quá trình nào? Hợp tử có đặc điểm gì? 
- Giao tử đực và giao tử cái được hình thành trong quá trình giảm phân . Hợp tử được tạo thành do sự trao đổi và tái tổ hợp của hai bộ gen 
Tại sao nói sinh sản hữu tính lại có tính ưu việt hơn sinh sản vô tính? 
Sinh sản hữu tính lại có tính ưu việt hơn sinh sản vô tính vì tạo ra sự đa dạng di truyền (do tái tổ hợp 2 bộ gen), vừa làm tăng khả năng thích nghi , vừa cung cấp nguyên liệu cho chọn lọc tự nhiên và tiến hoá 
II. Sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa 
1. Cấu tạo của hoa 
Khụng 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
Lỏ đài 
Cỏnh hoa 
Vũi nhụy 
Bầu nhụy 
Noón 
Đài hoa 
Bao phấn 
Đầu nhụy 
Chỉ nhị 
10 
Tỳi phụi 
2. Quá trình hình thành hạt phấn và túi phôi 
Quá trình hình thành hạt phấn 
Quan sát hình vẽ và hoàn thành nội dung phiếu học tập sau: 
Tìm hiểu quá trình hình thành hạt phấn và túi phôi 
Nội dung 
Hình thành hạt phấn 
Hình thành túi phôi 
Xuất phát 
Quá trình giảm phân 
Quá trình nguyên phân 
Tìm hiểu quá trình hình thành hạt phấn và túi phôi 
Nội dung 
Hình thành 
 hạt phấn 
Hình thành 
 túi phôi 
Xuất phát 
Từ các tế bào 
trong bao phấn 
Từ noãn trong 
 bầu nhuỵ 
Quá trình 
giảm phân 
Từ tế bào mẹ (2n) 
trong bao phấn 
giảm phân hình 
thành 4 tế bào 
con (n), là các 
tiểu bào tử đơn 
bội. 
 Từ tế bào mẹ (2n) 
của noãn qua giảm 
phân hình thành 4 TB 
 con(n) xếp chồng 
 lên nhau đó là các 
 bào tử đơn bội cái. 
 3 TB xếp dưới tiêu 
biến còn một TB 
Nội dung 
Hình thành 
 hạt phấn 
Hình thành 
 túi phôi 
Quá trình 
Nguyên phân 
Mỗi TB tiểu bào tử 
nguyên phân một 
lần tạo thể giao tử 
đực (hạt phấn). 
Hạt phấn có 2 TB: 
+)Tế bào bé là TB 
sinh sản. 
+)Tế bào lớn làTB 
ống phấn. 
1TB còn lại sinh 
trưởng ra hình thành 
trứng. 
Tế bào đó NP 3 lần 
hình thành 8 nhân. 
Túi phôi là thể giao 
tử cái. 
Tìm hiểu quá trình hình thành hạt phấn và túi phôi 
Hãy chỉ ra sự tương đồng trong quá trình hình thành hạt phấn và túi phôi. 
Trải qua quá trình giảm phân, noãn và tế bào trong bao phấn đều cho 4 bào tử. 
Bào tử nguyên phân hình thành giao tử đực và cái. 
3. Quá trình thụ phấn và thụ tinh 
a) Thụ phấn 
Phõn biệt thụ phấn chộo (giao phấn) và tự thụ phấn ? 
Quan sát hình vẽ và trả lời câu hỏi 
Tự thụ phấn 
Thụ phấn chéo 
Thế nào là thụ phấn? Có mấy hình thức thụ phấn? 
b) Thụ tinh 
Quan sát mô hình sau và trả lời câu hỏiThế nào là thụ tinh? 
Quan sát mô hình sau và trả lời câu hỏiQuá trình thụ tinh diễn ra như thế nào? Tại sao nói quá trình thụ tinh ở thực vật là thụ tinh kép? 
Thụ tinh là sự hợp nhất của nhân giao tử đực với nhân của tế bào trứng trong túi phôi để hình thành nên hợp tử (2n) khởi đầu tế bào mới. 
Quá trình thụ tinh:- Hạt phấn nảy mầm thành ống phấn.- ống phấn sinh trưởng xuyên qua vòi nhuỵ, lỗ phôi vào túi phôi giải phóng 2 nhân (giao tử).- Giao tử thứ nhất kết hợp với tế bào trứng tạo thành hợp tử (2n).- Giao tử thứ hai kết hợp với nhân lưỡng bội tạo thành nội nhũ tam bội. Quá trình thụ tinh ở thực vật là thụ tinh kép vì cả 2 nhân cùng tham gia vào quá trình thụ tinh. 
 Thụ tinh kép có vai trò như thế nào đối với thực vật ? 
Thụ tinh kép hình thành chất dinh dưỡng nuôi phôi đến khi thành cây con, giúp cho thế hệ sau thích nghi với môi trường. 
Trong trường hợp ruộng lúa gần ruộng ngô hạt phấn của cây ngô rơi lên đầu nhuỵ của cây lúa thì sự thụ phấn và thụ tinh có xảy ra không ? 
4. Quá trình hình thành quả và hạt 
Giao tử đực 2 (n) 
Giao tử đực 1 (n) 
Hạt phấn 
Nhõn lưỡng bội (2n) 
Tế bào trứng (n) 
+ 
+ 
Tỳi phụi 
Bầu nhụy 
Nội nhũ (3n) 
Phụi (2n) 
Noón 
Hạt được hình thành như thế nào? 
Noãn được thụ tinh phát triển thành hạt.Hợp tử phát triển thành phôi.Tế bào tam bội phân chia tạo thành khối đa bào giàu chất dinh dưỡng gọi là nội nhũ. 
 Phõn biệt hạt cõy 1 lỏ mầm và cõy 2 lỏ mầm ? 
Nội nhũ 
Lỏ mầm 
Lỏ mầm 
Chồi mầm 
Thõn mầm 
Rễ mầm 
Chồi mầm 
Thõn mầm 
Rễ mầm 
Hạt cõy 1 lỏ mầm 
Hạt cõy 2 lỏ mầm 
Ngụ 
Đậu đen 
Hạt không có nội nhũ chất dinh dưỡng dự trữ ở đâu? 
Hạt không có nội nhũ chất dinh dưỡng dự trữ ở lá mầm 
Quả được hình thành như thế nào? 
Quả do bầu nhuỵ phát triển thành. Bầu nhuỵ dầy lên chuyên hoá như túi chứa hạt. Quả bảo vệ hạt, giúp hạt phát tán 
Quan sát hình vẽ và trả lời câu hỏi:Thế nào là quả đơn tính (quả giả)? 
Quả giả 
Cuống quả 
Quả 
Đế hoa ( đỏ ) 
Quả ( hạt ) 
Dõu tõy 
Đào lộn hột 
Quả đơn tính là loại quả không có hạt do noãn không được thụ tinh. Người ta sử dụng các hoocmon thực vật như: auxin, gibêrelin để tạo quả đơn tính (cà chua, nho, dưa hấu) 
Quả chín khác quả xanh như thế nào? 
Quả có vai trò như thế nào đối với đời sống của cây và đời sống của con người 
Trong thực tế đã có ứng dụng nào làm cho quả chín nhanh hay chín chậm 
Củng cố 
Câu 1: Hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với đầu vòi nhuỵ là 
A. Sự thụ phấn. 
 B. Sự thụ tinh. 
C. Sự nảy mầm của hạt phấn. 
D. Sự hình thành hạt phấn. 
Câu 2: Phôi của hạt phát triển đầy đủ thành cây mầm gồm: 
A. Rễ mầm và thân mầm 
 B. Thân mầm và lá mầm 
C. Chồi mầm và lá mầm 
D. Rễ mầm, thân mầm, chồi mầm, lá mầm. 
Câu 3: Làm chậm sự chín của quả bằng cách 
A. Làm tăng hàm lượng CO 2 làm hô hấp của quả bị ức chế 
 B. Sử dụng nhiệt độ thấp. 
C. Sử dụng nhiệt độ cao. 
D. Cả A và B. 
Câu 4:Sự thụ phấn xảy ra giữa các hoa của cùng một cây được gọi là: 
A.Tự thụ phấn. 
 B. Thụ phấn chéo. 
C. Cả A và B. 
D. Không phải A và B.