Bài giảng Sinh học Lớp 12 - Bài 19: Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến và công nghệ tế bào (Bản mới)

BÀI 19  TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
SINH HOC 12 
I. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
1. Quy trình 
Xử lí mẫu vật bằng tác nhân gây đột biến 
Chọn lọc các thể đột biến có kiểu hình mong muốn 
Tạo dòng thuần chủng cho thể đột biến được chọn 
Bài 19 :TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
Tác nhân vật lí : Tia phóng xạ , tia tử ngoại , sốc nhiệt 
Tác nhân hóa học : 5-BU, EMS, Conxixin 
I. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
1. Quy trình 
Bài 19 :TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
- Đối tượng áp dụng : 
Vi sinh vật và thực vật 
Phương pháp tạo giống bằng gây đột biến thích hợp với những đối tượng sinh vật nào ? 
I. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
1. Quy trình 
2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam 
Bưởi (3n) không hạt 
Cam mật (3n) không hạt 
Bài 19 :TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
Táo Gia Lộc cho 2 vụ quả/năm 
Nho tứ bội không hạt 
Dưa hấu tam bội không hạt 
Cà chua không hạt 
Tạo giống Ngô DT6: chín sớm, năng suất cao, hàm lượng Pr tăng 1,5%.. 
Bưởi đường lá cam Tân Triều 
Có dạng quả đẹp , vai trắng , khi chín có màu đỏ tươi hấp dẫn , nhiều bột , thịt ngọt , chất lượng tốt ; vỏ cứng , thời gian bảo quản dài , phù hợp thị hiếu ăn tươi và chế biến xuất khẩu .... 
Giống lúa MT1 
Giống lúa Mộc tuyền đột biến bằng tia gama  MT1 có nhiều đặc tính quí (chín sớm nên rút ngắn thời gian cach tác), thấp và cứng cây, chịu chua và phèn nên có thể trồng ở nhiều vùng khác nhau, năng suất tăng 15-25%. 
II. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
1. Công nghệ tế bào thực vật 
+ Lai tế bào sinh dưỡng ( xoma ) 
Bài 19 :TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
I. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
Cây lai P omato 
72 NST (24+48) 
TB lai 
72 NST (24+48 ) 
2n= 24 
2n= 48 
(2n) 
(2n) 
TB trần 
Tế bào lai 
Loại bỏ thành tế bào của 2 loài 
Cây lai khác loài 
MT thích hợp 
Dung hợp 
MT thích hợp 
Phân chia và tái sinh 
II. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
1. Công nghệ tế bào thực vật 
+ Lai tế bào sinh dưỡng ( xoma ) 
Tiết 22:TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
I. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
+ Nuôi cấy hạt phấn hoặc noãn 
Sơ đồ tóm tắt quy trình nuôi cấy hạt phấn hoặc noãn 
II. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
1. Công nghệ tế bào thực vật 
+ Lai tế bào sinh dưỡng ( xoma ) 
Tiết 22:TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
I. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
+ Nuôi cấy hạt phấn hoặc noãn 
Cây đơn bội 
Hạt phấn hoặc noãn chưa thụ tinh 
Mô đơn bội 
MT thích hợp 
MT thích hợp 
Cây lưỡng bội 
consixin 
II. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
1. Công nghệ tế bào thực vật 
2. Công nghệ tế bào động vật 
Tiết 22:TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
I. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
Nhân bản vô tính chó 
Tiến hành : 
Công ty 
RNL Bio 
( Hàn Quốc ) 
Năm thành công : 
2005 
 Những chú chó này được nhân bản từ tế bào của một con chó đã chết – giống chó Booger . 
II. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
1. Công nghệ tế bào thực vật 
2. Công nghệ tế bào động vật 
Bài 19 :TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
I. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
- Nhân bản vô tính 
Cừu  Dolly ( 5 tháng 7   năm   1996  -  14 tháng 2   năm   2003 ) là   động vật có vú đầu tiên được   nhân bản vô tính   trên thế giới . Nó dược tạo ra bởi   Ian Wilmut , Keith Campbell   và các cộng sự tại   Viện Roslin  ở  Edinburgh ,  Scotland . 
Từ 277 quả trứng thì chỉ có 29 phôi được tạo thành , trong đó chỉ có 3 con cừu được sinh ra và có duy nhất Dolly sống sót 
Tế bào chuyển nhân 
Nhân TB tuyến vú của cừu + TB trứng loại bỏ nhân 
Phôi 
MT thích hợp 
Con có đặc điểm DT giống cơ thể cho nhân tế bào 
Cấy vào tử cung cơ thể mẹ 
Nhân bản chuột chết 
Con chuột đã chết được 16 năm 
Hậu duệ của con chuột chết 
Người tiến hành : 
Nhóm nghiêu cứu của Trung tâm Sinh học phát triển tại thành phố Kobe ( Nhật Bản ) 
Đây là lần đầu tiên nhân bản được động vật chết . 
SỬ DỤNG TẾ BÀO NÃO 
Năm nghiên cứu thành công : 
Tháng 11 năm 2008 
Nhân bản cá trạch 
Người tiến hành : GS.TS Nguyễn Mộng Hùng và nhà khoa học Nga Nikitina . 
Lạc đà Injaz 
Tiến hành : 
 Trung tâm nhân giống lạc đà và Viện nghiên cứu thú y trung ương của Các tiểu vương quốc Ảrập Thống nhất nhân bản từ một con lạc đà bị giết lấy thịt năm 2005. 
Chào đời : 8/4/2009 
Mèo CC (copycat) 
Nhân bản vô tính ngựa 
II. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
1. Công nghệ tế bào thực vật 
2. Công nghệ tế bào động vật 
Bài 19 :TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO 
I. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN 
- Nhân bản vô tính 
- Cấy truyền phôi 
Ý nghĩa của cấy truyền phôi ? 
Nuôi cấy hợp tử . 
Kỹ thuật chuyển 
Cấy truyền phôi 
Nhân giống đột biến 
Câu 1: Chia cắt một phôi động vật thành nhiều phôi , rồi cấy vào tử cung của các con cái khác nhau từ đó nhanh chóng tạo ra hàng loạt con có kiểu gen giống nhau được gọi là phương pháp : 
CỦNG CỐ 
tạo nguồn biến dị cho công tác chọn giống 
làm tăng khả năng sinh sản của cá thể 
làm tăng năng suất vật nuôi , cây trồng 
a, b, c 
Câu 3 : Mục đích của việc gây đột biến ở vật nuôi và cây trồng là : 
Cảm ơn cô và các bạn đã theo dõi 
Trần Nguyễn Anh Khoa 
Nguyễn Duy Phúc