Bài giảng Sinh học Lớp 12 - Bài 20: Tạo giống nhờ công nghệ gen (Bản hay)

BÀI 20. TẠO GIỐNG NHỜ CÔNG NGHỆ GEN 
BÀI 20. TẠO GIỐNG NHỜ CÔNG NGHỆ GEN 
 Công nghệ gen được hiểu như thế nào ? Kĩ thuật trung tâm của công nghệ gen là gì ? 
 Công nghệ gen là quy trình tạo ra những TB hoặc SV có gen bị biến đổi hoặc có thêm gen mới với kĩ thuật chuyển gen đóng vai trò trung tâm . 
 Các bước của kĩ thuật chuyển gen được thực hiện như thế nào ? 
Thể truyền ( véc tơ ) 
ADN mang gen cần chuyển 
I. Công nghệ gen 
1. Khái niệm công nghệ gen 
 Kĩ thuật chuyển gen : Tách thể truyền gen ( vec tơ ) và tách ADN chứa gen cần chuyển ra khỏi TB  dùng enzim giới hạn restrictaza mở mạch ADN của thể truyền , tách gen cần chuyển ra khỏi ADN  dùng enzim ligaza nối gen chuyển vào vị trí đã mở trên ADN của thể truyền , tạo ADN tái tổ h ợp  đưa ADN tái tổ hợp vào TB nhận  phân lập dòng TB chứa ADN tái tổ hợp ( nhờ gen chỉ thị ). 
Restrictaza 
Plasmit 
Restrictaza 
Gen cần chuyển 
ADN tái tổ hợp 
Ligaza 
TB nhận gen 
II. Tạo giống biến đổi gen 
1. Khái niệm sinh vật biến đổi gen 
 Thế nào là sinh vật biến đổi gen , đặc điểm của sinh vật có hệ gen biến đổi ? 
 Hệ gen của sinh vật đã được con người làm biến đổi vì mục đích của mình , gọi là sinh vật biến đổi gen. 
Hệ gen giống lúa A 
Gen quy định QH ở cây bắp 
Giống lúa chuyển gen 
 Hệ gen + gen lạ  SV chuyển gen 
Hệ gen của giống A 
1 gen được biến đổi  sản phẩm mong muốn 
 Biến đổi 1 gen trong hệ gen  sản phẩm mong muốn 
Loại bỏ gen không mong muốn 
Làm bất hoạt gen không mong muốn 
 Loại bỏ hoặc làm bất hoạt gen không mong muốn . 
 Mô tả quy trình tạo cừu biến đổi gen sản xuất protein người trong sữa cừu ? 
 Tạo động vật chuyển gen : - Thụ tinh trong ống nghiệm  tiêm gen cần chuyển vào hợp tử - tạo phôi  cấy phôi vào tử cung vật cái ( khác ) để sinh ra ĐV chuyển gen (H. 20) 
2. Một số thành tựu tạo giống biến đổi gen 
Gen SX Pr diệt sâu 
Vi khuẩn 
Hệ gen cây bông 
Giống bông kháng sâu 
 Tạo giống cây trồng biến đổi gen 
Gen cần chuyển  cây trồng cần gen  giống mới có gen mong muốn 
 Tạo vi sinh vật biến đổi gen : Chuyển gen tổng hợp insulin của người vào hệ gen của vi khuẩn E.coli để sản xuất insulin chữa bệnh tiểu đường ( nhờ khả năng sinh sản nhanh của vi khuẩn )  
Vec tơ 
ADN tái tổ hợp 
Gen tổng hợp insulin của người 
Vi khuẩn 
Insulin 
Sữa dê biến đổi gen có chứa protein ngưởi 
Lúa chuyển gen có chứa Văcxin 
đậu tương , đu đủ , dưa lưới biến đổi gen 
Các nhà khoa học Hàn Quốc vừa nhân bản thành công một con lợn mang gien người . Đây là một bước tiến lớn trong nỗ lực cấy ghép nội tạng lợn cho người mà không gây biến chứng . 
Ứng dụng 
thực tế 
DI TRUYÊN 
HỌC 
Các cấu trúc VCDT 
Các cơ chế Di truyền 
Các quy luật di truyền 
CSVC của các biến dị 
Các cơ chế biến dị 
Các quy luật biến dị 
Ứng dụng 
thực tế 
Dựa vào nguồn 
biến dị tổ hợp 
Từ nguồn 
biến dị tổ hợp 
Chọn các BD 
mong muốn 
Tạo các dòng 
thuần 
Lai các dòng 
thuần 
Chọn tổ hợp 
gen mong muốn 
Đồng hợp hóa 
tạo giống thuần 
Đưa vào 
sản xuất 
Tạo giống có 
ưu thế lai 
Gây đột biến 
tạo nguồn BD 
Sử dụng tác 
nhân gây ĐB 
Tác động lên 
VCDT 
Chọn các thể 
ĐB mong muốn 
Tạo dòng 
thuần chủng 
Dựa vào công 
nghệ tế bào 
Dựa vào công 
nghệ tế bào 
Công nghệ 
TBTV 
Công nghệ 
TBĐV 
Nuôi cấy mô 
Lai TB xoma 
Nuôi cấy G 
Nhân bản 
vô tính 
Cấy truyền 
phôi 
Dựa vào công 
nghệ gen 
Công 
nghệ gen 
Kỹ thuật 
chuyển gen 
Tạo giống 
biến đổi gen 
Tạo ADN 
tái tổ hợp 
Đưa ADN tái 
tổ hợp vào 
tế bào nhận 
Phân lập dòng 
tế bào chứa 
ADN tái tổ hợp 
Đưa thêm 1 
gen lạ vào 
hệ gen 
Làm biến đổi 
1 gen đã có 
trong hệ gen 
Loại hoặc làm 
bất hoạt 1 gen 
 trong hệ gen 
Tạo động vật 
chuyển gen 
Tạo thực vật 
biến đổi gen 
Tạo vi sinh vật 
biến đổi gen 
CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN – TẠO GIỐNG SINH VẬT