Các bài thơ ngụ ngôn

 đáp lời mau:
Vàng cứ chôn thế khác nàođá xanh
	Phải mang buôn bán cạnh tranh
Thì vàng mới quý, hỡi anh đua đòi!
Bài 12
Núi, gió và cây
Gió lên mặt anh hùng vô địch
Vươn cổ khoe: “Sợ quái gì cây,
Phen này ta quyết ra tay
Bẻ cành nhổ rễ, chúng mày nói sao?”
Gió nói đoạn, nổi ào ào thổi
Bụi mù trời, cây cối khóc kêu
Lạy van, gió lại làm kiêu
Vung tay bẻ biết bao nhiêu là cành
Núi thấy vậy chẳng đành trong dạ
Quát lên rằng: “Này gã gió kia!
Người ta chịu lép một bề
Bay còn lên mặt mũi gì với ai?
Này, nếu muốn khoe tài, ta bảo
Về rủ nhau làm bão đổ ta”!
Gió nghe lời nói tỉnh ra
“Anh hùng rơm” thẹn, dần dà lảng đi
Bài 13
Ngựa chiến xay lúa
Ngày xưa một nước yếu hơn
Bị chèn ép bởi một cường quốc to
Bèn nuôi ngựa chiến từng lò
Ngày đêm rèn luyện để cho binh hùng
Quân xâm lược đến mỗi lần
Đều chuốc thất bại, đôi chân đã chùn
Nước nhỏ trong ấm ngoài yên
Vài năm an hưởng một nền tự do
Quốc vương nước ấy vội lo
Nghĩ rằng ngựa chiến phải cho ra đồng
Cùng làm việc với nhà nông
Để tránh việc ngựaăn không ngồi rồi
Tận dụng sức khoẻ chúng thôi
Nông phu cũng đỡ “mồ hôi đầm đìa”
Cả đàn ngựa chiến ngày xưa
Giờ trên đồng ruộng cày bừa như trâu!
Nước lớn biết, chẳng bao lâu
ầm ầm binh mã sang mau láng giềng
Chuyện xay lúa ngựa đã quen
Bây giờ ra trận dĩ nhiênlừ đừ
Quân tướng nước nhỏ thua to
Lại bị xâm chiếm, tự do mất rồi
Ngựa chiến mà mang đi cày
Khác nào thóc giống mang xay ăn dần!
Bài 14
Còn nước còn tát
Rừng kia bỗng bị cháy to
Mẹ con của én âu lo vô cùng
Than bay, lửa đỏ khắp vùng
ở thì chết cháy, vẫy vùng làm sao
Mấy mẹ con càng núng nao
Lửa càng cháy mạnh, thế nào vượt qua?
én con còn nhỏ quá mà
Bỏ lại thử hỏi mẹ cha nào đành
Còn nước còn tát nhanh nhanh
Sức kiệt nhưng phải cố mình bay đi
én con ôm mẹ sát ghì
Mấy phen chấp chới, kể gì lửa than
Như thêm sức lúc nguy nan
Phút sức sắp tàn én đã vượt qua
Một bài học lớn cho ta
Biển khơi gặp gió chớ mà buông xuôi
Ai mà phó mặc cho Trời
Chẳng chèo, chẳng chống thiệt đời ích chi!
Sao bằng gắng hết sức đi
Tìm hết mọi cách có khi đạt thành!
Bài 15
 Có chí hơn có sức
Ngày xưa có anh thợ cưa
Tới xưởng xin việc cho vừa sức trai
Anh khoẻ nên được nhận ngay
Trả lương hậu hĩnh, tiêu xài “xông xênh”!
Tự nhủ phải cố gắng lên
Ngày thứ nhất anh cưa liềnchục cây!
Ông chủ khen ngợi, vỗ tay
Cậu này khá đấy, ngày mai “ác” vào!
Anh làm tích cực hôm sau
Cũng “hăng” như thế, nhưng sao thế này?
Đếm đi đếm lại: tám cây
Anh tự nhủ để đến mai bù vào
Ngày thứ ba đếm thật mau
Anh cưa hết sức khác nàoTrương Phi
Tưởng rằng cây đổ tì tì
Nhưng nghiệm thu lại thì “đì đẹt” hơn
Chỉ được 6 cây con con
Số cây ngày lại càng dần ít đi
Anh chả hiểu có chuyện gì
Bèn tìm ông chủ phân bì nỗi lo:
Tôi không làm nổi nên trò
Hình như sức vóc trong “kho” cạn rồi!
Nghe xong, ông chủ đáp lời:
Lưỡi cưa anh đã đi mài sắc chưa?
Mài à? Tôi còn bận cưa
Tối mắt tối mũi nên chưathì giờ!
Năng suất cao, đừng có mơ
Thiếu “khôn”, chỉ “khoẻ” cũng thừa mà thôi!
Bài 16
Gã tiều bội bạc
Gã tiều phu gẫy rìu
Xăm xoi đi tìm cán
Gặp cái cây to lớn
Gã xin một cành con.
Cây nghĩ gã khó khăn
Một cành con chả tiếc.
Nhưng cây to đâu biết
Gã đẽo xong đoạn cành 
Tra vào rìu rất chắc
“Lại có thể làm việc”
Gã đắc ý mỉm cười.
Cũng rất tự nhiên thôi
Gã chọn luôn cây ấy.
ở đời là thế đấy
Lũ vô ơn bội bạc
Có bao giờ hối tiếc
Nhờ ai mình mới biết .
Bài 17
Keo kiệt đi chợ
Anh kia túi có năm đồng
Nhưng vì keo kiệt nên không mua gì
Vừa đi, vừa nghĩ, vừa suy
Thôi thì về cất “két chì” cho an!
Không ngờ tiền mất tật mang
Năm đồng chẳng biết “lang thang” chỗ nào?
Vì rằng của mất lòng đau
Nên chàng bứt rứt, buồn rầu than thân:
“Chi bằng mua cái quạt nan
Về quạt cho mát, để bàn cho oai!
Chi bằng mua mấy củ khoai
Ăn cho no bụng, hơn hoài mặt nhăn!
Chi bằng mua lấy cái chăn
Về đắp cho ấm, đêm nằm cho êm!
Chi bằng lúc trước chẳng nên
Mang tiền đi chợ thì  hên hơn nhiều!”
Bài 18
Tay nào đẹp nhất?
Bốn cô nàng bên suối	Nhưng đến cô thứ bốn
Khoả tay vào nước trong	Bàn tay ráp và thô
Những bàn tay thiếu nữ	Cô giấu vào vạt áo
Soi nghiêng dưới nắng hồng	Ngượng ngùng chả dám “phô”!
Cô thứ nhất tay ngọc	Một bà lão bước đến
Nước rơi như pha lê	Cầm tay cô gái này
Mềm mại và trắng muốt	Rồi giơ lên bà bảo:
Ôi chà, đẹp miễn chê!	Bàn tay đẹp nhất đây!
Cô thứ hai ngón hồng	Các cô măng với ngọc
Như bình minh buổi sớm	Vì chả chịu làm gì
Hái dâu tây vắt vào,	Những bàn tay lười nhác
Nước dâu càng lấp lánh	Đẹp mà cũng  vứt đi!
Cô thứ ba tay măng
Cũng ngọc ngà mười ngón
Cầm đóa hoa tím lên
Rủ theo từng cánh bướm
Bài 19
Hoa trái đời sau
Một cụ già 90 tuổi
Cặm cụi trồng cây trong vườn
Tuổi cao sức không còn dẻo
Tay cầm cuốc, chân lại run
Có người khách chợt đi qua
Thấy lạ cho cái cụ già
Khách bảo: - Cụ ơi nên nghỉ
Sức mấy nữa mà “tăng gia”?
Tuổi cụ “xa trời gần đất”
Liệu còn sống tới ngày kia,
Khi cây đơm hoa kết trái
Biết đâu cụ đã  chia lìa!
Cụ già thủng thẳng đáp lời:
- Tôi trồng cho con cháu tôi
Cũng như cha tôi thuở trước
Làm nên di sản để đời!
Một điều vô cùng giản dị
Thế mà lắm kẻ ngạc nhiên
Chỉ làm khi mình có lợi
Tức là ích kỉ không hơn
Bài 20
Câu chuyện đồng xu
Sắp tới trận đánh lớn	Đồng xu rơi xuống đất
Sống còn với kẻ thù	Mọi người chăm chú nhìn	
Quân “chúng nó” cực mạnh	Rõ ràng là mặt sấp.
Lính tráng ta ưu tư!	Nên reo hò, vững tin	
Vị tướng biết điều ấy	Chiến thắng oanh liệt lắm
Đêm cắm trại dừng chân	Buổi tối nhậu tơi bời
Ông cho quân cầu nguyện	Cầm đồng xu tướng nói:
Rồi cầm đồng xu lên	Hai mặt đều sấp thôi
	 Chả thánh thần nào giúp
Giọng ông vang sang sảng:	Chúng ta thắng trận này
Ta đã cầu thần linh	Tự tin là sức mạnh
Báo kết quả trận đánh	Nó được truyền từ đây
Tất cả nhìn đây xem
Nếu đồng xu nằm sấp	
Chúng ta thắng trận này
Còn nếu là mặt ngửa
Thì chắc là  trắng tay!
Bài 21
Gà rừng dại dột
Gã Gà Rừng tung tẩy	Gã bỗng giật thót mình
Trên trảng cỏ ven rừng	Nghe tiếng cười thích thú:
Tận hưởng niềm vui thú	- Xơi món cơm rượu này
Tự do sống ung dung.	Chú mày còn say dữ!
	Gã vui mừng phát hiện	Gã biết đã bị lừa
	Những hạt cơm trắng ngon	Toan xoè cánh bay thẳng
	Gã say sưa thưởng thức	Nhưng say rượu mất rồi
	Món ăn ngào ngạt thơm	Gã chỉ chạy loạng choạng
	Ăn chưa hết đám cơm	Đời làm gì có sẵn
	Gã thấy mình chếnh choáng	Những món ngon để mồm
	Chân nam đá chân chiêu	Chỉ những kẻ dại dột
	Gã bước đi ngất ngưởng	Mới dễ chết vì tham!
Bài 22: 
	Vôi 
Sau khi quét lên tường vôi mới 
Cả bức tường tươi rói trắng tinh
Thấy ai cũng khen ngợi mình
Vôi ta khoái chí ngồi rung rinh cười
- Không phải tớ ai người làm nổi
Cho ngôi nhà thay đổi dường kia
đang từ rêu mốc bốn bề
Chỉ trong chốc lát đẹp mê thế này?
Nghe thấy vậy , dừng bay Gió bảo:
- Xin hãy đừng mơ hão Vôi ơi!
Nhà đẹp công sức bao người
Phải đâu bôi chút Vôi rồi đẹp ngay!
Nếu không có tường này cột nọ
Lấy chỗ mô khoe tỏ được mình
Vôi đem quét chỗ bùn sình
Thử xem có đẹp lung linh không nào?
Mình đẹp được nhờ bao người khác
Đừng ba hoa khoác lác nhé Vôi!
Khi không ai giúp mình rồi
Đẹp không? Hay chỉ đất vùi cát che
Bài 23: 
	Hạt muối
Hạt muối được con người trân trọng
Sinh tự kiêu lên giọng vênh vang:
- Rằng ta còn quý hơn vàng
Thiếu ta sức khoẻ ai mang cho người?
Coi khinh hết , chê đời như thế
Muối ta càng quá thể khoe khoang
Nực cười cái thói huênh hoang
Mặt trời cất giọng âm vang cười rằng:
- Xét cho thật công bằng mà nói
Từ xa xưa đến tận mai sau
Với người , muối xếp hàng đầu
Nhưng chỉ muối sống được đâu ai nào?
Và xin chớ tự cao vênh váo
Hãy nghĩ xem ai tạo ra mình
để có muối hạt kết tinh
Bao nhiêu giọt nước hi sinh thân mình
Được người trọng, người dành ưu ái
Đừng tự cao, tự dại ai ơi
Chẳng ai vô vị trên đời
Mỗi người một việc giúp đời cùng nhau.
Bài 24:
	Mũi tên
Bay vun vút rồi găm trúng đích
Mũi tên reo: Vô địch là ta!
Dẫu gần hay ở thật xa
Ta đều bắn trúng thật là giỏi giang!
Tay vỗ ngực huênh hoang kể tiếp:
- Tất mọi người phải khiếp nể ta
Bởi rằng ta quá tài ba
ở đời ai vượt được ta ? ai nào
Thấy mũi tên thao thao bất tuyệt
Rất nhiều người thân thiết đều khuyên
- Mình tài, ai giúp đừng quên
Nhờ đâu bay được mà nên công đầu?
Nếu người chẳng miệt mài luyện tập
Cây cung kia chẳng gập cong mình
Đưa mũi tên tới quang vinh
Tên là que củi thân hình vô danh!
 Bài 25:
	Bóng đèn
Có điện sáng xua tan đêm tối
Dân khắp nơi mở hội tưng bừng
Từ thành phố tới núi rừng
Văn minh cuộc sống không ngừng nâng cao
Bóng đèn thấy nơi nao cũng vậy
Mình đến đâu nơi ấy đẹp hơn
Chẳng còn tăm tối cô đơn
Đèn sinh tự đắc nhơn nhơn chê cười:
- Không có tớ chắc đời hiu hắt
Bởi bóng đêm bưng mắt thấy gì?
 Sống trong lạc hậu ngu si
Thế nên với tớ chẳng chi sánh bằng!
Thấy bóng điện nói năng quá lố
Cọc sứ kia liền vỗ vai rằng:
- tại bạn không nghĩ rộng dài
Cho nên chẳng thấy công ai đó mà!
Để dòng điện toả ra thắp sáng
Nước, than, dầu năm tháng hoá thân
Và bao nhiêu thứ góp phần
Đưa điện đi khắp nơi gần nơi xa
 Dầu đèn sáng xoá nhoà đêm tối
Nhưng một mình sáng nổi hay không?
Nừu người mà chẳng góp công
Đèn sao toả sáng được trong đêm dày?
Bài 26: 	
	DIỀU VÀ ĐÁM MÂY
	Chiếc diều sỏo bay cao lơ lửng
	Bỗng đỏm mõy lững thững trụi qua
	Diều liền to tiếng kờu la:
	- Cớ sao che khuất thõn ta thế này
	Mõy phõn trần : được bay nhờ giú
	Bay đi đõu chẳng cú dụng tõm
	Diều liền nột mặt sa sầm
	- Ta bay do cỏnh cú cần giú đõu
	Bỗng trời lặng. Một màu mõy xỏm
	Mưa tuụn rơi , nước bỏm cỏnh diều
	Chỳi đầu, lệch cỏnh liờu xiờu
	Rơi ngay xuống đất cỏnh diều góy tan
	Lỳc này mới rừ ràng rành mạch
	Thụi từ nay phải cạch đến già
	Chớ cú kờnh kiệu ba hoa
	Trụng người phải tự nhủ ta khiờm nhường
Bài 27: 
Hổ và kiến
Hổ là một trong loài mónh thỳ
Xứng đỏng là đối thủ đỏng gờm
Nhưng rồi khụng may một hụm
Hổ bị sa lưới, đõu cũn uy danh
Kiến thấy vậy tận tỡnh giỳp đỡ
Hàng nghỡn con cắn gỡ lưới ra
Thế là ụng kễnh nhà ta
Thoỏt khỏi cạm bẫy, tỏ ra khiờm nhường
Kiến nhỏ bộ tầm thường lỏ thế
Hổ từ nay kớnh nể lắm rồi
To đựng hay nhỏ tớ thụi
Miễn là cú ớch cho đời mới hay