Các phương pháp dạy học tích cực - Phần 5A: Học theo dự án

Học theo dự ánPhần V1Bài 1Thế nào là học theo dự án?Ba bước học theo dự ánMột số kỹ năng thực hiện dự án:1. Tìm kiếm và thu thập thông tin2. Phân tích và giải thích các kết luận3. Tổng hợp thông tin4. Xây dựng sản phẩm dự án2I. Thế nào là học theo dự án ?3Thế nào là học theo dự án?Là một hoạt động học tập nhằm: Tạo cơ hội cho HS tổng hợp kiến thức từ nhiều lĩnh vực học tập, và áp dụng một cách sáng tạo vào thực tế cuộc sống. Củng cố kiến thức và xây dựng các kỹ năng hợp tác, giao tiếp và học tập độc lập, Chuẩn bị hành trang cho HS học tập suốt đời và đối mặt với các thử thách trong cuộc sống. 4Cơ hội Thực hiện nghiên cứu. Khám phá các ý tưởng theo sở thích. Tìm hiểu và xây dựng kiến thức. Học liên môn. Giải quyết vấn đề. Tạo ra sản phẩm. Cộng tác với các thành viên trong nhóm. Giao tiếp. Phát triển các kỹ năng, thái độ và sự đam mê. 5II. Ba bước Học theo dự án6Ba bước Học theo dự ánLập kế hoạch1.1. Lựa chọn chủ đề1.2. Xây dựng tiểu chủ đề1.3. Khơi gợi hứng thú1.4. Lập kế hoạch các nhiệm vụ học tập2. Thực hiện dự án2.1. Thu thập thông tin2.2. Xử lý thông tin2.3. Thảo luận với các thành viên khác2.4. Trao đổi và xin ý kiến giáo viên hướng dẫn3. Tổng hợp kết quả3.1. Xây dựng sản phẩm3.2. Trình bày sản phẩm3.4. Bài học kinh nghiệm sau khi thực hiện dự án7Bước 1: Lập kế hoạch Là bước đầu tiên quan trọng, tất cả các thành viên trong nhóm cùng tham gia xây dựng và xác định:mục tiêu cần hướng tới nhiệm vụ phải làm sản phẩm dự kiếncách triển khai thực hiện hoàn thành dự án thời gian thực hiện và hoàn thành 8 Chủ đề khởi đầu bằng một ý tưởng có liên quan đến nộidung học tập, gắn với thực tiễn mà HS quan tâm. Ví dụ:Đời sống hàng ngày (trường học, gia đình, chăm sóc vật nuôi ...) Văn hoá và xã hội (Lễ hội, phong tục, ...)Các vấn đề thời sự cập nhật (an toàn giao thông, tệ nạn xã hội, ô nhiễm môi trường, tiết kiệm năng lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm,...)Địa lí và sinh thái (địa hình vùng miền, đa dạng sinh học ở địa phương, vật nuôi cây trồng điạ phương,...)1.1. Lựa chọn chủ đề91.2. Xây dựng các tiểu chủ đềÝ tưởng hoặc chủ đề lớn ban đầu được phát triểnthành nhiều chủ đề nhỏ (tiểu chủ đề) bằng cáchsử dụng sơ đồ tư duy. 101.2. Xây dựng các tiểu chủ đềTiểu chủ đề là vấn đề nghiên cứu cụ thểÝ tưởng/Chủ đề ban đầuXây dựng các tiểu chủ đềXác định quy mônghiên cứuSử dụng Sơ đồ tư duy11 Tập hợp ý kiến của các thành viên Kết hợp các ý tưởng Xây dựng cấu trúc kiến thức Xác định quy mô nghiên cứu Xác định các hoạt động học tập cần thực hiệnSử dụng sơ đồ tư duy để:12Lập sơ đồ tư duy:Để các ý tưởng phát triển tự doTôn trọng ý kiến của người khác (Không phê phán)Kết hợp các ý tưởngĐặt câu hỏi để phát triển các ý tưởngCử một thành viên ghi lại tất cả các ý tưởngKhi không có thêm ý tưởng mới, bắt đầu lập sơ đồ tư duyLập sơ đồ tư duynhư thế nào?13Kỹ thuật đặt câu hỏi 5W1HXây dựng ý tưởng mới như thế nào?Tại sao và như thế nào là các câu hỏi quan trọng nhất1. Ai2. Cái gì4. Khi nào5W1H6. Như thế nào5. Tại sao3. Ở đâu?14Ví dụ về sử dụng kỹ thuật 5W1HTập thể dục(tiểu tiểu chủ đề) Ăn kiêngPhương pháp(tiểu chủ đề)Giảm cân(chủ đề chính) Như thế nàoTại saoKhi nàoỞ đâuCái gìAiMột bài thể dục hiệu quả là gì?Tìm phòng thể chất tốt ở đâu?Nên tập thể dụckhi nào?Tại sao tập thể dục lại giảm cân?Tập thể dục như thế nàoAi có thểhướng dẫn tôi?Dùng thuốc151.3. Khơi gợi hứng thú của học sinh Bằng cách giúp HS: Hiểu ý nghĩa của dự án sẽ thực hiện Biết rằng có thể hoàn thành dự án Biết rằng sẽ học được rất nhiều kiến thức, kỹ năng và giá trị mới161.4. Lập kế hoạch các nhiệm vụ học tậpEnvironment & facilitiesTrường họccủa tôiMôi trường &cơ sở vật chấtChương trìnhĐời sống & Các hoạt độngQuy định & nội quyCon người & vai tròLịch sử thành lậpChụp ảnh(2 tuần)Điều tra(2 tuần)Phỏng vấn Hiệu trưởng(1 ngày)Phỏng vấn giáo viên của mỗi cấp học (1 tuần)Phỏng vấn 10 HS(2 tuần)Kiểm tra sổ ghi chép của HS& trang web của nhà trường17 Ai làm nhiệm vụ gì ? Thời hạn hoàn thành ? Ví dụ:Tên thành viênNhiệm vụPhương tiệnThời hạnhoàn thànhSản phẩmdự kiếnMaiPhỏng vấnPhiếu PVMáy ảnhMáy ghi âm (Nếu có)1 tuầnPhiếu trả lời PVẢnh chụp..18Hoạt động 1.1 Xem đĩa ghi hình áp dụng PP học theo dự án của GV Nguyễn Thị Minh, trường THSP Quảng Ninh (Đĩa 1) Thảo luận tìm ra những ưu điểm & hạn chế so với lý thuyết19Bước 2: Thực hiện dự án202.1. Thu thập thông tin Qua: Báo chí, internet, thư viện Thực nghiệm, quan sát, điều tra, phỏng vấn...212.2. Xử lý thông tinSử dụng biểu đồ để giải thích các dữ liệu. Tập giải thích biểu đồ. Ví dụ: Đâu là số liệu lớn nhất? nhỏ nhất?...Bạn dành bao nhiêu thời gian xem TV trong một ngày?Dưới 1 tiếngTừ 1- 1.5 – 2; > 2.5 – 3; >3.5b. Nước ô nhiễm: 0 – 0 – 0 – 0 – 0 – 0 – 04. Kết quả & Thảo luậnTheo dõi sự sinh trưởng của cây tỏiNước sạch: 4cm, cây sinh trưởng ổn địnhNước ô nhiễm: 0cm, cây không sinh trưởng5. Kết luậnCây sinh trưởng trong nước sạch tốt hơn trong nước ô nhiễm. Giả thuyết đưa ra đã được chứng minh đúng. 46Trước khi điều tra, phỏng vấn, cần thiết kế các câu hỏi.1.3. Điều tra hoặc phỏng vấn1. Môi trường bị ô nhiễm ảnh hưởng không tốt đến sức khoẻ của mọi người.(1: hoàn toàn không đồng ý; 2: không đồng ý; 3: bình thường; 4: đồng ý; 5: hoàn toàn đồng ý)2. Bạn có thường xuyên bỏ rác vào thùng rác không?	Có	Không3. Trường hợp nào là nguyên nhân chủ yếu gây ô nhiễm môi trường ở địa phương của bạn: (Chọn phương án đúng) A. Khói nhà máy B. Rác thải y tế	 C. Rác thải sinh hoạt D. Phân bón, thuốc trừ sâu1 2 3 4 5 Ví dụ các câu hỏi điều tra:47	______________________________________________	______________________________________________	______________________________________________	______________________________________________	______________________________________________	______________________________________________Ví dụVí dụ các câu hỏi phỏng vấn:Tại sao chúng ta cần quan tâm đến vấn đề giáo dục môi trường?2. Bạn thường làm gì khi thấy người khác vứt rác bừa bãi?3. Bạn làm gì để tuyên truyền ý thức bảo vệ môi trường cho mọi người?48Mỗi câu hỏi CHỈ HỎI một nội dungSử dụng ngôn ngữ đơn giảnThử nghiệm câu hỏi với bạn bè để điều chỉnh nếu cầnThiết kế câu hỏi hiệu quả bằng cách nào49 Nếu việc điều tra, phỏng vấn trên đường phố khó thực hiện thì có thể tiến hành với các đối tượng sau: HS trong trường Các GV trong trường Cha mẹ HS502. Phân tích và giải thích các kết luận Sau khi thu thập dữ liệu, cần phân tích để thu được thông tin có giá trị, tin cậy và có ý nghĩa. Các kết luận rút ra sau khi phân tích đầy đủ các dữ liệu là minh chứng cho các phát hiện của dự án Một số cách phân tích dữ liệu tiêu biểu là: 2.1. Lập bảng, biểu đồ 2.2. So sánh và đối chiếu51Có thể phân tích các dữ liệu điều tra bằng cách lậpbảng và biểu đồMục đích của việc lập bảng và biểu đồ:Mô tả mức độ lớn/ nhỏ của số liệu Biểu thị xu hướng của các số liệu* Công cụ phổ biến để lập bảng và biểu đồ là Microsoft Excel 2.1. Lập bảng và biểu đồ52Ví dụ 1: Biểu đồ dạng cộtAi chịu trách nhiệm chính cho việc giáo dục trong gia đình bạnBốMẹChịAnhNgười khácBốMẹChịAnhNgười khác53Ví dụ 2: Biểu đồ dạng trònMục đích chính để đến thăm VNKinh doanhMua sắmHọc tậpGiải tríTổngGiải tríKinh doanhMua sắmHọc tập54Sau khi lập bảng và biểu đồ, cần giải thíchcác bảng biểu bằng cách:Mô tả các dữ liệu lớn nhất/ nhỏ nhấtMô tả các dữ liệu nổi bậtSo sánh dữ liệuGiải thích các nguyên nhân55 Có thể so sánh và đối chiếu các dữ liệu thu được từ internet, thư viện và sách báo. So sánh đối chiếu nhằm mục đích :Biết các điểm tương đồng.Biết những điểm khác biệtTóm lược các so sánh.2.2. So sánh và đối chiếu56Ví dụ về so sánh và đối chiếu:Công viên nước Hồ tây(Hà Nội)Khu du lịch Suối tiên(TP Hồ Chí Minh)Tự nhiênít nhân tạo Cảnh quanNhân tạo nhiềuKhá đắtVé vào cửaKhá đắtXe bus công cộngGiao thôngXe bus công cộng Khá sạchVệ sinh môi trườngRất sạchThân thiệnHướng dẫn viênRất thân thiện573. Tổng hợp thông tin Các dữ liệu thô cần được tổng hợp lại để chỉ đưa vào báo cáo các kết luận có liên quan và đã được phân tích. Chú ý: Chỉ liệt kê các ý chính Tóm tắt thông tin bằng MỘT hoặc HAI câu58Ví dụ về so sánh và đối chiếu:Công viên nước Hồ tây(Hà Nội)Khu du lịch Suối tiên(TP Hồ Chí Minh)Tự nhiênít nhân tạo Cảnh quanNhân tạo nhiềuKhá đắtVé vào cửaKhá đắtXe bus công cộng, Giao thôngXe bus công cộng,  Khá sạchVệ sinh môi trườngRất sạchThân thiệnHướng dẫn viênRất thân thiệnKết luận: Hai điểm du lịch có giá vé vào cửa cao, cả hai đều có môi trường sạch sẽ và nhân viên phục vụ thân thiện và có thể đến các điểm du lịch bằng nhiều phương tiện giao thông khác nhau. 594. Xây dựng sản phẩm dự án Sau khi thu thập được các thông tin qua hoạtđộng tìm kiếm, điều tra, phỏng vấn và phân tích,HS có thể tập hợp lại thành một sản phẩmcủa dự án. 60 Tên dự án Lý do nghiên cứu Mục tiêu dự án Các hoạt động tìm hiểu Dữ liệu và bàn luận Kết luận Bài học kinh nghiệm sau khi thực hiện dự ánBáo cáo sản phẩm dự án thường bao gồm:61Báo cáo văn bảnBiểu diễn (Kịch, Hát, Múa, )Áp phíchPhimMô hìnhTrưng bày triển lãm, Hội chợBài trình bày bằng Powerpoint Các hình thức trình bày kết quả dự án:62Để giúp HS ghi lại quátrình thực hiện cácnhiệm vụ đa dạngtrong dự án học tập, cóthể sử dụng “Sổ theodõi dự án ”Sổ theo dõi dự án dành cho học sinhSổ theo dõi dự ánTên dự ánTên học sinhTên trường63 HS sử dụng sổtheo dõi trong suốtquá trình học theodự ánSử dụng sổ theo dõi dự án dành cho học sinhNội dungKế hoạchSơ đồ tư duyPhiếu thu thập thông tinBiên bản thảo luậnNhìn lại quá trình học tậpPhản hồi của giáo viênTrang64HS ghi lại thông tin đã thu thập và cáckết quả thảo luận trong sổ theo dõi chođến khi dự án kết thúc.GV có thể rà soát lại sổ theo dõi để kiểm tra tiến độ thực hiện dự án của HS.Sử dụng sổ theo dõi dự án dành cho học sinh65Hoạt động 1.4 Học theo dự án có gì khác với các phương pháp dạy học khác? 66