Chuyên đề Ứng dụng CNTT vào dạy học môn Ngữ văn - Trường THCS Đạ Long

ung cấp cho HS một hệ thống tri thức cơ bản về văn học của dân tộc và thế giới, thông qua các tác giả, tác phẩm ưu tú, hình thành những hiểu biết về lịch sử phát triển của văn học dân tộc, tạo điều kiện cho HS phân tích cảm thụ tác phẩm. Trên cơ sở đó khơi dậy ở HS nhu cầu sử dụng văn học để nâng cao đời sống tinh thần, bồi dưỡng đời sống tình cảm, bồi dưỡng tâm hồn.II/ THỰC TRẠNG DẠY VÀ HỌC MÔN NGỮ VĂNQua thực tế giảng dạy chúng tôi nhận thấy còn tồn tại một số thực trạng trong quá trình dạy và học như sau:1/ Về phía GV:- Kinh nghiệm trong giảng dạy còn hạn chế, đặc biệt là những GV mới tiếp cận với chương trình và SGK mới.- Gv lo ngại HS không đủ kiến thức để làm bài, nên chưa mạnh dạn đổi mới phương pháp.- Thế giới đang thay đổi là thách thức lớn nhất, nếu chúng tôi tự mãn với những gì có được thì chúng tôi nhanh chóng bị tụt hậu .Việc trao đổi kinh nghiệm giảng dạy giữa GV dạy cùng khối lớp còn ít.Việc chấm trả bài đôi khi còn qua loa. Trong khi đây là cách rèn luyện kĩ năng sử dụng tiếng Việt, hành văn rất quan trọng.- Tâm lí Gv: khi thấy HS quá yếu kém, việc giảng dạy khó đạt hiệu quả cao nên chưa mạnh dạn đổi mới phương pháp.- Việc thực hiện số tiết theo phân phối chương trình và những yêu cầu của SGV thì không đủ thời gian.- Việc vận dụng phương pháp mới và Phương pháp truyền thống chưa hài hòa, dẫn đến chưa linh hoạt trong các khâu lên lớp.- Việc tổ chức thảo luận nhóm chưa thật hiệu quả.- Hệ thống câu hỏi chưa ăn khớp với nội dung bài học.- Việc áp đặt kiến thức vẫn còn tồn tại trong một số giờ dạy.- Gv còn làm việc nhiều- Quan tâm nhiều hơn đến HS học yếu qua từng giờ học.-Cùng với khoa học công nghệ ngày càng phát triển thì ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học ngày càng được áp dụng rộng rãi trong nhà trường .Mặc dù cơ sở vật chất kỹ thuật của trường THCS Đạ long vẫn còn thiếu thốn và khó khăn nhiều nhưng chúng tôi không ngừng cố gắng phấn đấu tiếp cận và đổi mới phương pháp để đáp ứng chủ đề của năm học năm CNTT .Đối với các em đây là một môn học khó.đa số HS khả năng sử dụng ngôn ngữ tiếng Việt còn hạn chế. Thái độ lạnh lùng thờ ơ với môn học. Khi làm văn thì chủ yếu là học vẹt, sao chép. Việc soạn bài ở nhà chỉ mang tính chất đối phó, soạn sơ sài.Nhiều HS không đọc tác phẩm ở nhà.Kĩ năng hành văn yếu.2/ VỀ PHÍA HỌC SINHNhiều Hs chưa biết đọc mà chỉ đánh vần tác phẩm.Trong giờ học còn thụ động.Tinh thần tự học chưa có.Ý thức và khả năng tư duy còn nhiều hạn chế. Hầu như phụ huynh HS không quan tâm đến việc học của con em. III/ GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC1/ Về phía GV:-Hướng dẫn phương pháp học tự chiếm lĩnh tri thức , không đọc – chép, hạn chế thuyết giảng, tăng cường vấn đáp, thảo luận và chia sẻ thông tin .-Giáo viên trong tổ tăng cường dự giờ trao đổi kinh nghiệm giảng dạy .-Tự tìm tòi học hỏi nâng cao kỹ năng tin học.-Quan tâm đến hs yếu qua từng tiết học.2/ VỀ PHÍA HỌC SINHGV cần giúp các em hiểu rõ vai trò, tầm quan trọng của môn học. Hướng dẫn cho các em phương pháp học tập mới, cách soạn bài ở nhà. Chú trọng việc rèn kĩ năng hành văn về ngữ nghĩa và cú pháp qua những tiết làm văn và những tiết trả bàiGiúp các em làm quen với bài giảng điện tử. IV: VIỆC ỨNG DỤNG CNTT: 1.Tác dụng: - Có thể sử dụng nhiều tranh ảnh, những đoạn phim tư liệu liên quan đến bài họcĐây là phương pháp trực quan, phát huy được tư duy sáng tạo của HS ở nhiều mức độ khác nhau ,tạo hứng thú cho HS.Hình thành kĩ năng nghe nói, đọc viết cho HS dễ dàng hơn.Tiết kiệm được thời gian ghi bảng.Đưa các bài tập để HS có thể làm nhanh (trắc nghiệm hoặc tự luận).GV có thể sưu tầm được nhiều tư liệu làm dẫn chứng.Có thể tổ chức được những buổi ngoại khóa cho HS.Có thể mở rộng kiến thức cho hs khá.Kích thích việc học thêm vi tính cho HS.2:Những khó khăn khi sử dụng CNTT.Nhiều GV trong tổ kĩ năng sử dụng máy tính còn yếu.Việc khai thác tư liệu cho từng bài học còn nhiều khó khăn.GV cần rất nhiều thời gian, công sức để soạn được một giáo án điện tử có hiệu quả. Nếu không vận dụng khéo léo rất dễ làm phân tán tư tưởng HS.HS dán mắt lên màn hình chưa hình thành được thói quen nghe – chép.HS khó nắm bắt kịp nội dung bài họcCơ sở vật chất của trường còn thiếu thốn, chưa có phòng máy vì thế mất nhiều thời gian chuẩn bị. 3.Giải pháp:Tự học tập nâng cao kỹ năng tin họcGiáo viên thường xuyên truy cập vào trang web phục vụ cho chuyên môn.Lựa chọn hình ảnh và tư liệu phù hợp với nội dung bài dạy.Tránh lạm dụng hiệu ứng làm hs phân tán tư tưởng .Gv cần linh hoạt không nên phụ thuộc nhiều vào bài giảng điện tử .Tinh giản kiến thức để hs dễ nắm bắt nội dung bài học.Gv phải chuẩn bị hai phương án để chủ động khi mất điện .Trong hoạt động dạy học cần tạo được không khí thoải mái, tránh căng thẳng bằng xem hình ảnh, một số phim tư liệu có liên quan đến bài học mang tính giáo dục cao để phát huy tư duy kiến thức cho học sinh. V/ ỨNG DỤNG CNTT VÀO VĂN BẢN “NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI”Những Ngôi Sao Xa Xôi là văn bản viết về những cô gái TNXP trong kháng chiến chống Mĩ .Đây là thời kỳ chiến tranh ác liệt của dân tộc,để cảm thụ tốt tác phẩm này các em cần cảm nhận được sự khốc liệt của chiến tranh bằng những hình ảnh, phim tư liệu. Vì thế giáo viên cần phải ứng dụng CNTT cho văn bản này .Nhưng ứng dụng như thế nào là một vấn đề khó khăn đối với mỗi giáo viên.Tổ đã mạnh dạn đưa ra những giải pháp ứng dụng CNTT vào văn bản trên như sau .1.Phần kiểm tra bài cũ:Ứng dụng phần violet vào bài cũ tạo tinh thần học bài cũ ở nhà.Đưa câu hỏi trắc nghiệm tiết kiệm được thời gian , hs dễ quan sát ,kích thích sự hứng thú trong giờ học.Dùng hình ảnh liên quan đến bài “Bến Quê”.Gợi cảm xúc sâu lắng cho hs.2.Phần dẫn dắt vào bài mới:Gv cho hs nghe bài Cô Gái Mở Đường. + Lồng ghép vào bài hát đó là cho hs xem một số hình ảnh minh họa cho bài học. + Làm phần thưởng cho những hs có tinh thần học bài cũ tốt. + Vừa là lời dẫn vào bài mới + Gợi lại không khí sôi nổi,hào hùng của thời chiến . + Đó cũng là bài hát liên quan tới đề tài nữ TNXP 3.Tên văn bản :-Tên văn bản được lồng ghép vào hình ảnh nữ TNXP với những ngôi sao lấp lánh. + Tạo sự liên tưởng cho hs :Những Ngôi Sao Xa Xôi chính là những nữ TNXP . + Bước đầu hình dung được công việc của họ + kích thích sự tò mò ,khám phá bài mới .4.Phần giới thiệu chung :Đưa hình ảnh trực quan :Chân dung tác giả bìa một số tác phẩm . + Nhận diện ra chân dung nhà văn nữ. + Giúp hs dễ tìm kiếm tác phẩm khi có nhu cầu đọc.- Trình nội dung đề tài trước và sau năm 1975 giúp hs khá mở rộng kiến thức .5.Phần đọc hiểu văn bản :a.Từ khó :-Trình chiếu nội dung hai từ khó :Cao điểm-Trọng điểm. +Đây là cách gv nhấn mạnh cho hs biết từ quan trọng của bài . +Khắc sâu trí nhớ ,tiết kiệm thời gian đọc sgk.b.Tóm tắt :-Trình chiếu nội dung tóm một cách ngắn gọn . +Phát huy tiếp thu kiến thức bằng cách nghe và nhìn +Dễ dàng hình dung được cách tóm tắt .c.Phân tích : -Trình chiếu câu hỏi thảo luận + Không phải sử dụng bảng phụ . + Học sinh dễ quan sát và định hướng được những công việc phải làm.- Cho hs xem đoạn phim tư liệu , hình ảnh những cô gái TNXP trong thời chiến . + Thay đổi không khí căng thẳng của giờ học . + Hình dung được hoàn cảnh làm việc của các cô gái. + Từ hình ảnh bom đạn chiến tranh ,hs dễ cảm nhận đức tính gan dạ dũng cảm . + Làm minh chứng sinh động cho bút pháp tả thực.-Cho xem chân dung của những nữ TNXP+ Từ nụ cười của họ giúp hs dễ thấy được phẩm chất lạc quan yêu đời . + Họ là những cô gái trẻ trung hồn nhiên . + Từ hình ảnh đó giúp các em sống yêu đời hơn.6.Phần kết thúc bài học :-GV cho hs xem đoạn phim tư liệu về Ngã Ba Đồng Lộc :+Vừa liên hệ thực tế vừa mở rộng kiến thức .+Giúp các em có cái nhìn khái quát về nữ TNXP trên mọi miền đất nước .+ Mang đến cho hs những cảm xúc trân trọng sâu lắng sau tiết học .+ Có những giây phút thư giản cho giờ học tiếp theo.VI/ KẾT LUẬNVới đặc thù của bộ môn và những thực trạng còn tồn tại trong quá trình dạy học. Chúng tôi nhận thấy việc ứng dụng CNTT vào dạy - học bộ môn là việc làm cần thiết, có ý nghĩa thiết thực. Mặc dù còn rất nhiều khó khăn trong quá trình thực hiện nhưng tổ sẽ quyết tâm từng bước khắc phục và tin rằng việc vận dụng CNTT sẽ mang lại hiệu quả cao cho việc dạy - học bộ môn. Tuy nhiên chúng tôi cũng cần có nhiều thời gian để đầu tư về kĩ năng vi tính, sưu tầm các tư liệu để có thể thực hiện được những giáo án điện tử có chất lượng. Kính mong sự chỉ đạo, góp ý của Ban lãnh đạo, các đồng nghiệp về dự giờ góp ý để chuyên đề của chúng tôi được hoàn thiện và hiệu quả hơn cho bộ môn.VII/ KIẾN NGHỊ:Mua sắm trang thiết bị dạy học cho môn Ngữ văn: băng đĩa, tranh ảnh các tác giả, sách tham khảo.Tạo điều kiện để Gv được bồi dưỡng những kiến thức và kĩ năng về tin học.