Đề tài Tin Sinh học: Tìm hiểu các tài liệu và các gen liên quan đến bệnh béo phì

à được đăng tải trên Tạp chí quốc tế vềBéo phì: 1. Ngủ quá ít: Nếu bạn bị mất ngủ thường xuyên hoặc bận rộnđến mức có rất ít thời gian để chợp mắt thì nguy cơ tăng cân trongtương lai là điều khó tránh khỏi. 2. Ô nhiễm: Có một số loại hormone kiểm soát trọng lượng cơthể. Môi trường ngày nay đang bị ô nhiễm bởi các chất thải từ xe cộ,động cơ sẽ tác động rất lớn tới những hormone này.NỘI DUNG2. Nguyên nhân và tác hại của bệnh béo phì2.1 Nguyên nhân béo phì 3. Điều hòa không khí: Bạn có thể đốt cháy một lượng calonếu môi trường quanh bạn quá nóng hay quá lạnh để điều hòathân nhiệt. Tuy nhiên, nhiều người ngày nay sống và làm việctrong những ngôi nhà hay văn phòng mà nhiệt độ luôn đượckiểm soát ở mức lý tưởng. 4. Bỏ thuốc lá: Hút thuốc cũng giúp giảm cân. Thế giới ngàycàng có nhiều người bỏ thuốc lá và vì thế cũng ngày càng cónhiều người béo phì? 5. Thuốc men: Rất nhiều loại thuốc khác nhau, bao gồm thuốcngừa thai, thuốc chứa hormone, thuốc tiểu đường, thuốc chốngsuy nhược và thuốc áp huyết cao Đây là nguyên nhân gây rasự thay đổi về cân nặng. Sử dụng những loại thuốc này sẽ khiếncân nặng của cơ thể có xu hướng đi lên.NỘI DUNG2.1 Nguyên nhân béo phì2. Nguyên nhân và tác hại của bệnh béo phì 6. Tuổi thọ và chủng tộc: Những người Trung Mỹ và nhữngngười Mỹ gốc Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha thường có xu hướng bịbéo phì hơn những người Mỹ gốc Âu. 7. Mẹ nhiều tuổi: Đã có một số bằng chứng cho thấy nhữngngười phụ nữ lớn tuổi mới sinh con lần đầu thì đứa trẻ thường cónguy cơ bị béo phì cao hơn. Rất nhiều phụ nữ Mỹ sinh con lần đầukhi lớn tuổi thậm chí đã già. 8. Di truyền từ tổ tiên: Có một số ảnh hưởng sẽ tác dụng lênthế hệ thứ 2. Sự thay đổi của môi trường đã tác động đến bào thaivà làm cho những gien di truyền của ông bà vốn đã bị “lặn” ở thế hệcha mẹ trở thành “trội” ở thế hệ các cháu.NỘI DUNG2. Nguyên nhân và tác hại của bệnh béo phì2.1 Nguyên nhân béo phì 9. Béo phì liên quan đến khả năng sinh sản: Có một số bằngchứng cho thấy những người béo phì thường “mắn” hơn nhữngphụ nữ gầy còm. Nếu như béo phì thực sự có liên quan đến ditruyền học thì tỉ lệ người béo phì sẽ ngày càng gia tăng trong dânsố chung của nhân loại. 10. Sự “liên minh” của những cặp béo phì: Những phụ nữ béophì thường có xu hướng kết hôn với những nam giới thừa cân. Nếunhững người gầy ngày càng ít đi và béo phì thực sự là do gien quyđịnh thì thế giới này sẽ dần là của những người béo phì, quá khổ.NỘI DUNG2. Nguyên nhân và tác hại của bệnh béo phì2.1 Nguyên nhân béo phì Ngoài ra, một công trình nghiên cứu do Billie Giles-Corti thuộcTrường Y tế cộng đồng, ĐH Tây Úc đứng đầu, tiến hành trên1.803 người dân sinh sống tại Perth, Úc. Cho thấy, những môitrường “có gen béo phì” thường là những nơi tập trung xe cộ,không có chỗ cho người đi bộ, đi xe đạp và thiếu những lốiđi riêng. Nghiên cứu còn phát hiện những người sống bên đường caotốc nguy cơ béo phì cao gấp bốn lần, còn sống cạnh những conđường không có lối đi dành cho người đi bộ chiếm tỉ lệ 62%. NỘI DUNG2. Nguyên nhân và tác hại của bệnh béo phì2.1 Nguyên nhân béo phì Hiện nay, các nhà khoa học cũng phát hiện được 2 gen có liênquan đến béo phì, là gen OB và gen FTO. Năm 2010, các nhà khoa học thuộc Đại học Oxford và Hội đồngy khoa Anh đã tìm ra chứng ra có sức thuyết phục chứng minhđược gen FTO là thủ phạm chính gây ra bệnh béo phì. Theo các nhà khoa học, việc gen FTO hoạt động quá mức đãkhiến cho con con người ăn uống quá liều lượng, qua đó dẫn đếnbéo phì. Trước đó vào năm 2007, các nhà khoa học quốc tế bằng việcnghiên cứu hệ gen quy mô lớn đã phát hiện gen FTO đột biến cómối quan hệ với bệnh béo phì NỘI DUNG2. Nguyên nhân và tác hại của bệnh béo phì2.1 Nguyên nhân béo phì Các nhà khoa học đã tiến hành thí nghiệm trên chuột mang nhiềubản sao gen FTO và phát hiện, mặc dù những con chuột thí nghiệmrất khỏe mạnh, tuy nhiên so với những con chuột bình thường khác,khả năng thèm ăn của chuột mang bản sao gen FTO rất mạnh mẽ, vàchúng rất dễ ăn quá liều lượng, khiến cơ thể béo phì. Những con chuột cái mang hai bản sao gen FTO, mặc dù liềulượng ăn tương tự như những con chuột cái bình thường khác, tuynhiên sau 20 tuần trọng lượng cơ thể đã tăng lên gấp 20% so vớinhững con chuột cái bình thường khác Kết quả thí nghiệm cho thấy gen FTO là nguyên nhân chính cóliên quan đến béo phì. NỘI DUNG2. Nguyên nhân và tác hại của bệnh béo phì2.1 Nguyên nhân béo phì Gen FTO hoạt động quá mức đã khiến cho cảm giác thèm ăncủa chuột tăng lên, qua đó khiến cho trọng lượng cơ thể của chúnggia tăng. Đây là lần đầu tiên các nhà khoa học tìm được chứng cứthuyết phục chứng minh gen FTO có liên quan đến béo phì. Và hiệnnay, các nhà khoa học đang cố gắng để tìm ra cơ chế gây béo phìcủa gen FTO, mong muốn tìm ra loại thuốc giúp điều trị béo phìhiệu quả.NỘI DUNG2. Nguyên nhân và tác hại của bệnh béo phì2.1 Nguyên nhân béo phì Gen đầu tiên được phát hiện có liên quan đến béo phì là gen OB,gen OB (Obesity: béo phì) nằm trên nhiễm sắc thể số 7 ở người vàlà gen quy định protein Leptin. Leptin (leptos tiếng Hy Lạp có nghĩa là mỏng) nặng16 kDalton,Là protein kích thích tố đóng vai trò quan trọng trong việc điềuchỉnh lượng năng lượng và chi phí năng lượng của cơ thể, bao gồmcả sự thèm ăn và sự trao đổi chất. Việc tìm ra vai trò của leptin được xem là một trong những khámphá khoa học quan trọng nhất liên quan đến béo phì trong thế kỉ 20. Người ta phát hiện ra rằng, Leptin được tiết ra từ các tế bào béo(fat cells). Và nếu cơ thể thiếu leptin, bộ não tưởng rằng cơ thể đangđói và ra “lệnh” ăn uống thêm, do đó gây nên tình trạng béo phì. NỘI DUNG2. Nguyên nhân và tác hại của bệnh béo phì2.1 Nguyên nhân béo phì Những ảnh hưởng của leptin được phát hiện đầu tiên bằng các nghiên cứu trên những con chuột béo phì đột biến phát sinh mộtcách ngẫu nhiên trong phòng thí nghiệm Jackson - một trong nhữngtrung tâm nghiên cứu nổi tiếng trên thế giới, tọa lạc tại thành phốBar Harbor, bang Maine (Mĩ), vào những năm 1950. Bản thân Leptin được phát hiện vào năm 1994 bởiJeffrey M. Friedman và đồng nghiệp tại Đại học Rockefeller cũngThông qua các nghiên cứu từ chuột. Đến năm 1998, các nhà nghiên cứu béo phì thuộc Đại họcCambridge (Anh) đã điều trị thành công một trường hợp béo phì bằngcách tiêm leptin. Và đây là phát hiện đầu tiên về mối liên quan giữaleptin với béo phì ở người.NỘI DUNG2. Nguyên nhân và tác hại của bệnh béo phì2.1 Nguyên nhân béo phì Nhưng đó chỉ là trường hợp đặc biệt mà sau này y khoa gọi là(congenital leptin deficiency: thiếu leptin bẩm sinh) rất hiếm trongdân chúng. Chưa ai biết có tỉ lệ thiếu leptin bẩm sinh trong dân sốlà bao nhiêu, nhưng các chuyên gia ước đoán dưới 0.1 %. Và vìvậy,giấc mơ chữa béo phì bằng leptin đến nay vẫn chưa thể thựchiện được. Trong đại đa số những người béo phì, nguyên nhân chính khôngphải do thiếu leptin. Rất nhiều nghiên cứu trên con người cho thấyngười có tỉ lệ chất béo trong cơ thể càng cao thì leptin trong máucàng cao. Hình ảnh 3D của protein Leptin Việc khám phá ra leptin mặc dù đến giờ vẫn không đem đến chocon người một viên thuốc thần diệu nào để chữa béo phì, nhưng nólàm cho chúng ta phải suy nghĩ lại vai trò của gen và tâm lí trong vấnđề thèm ăn, nó giải thích tại sao một số người dù với bất cứ biệnpháp giảm cân nào cũng chỉ đem đến thất bại. NỘI DUNG2. Nguyên nhân và tác hại của bệnh béo phì2.1 Nguyên nhân béo phì2.2 Tác hại của béo phì Béo phì ảnh hưởng đến nhiều hệ cơ quan trong cơ thể như: - Tim mạch: cao huyết áp, suy mạch vành, suy tĩnh mạch,các biến chứng tim mạch khác - Phổi: giảm chức năng hô hấp, hội chứng khó thở khi ngủ. - Xương khớp: khớp chịu lực cao như: đầu gối, khớp háng, cộtsống thắt lưng dễ bị thoái hóa, thoát vị đĩa đệm, trượt đốt sống gâyđau lưng, đau thần kinh tọa, loãng xương.NỘI DUNG2. Nguyên nhân và tác hại của bệnh béo phì2.1 Nguyên nhân béo phì2.2 Tác hại của béo phì - Nội tiết: đái tháo đường không phụ thuộc insulin Sinh dục: giảm khả năng sinh sản, chu kỳ kinh kéo dài khôngphóng noãn, rậm lông, hội chứng buồng trứng đa nang. Đối với quá trình chuyển hóa: rối loạn chuyển hóa lipid: dẫnđến tăng cân, rối loạn chuyển hóa glucid: dễ dẫn đến bệnh đáitháo đường, rối loạn chuyển hóa acid uric: có thể gây cơngout cấp tính.NỘI DUNG2. Nguyên nhân và tác hại của bệnh béo phì2.2 Tác hại của béo phìNgoài ra, béo phì còn gây ra một số biến chứng khác như: - Da: nhiễm trùng, nhiễm nấm da ở các nếp gấp. - Trong ngoại khoa: nguy cơ khi gây mê, hậu phẫu (viêm tĩnh mạch, bội nhiễm) - Trong nội khoa: nhiễm khuẩn nặng - Trong sản khoa: sinh khó - Ảnh hưởng tâm lý xã hội: béo phì làm cho thiếu tự tin, mặc cảm3. Một số bước tìm tài liệu liên quan đến béo phì trên NCBI4. Kết luận Tóm lại, hiện nay vẫn chưa thể kết luận chắc chắn rằng béophì là hoàn toàn do gen hay do điều kiện sống. Nhưng chắc hẳnlà sau những gì đã biết về béo phì và các công trình nghiên cứunổi tiếng liên quan đến béo phì mà hơn nửa thế kỷ qua, các nhàkhoa học đã miệt mài nghiên cứu, mỗi chúng ta cũng đã tìmđược cho mình câu trả lời khá chính xác. Là tình trạng thừa cânvà béo phì không hoàn toàn do gen mà còn do cả thói quen sinhhoạt và môi trường sống của chúng ta gây ra. Chúng ta không thể phủ nhận thực tế rằng có một số ngườirất dễ tăng cân dù họ đã áp dụng những chế độ ăn kiêng và cốgắng vận động. Còn một số người lại rất khó tăng cân dù họ ănrất nhiều. Những trường hợp trên liệu có phải là do “gen”? 4. Kết luận Chúng ta cũng không thể phù nhận ảnh hưởng tai hại của việcăn uống vô tội vạ và việc lười vận động trong thời đại mà thịtrường đồ ăn nhanh và thức ăn nhiều dầu mỡ phát triển như cồn,cùng với ô nhiễm môi trường và thói quen làm việc ít vận độngcả ngày ở văn phòng,.đã làm cho số lượng người bị thừa cân,béo phì ngày càng tăng, đặc biệt là ở những nước phát triển như:Mĩ, Châu Âu, “Kiểu hình” là kết quả của sự tác động qua lại giữa “kiểu gen”và “môi trường”. Vì vậy, chính bản thân mỗi người phải biết“lắng nghe” tiếng nói từ chính cơ thể của mình, để lựa chọn chomình cách sinh hoạt và làm việc khoa học, hợp lý nhất, đồng thờibền bỉ thực hiện chúng như là một thói quen. Làm được điều nàysẽ giúp chúng ta có được sức khỏe và vóc dáng mong muốn.