Giáo án Ngữ văn 10 CB tiết 69 Làm văn: Phương pháp thuyết minh

Tuần :5
Tiết :69 
 Làm văn :
PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
Mục tiêu cần đạt : Giúp HS
Nắm được những kiến thức cơ bản về một số phương pháp thuyết minh thường gặp
Bước đầu vận dụng được những kiến thức đã học để viết được những văn bản thuyết minh có sức thuyết phục cao
Thấy được việc nắm vững phương pháp thuyết minh là cần thiết phông chỉ cho bài tập làm văn trước mắt mà cón cho cuộc sống sau này
Phương tiện dạy học :
SGK, SGV
Thiết kế bài giảng
Phương pháp dạy học :
Đặt câu hỏi gợi mở, hướng dẫn HS tìm hiểu
Thảo luận nhóm
Tiến trình dạy học :
ổn định :
Kiểm tra bài cũ :
Bài mới :
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung cần đạt
HĐ1 :
Cho HS đọc phần 1 SGK
- Cho biết tầm quan trọng của pptm ?
HĐ 2 :
- Trước đây em đã học những pptm nào?
 Cho HS thảo luận bài tập SGK
 Xác định và phân tích các pptm mà người viết đã sử dụng ?
GV chốt lại
 Giới thiệu những pptm mới
HĐ 3 ;
 Cho biết những yêu cầu khi vận dụng pptm ?
HĐ 3 : Cho HS đọc ghi nhớ SGK
HĐ 4 :
 Cho HS thảo kuận nhóm
 Gợi ý giải bài tập
 HS đọc SGK và trả lời câu hỏi
 HS trả lời
 Làm việc theo nhóm
 Lần lược các nhóm trả lời, bổ sung
 HS trả lời
 HS đọc ghi nhớ SGK
 Thảo luận nhóm, trình bày kết quả thảo luận
I . Tầm quan trọng của phương pháp thuyết minh :
- Để làm tốt một bài văn thuyết minh người làm bài phải hiểu rõ về sự vật sự việc và phải thực lòng muốn truyền đạt tri thức ấy -> Nhưng vẫn chưa đủ để làm tốt một bài văn thuyết minh
- Muốn nhu cầu thuyết minh thoả mãn, mục đích thuyết minh đạt được hiệu quả cao ta phải lựa chọn một phương pháp thuyết minh phù hợp và hiệu quả
II . Một số phương pháp thuyết minh :
1 . Ôn tập các phương pháp thuyết minh đã học : ( nêu định nghĩa, liệt kê, nêu ví dụ, dùng số liệu, so sánh phân loại, phân tích )
* Bài tập :
a) Các đoạn trích đã sử dụng những phương pháp:
- Đoạn 1 : dùng pp nêu ví dụ và pp liệt kê
- Đoạn 2 : pp liêt kê, chú thích
- Đoạn 3 : pp dù ng số liệu, so sánh , phân tích
- Đoạn 4 : pp so sánh, nêu ví dụ, phân tích
b) Phân tích tác dụng của các phương pháp :
- Đoạn 1 : pp nêu VD thuyết minh cho luận điểm “TQT là người khéo...tài giỏi”, pp liệt kê để kể tên những người đươc TQT đề cử
- Đoạn 2 : pp liệt kê nêu các bút danh của Ba-sô, pp chú thích để giảng giải cho từng bút danh
- Đoạn 3 : pp dùng số liệu nêu số lịêu tế bà, số liệu phân tử, pp so sánh số tế bào với số cư dân số phân tử với số tinh tú, pp phân tích giả sử về độ dài của tế bào coan người sẽ thành ngưởi khổng lồ
- Đoạn 4 : pp so sánh so sánh các nhạc cụ từ đó ta thấy được sự giản dị của nhac cụ hát trống quân, pp phân tích : pt cáu tạo, cách sử dụng của loại nhác cụ nảy, từ đó thấy được nét độc đáo riêng, pp nêu VD nêu một khúc hát đi với nhạc cụ hát trống quân
2 . Tìm hiểu thêm một số phương pháp thuết minh :
- Thuyết minh bằng cách chú thích 
 -> So với cách thuyết minh bằng định nghĩa thì pp thuyết minh chú thích có mức độ chuẩn xác không cao nhưng lại dễ sử dụng
- Thuyết minh bằng cách giảng giải nguyên nhân- kết quả
-> đoạn văn sử dụng pp thuyết minh giảng giải nguyên nhân - kết quả. Mục đích (1) là chủ yếu vì nếu không có (1) thì sẽ không có (2). Đoạn trích có mối quan hệ nhân quả vì nếu Ba-sô không có niềm say mê đối với cây chuối thì sẽ không có bút danh Ba-sô
III . Yêu cầu đối với việc vận dụng phương pháp thuyết minh :
- Phải nắm các phương pháp thuyết minh
- Khi vận dụng phối hợp các phương pháp thuyết minh cần đảm bảo : không xa rời pp thuyết minh, làm nổi bật bản chất đặc trưng của sự vật hiện tượng, giúp người đọc tiếp nhận dễ dàng hứng thú
iV . Ghi nhớ : SGK / 51
V . Luện tập :
* Bài tập 1 : 
- Đoạn văn thuyết minh này cung cấp cho ta những kiến thức về hoa lan
- Người viết đả lựa chọn và kết hợp nhiều pp thuyết minh : chú thích, liệt kê, phân loại, nêu ví dụ
 + pp chú hích : nói về vai trò của hoa lan
 + pp liệt kê, phân loại : nêu các nhóm hoa lan, các loài trong mỗi nhóm
 + pp nêu ví dụ : VD về loài lan hài vệ nữ để từ đó thấy được sự phong phú của loài lan
=> Kết hợp nhiều pp thuyết minh tạo được hiệu quả cao cho bài viết
Củng cố dặn dò ;
Nắm vững lí thuyết ( các pp thuyết minh )
Làm bài tập SGK
Chuẩn bị bài tiếp theo