Giáo án Ngữ văn lớp 10 tiết 78: Tóm tắt văn bản thuyết minh

Tuần:26 Ngày soạn:
 Tiết: Ngày dạy: 
TÓM TẮT VĂN BẢN THUYẾT MINH
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC :Giúp hs:
1. KiÕn thøc
 Mơc ®Ých, yªu cÇu vµ c¸ch thøc tãm t¾t v¨n b¶n thuyÕt minh. 
2. KÜ n¨ng
- Tãm t¾t mét v¨n b¶n thuyÕt minh cã néi dung ®¬n gi¶n.
- Tr×nh bµy v¨n b¶n tãm t¾t tr­íc tËp thĨ.
3.Thái độ : 
B. Chuẩn bị bài học :
1.Giáo viên: SGK,SGV và các tài liệu tham khảo khác.
2. Học sinh: Đọc tác phẩm ở nhà,Soạn bài đầy đủ.
C. Hoạt động dạy học
 1. Ổn định lớp.
2. Kiểm tra bài cũ : -Tĩm tắt đoạn trích Hồi trống cổ thành?Phân tích nhân vật Trương Phi?
Hoạt động của GV và HS 
Nội dung bài học
Hđ 1: ôn lại cách tóm tắt văn bản tự sự đã học ở hk I 
Hđ 2: hs đọc mục đích, yêu cầu tóm tắt văn bản thuyết minh trong Sgk và trả lời câu hỏi:
- Em hãy nêu các ý chính của phần mục đích, yêu cầu tóm tắt văn bản thuyết minh được trình bày trong sgk.
Hd 3: Tích hợp, mở rộng:
- GV: Theo em, mục đích, yêu cầu của cách tóm tắt văn bản tự sự và tóm tắt văn bản thuyết minh có điểm nào giống nhau?
Hđ 4:
- Hs xem 1 vài hình ảnh về nhà sàn để tạo tâm thế cho tiết học.
- Hs đọc văn bản”nhà sàn”
- Gv: Văn bản “nhà sàn” thuyết minh về đối tượng nào?
- Gv: Đại ý của văn bản là gì?
- Gv: có thể chia văn bản “nhà sàn” thành mấy đoạn, ý chính của từng đoạn là gì?
Hđ 5: hs hoạt động theo nhóm 
- Tóm tắt văn bản “ nhà sàn” trong khoảng 10 câu. Sau đó hs thảo luận trong nhóm và cử đại diện trả lời.
- Từ việc tóm tắt văn bản “nhà sàn”, hs khái quát cách thức tóm tắt văn bản thuyết minh. Sau đó hs thảo luận theo nhóm và cử đại diện trả lời.
- HS trả lời
Hđ 6: luyện tập
Bt 1 trang 71
- Công việc ở lớp: xác định đối tượng thuyết minh của văn bản, tìm bố cục văn bản.
- Công việc về nhà: viết đoạn tóm tắt từ 8-10 câu
Bt 2 trang 72
- Công việc ở lớp: Hs trả lời câu hỏi 2a 
- Công việc về nhà: hs làm phần b 9 từ 8 – 10 câu)
I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU TÓM TẮT VĂN BẢN THUYẾT MINH. 
1/ Mục đích: tóm tắt văn bản thuyết minh nhằm hiểu và ghi nhớ những nội dung cơ bản của văn bản hoặc giới thiệu với người khác về đối tượng thuyết minh hoặc về văn bản đó.
2/ Yêu cầu: ngắn gọn, rành mạch, sát với nội dung cơ bản của văn bản gốc
Tóm tắt văn bản thuyết minh và tóm tắt văn bản tự sự đều có các yêu cầu:
- Nắm được những nội dung cơ bản của văn bản
- Trình bày đoạn văn tóm tắt một cách ngắn gọn
Bài tập: Tóm tắt văn bản “nhà sàn”
1/ Đối tượng: Văn bản “nhà sàn” thuyết minh về nhà sàn – một công trình xây dựng gần gũi, quen thuộc của các dân tộc miềm núi ở nước ta và một số dân tộc ở Đông Nam Á.
2/ Đại ý: văn bản thuyết minh kiến trúc, nguồn gốc và những tiện ích của ngôi nhà sàn
3/ Bố cục: 3 đoạn
- Mở bài (từ đầu đến “văn hóa cộng đồng”): giới thiệu chung về nhà sàn
- Thân bài ( từ “toàn bộ” đến “là nhà sàn”): thuyết minh cấu tạo, nguồn gốc và công dụng của nhà sàn
- Kết bài (đoạn còn lại): đánh giá, ca ngợi vẻ đẹp của nhà sàn Việt Nam 
4/ Tóm tắt:
 Nhà sàn là 1 công trình kiến trúc có mái che, dùng để ở hoặc sử dụng vào 1 số mục đích khác. Toàn bộ nhà sàn được cấu tạo bằng tre, giang, nứa, gỗ. Mặt sàn dùng tre hoặc gỗ gép liền nhau, liên kết ở lưng chừng các cột. Hai đầu nhà có cầu thang làm bằng gỗ hoặc cây bương lớn. Nhà sàn xuất hiện từ thời Đá mới, tồn tại phổ biến ở miền núi Việt Nam và Đông Nam Á. Nhà sàn có nhiều tiện ích: vừa phù hợp với nơi cư trú miền núi, đầm lầy, vừa tận dụng nguyên liệu tại chỗ, giữ được vệ sinh và đảm bảo an toàn cho người ở. Nhà sàn ở 1 số vùng miền núi nước ta đạt tới trình độ thẩm mỹ cao, đã và đang hấp dẫn khách du lịch.
II. BỐN BƯƠC TÓM TẮT VĂN BẢN THUYẾT MINH: (Ghi nhớ: SGK)
III. LUYỆN TẬP.
1.. Kiểm tra, đánh giá
Nêu các bước tĩm tắt văn bản thuyết minh?
2. Bài tập
a) BT2:
 Hs phải biết áp dụng mục tiêu, yêu cầu của cách thức tóm tắt văn bản thuyết minh để trả lời 3 câu hỏi của bài tập/
- Khác về đối tượng: thắng cảnh
- Khác về nội dung: 
+ Giới thiệu đặc điểm chung của đền Ngọc Sơn
+ Ca ngợi vẻ đẹp nên thơ của đền Ngọc Sơn
+ Bày tỏ tình yêu, niềm tự hào của tác giả đối với di sản văn hóa của dân tộc.
4..Hướng dẫn HS tự học.
a) Bài cũ:
- NẮm vững cách tóm tắt văn bản thuyết minh.
- Tóm tắt một số tác phẩm đã học:Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn,Chuyên chức phán sự đền Tản Viên.
b) Bài mới:Lập dàn ý bài văn Nghị luận
- Nắm được thế nào là lập dàn ý?
- Nắm vững cách lập dàn ý bài văn nghị luận