Sinh học 12 - Chương 9. Tổng quát về phát triển thực vật

Chương 9. Tổng quát về phát triển thực vật 1. Định nghĩa & biểu hiện phát triển 2. Phát triển rễ và chồi 3. Kiểm soát phát triển 	1. Định nghĩa & biểu hiện phát triển 	Phát triển = những thay đổi theo thời gian để hoàn thành chu trình phát triển: nảy mầm, tăng trưởng, ra hoa, đậu trái, tạo hột; hột nảy mầm để bắt đầu một chu trình mới. 	 	Sự phát triển xảy ra theo trình tự, được chương trình hóa bởi các bộ gen (nhân, ti thể, lục lạp). 	Phát triển biểu hiện ở các mức: cơ thể, tế bào, bào quan, phân tử (từ khởi đầu tới trưởng thành). 	Biểu hiện của phát triển 	● Phát triển = tăng trưởng + phân hóa 	* Tăng trưởng, thay đổi lượng, tăng kích thước & trọng lượng (không hoàn nghịch) 	* Tăng trưởng = phân chia (MPS) + gia tăng kích thước tế bào (kéo dài, vùng dưới MPS) 	* Phân hóa: thay đổi chất, để thành tế bào chuyên biệt [chỉ trong gđ kéo dài tb] 	● Phát triển = phân chia + kéo dài + phân hóa 	● Tăng trưởng ở một mức tổ chức bao gồm phân hóa ở các mức thấp hơn [tăng trưởng cơ thể bao gồm phân hóa những cơ quan mới]. 	2. Sự phát triển rễ và chồi 	Rễ chính (rễ cái) phát triển từ MPS ngọn rễ trong phôi. 	Rễ nhánh từ nhóm tế bào sâu bên trong, xung quanh tầng phát sinh libe-mộc [nguồn gốc nội sinh]; sơ khởi tiêu hủy nhu mô vỏ và kéo dài ra ngoài. 	Rễ bất định được tạo qua 2 giai đoạn: 	- Tạo sơ khởi rễ (từ vùng xung quanh tầng phát sinh libe-mộc): portulal & auxin nồng độ cao. 	- Kéo dài sơ khởi rễ: auxin nồng độ thấp Sự tạo rễ nhánh Sự phát triển chồi 	3. Kiểm soát sự phát triển 	Sự biểu hiện chương trình phát triển được kiểm soát bởi các yếu tố ngoại sinh và nội sinh. Các yếu tố ngoại sinh: nước, dinh dưỡng, nhiệt độ & nhiệt kỳ, ánh sáng & quang kỳ… 	Các yếu tố nội sinh: 	tuổi thực vật, đặc tính di truyền, nhịp tăng trưởng, sự tương quan... 	Nhịp tăng trưởng: 	- Nhịp năm: ngủ, ra hoa... 	- Nhịp ngày: tăng trưởng tối đa ban ngày và tối thiểu ban đêm 	- Nhịp phát sinh hình thái (tạo đơn vị hình thái mới): ở cao su, MPS hoạt động khoảng 22 ngày và nghỉ cùng khoảng thời gian. Tương quan: tác động qua lại giữa hai cơ quan trong cơ thể * giữa các cơ quan dinh dưỡng * cơ quan dinh dưỡng & sinh sản * giữa các cơ quan sinh sản Tương quan thuận / nghịch: * Rễ thu nước & khoáng cho lá; lá quang hợp * Lá & rễ cạnh tranh thực phẩm từ môi trường, sản phẩm tạo ra (cắt bớt lá ở cành giâm). Hột là cơ quan cạnh tranh mạnh nhất. Trong hiện tượng tương quan, hormon thực vật có vai trò dấu hiệu (tín hiệu, thông tin) hóa học, bao gồm dấu hiệu phát sinh hình thái (auxin từ chồi , cytokinin từ rễ)