Tác phẩm Hồng Lâu Mộng - Tào Tuyết Cẩn
I.TÁC GIẢ
Tào Tuyết Cần (1716 (?) – 1763 (?), vốn sinh ra trong một gia đình đại quý tộc, từ đời tằng tổ đến đời cha thay nhau tập chức “ Giang ninh chức tạo” là một chức quan to thu thuế, có quan hệ mật thiết với Hoàng thất. Thêm nữa gia đình lại có truyền thống văn học. Ông nội Tào Dần là một nhà tàng trữ sách nổi tiếng, ông giỏi làm thơ, từ, hý khúc, có tập “Luyện Đình Thi Sao”
Thời niên thiếu, Tào Tyết Cần sống cực kì xa hoa, về sau vì cha mắc tội bị cách chức, tịch biên gia sản nên lúc trưởng thành phải sống nghèo khổ (ăn cháo và mua chịu rượu
sự dịu ngọt và khổ đau của tình yêu, con tim nàng dường như nhức buốt mỗi khi nhìn thấy Bảo Ngọc bên cạnh những người con gái khác. Dần dần nàng trở nên cô độc.Hầu như các bậc gia trưởng cùng bọn quản gia đối với Đại Ngọc, đặc biệt là trong sự so sánh với BẢo Thoa hiền thục, hiểu biết thì nàng mất đi sự yêu mến và ủng hộ nhiệt tình.Thân thể Đại Ngọc ốm yếu như vậy, mồm miệng Đại Ngọc lại nhanh nhẹn nhường kia, lòng dạ Đại Ngọc lại hạn hẹp, cố chấp, nàng luôn sợ sệt, nghi kị, nàng tự làm khổ mình, sợ hãi lo lắng đôi lúc ích kỉ, hẹp hòi.Tình yêu của nàng và Bảo Ngọc phát triển sâu sắc nhưng sự phấn đấu của nàng chỉ là sự đơn độc, lẻ loi nên cuối cùng là bi kịch đau thương, nàng ngậm hờn mà chết, giữ tâm hồn trong sạch và phẩm chất kiêu kỳ bất khuất.2.3 Giả Bảo Ngọc trong sự đồng điệu tâm hồn với Lâm Đại Ngọc:Giả Bảo Ngọc – một đại công tử - một tập ấm từ nhỏ đã được nuông chiều sống trong nhung lụa, được đặc cách sống trong đám quần thoa, có nhan sắc, đôi lúc cũng siêu lòng trước vẻ đẹp “nguyệt thẹn hoa nhường” của đám a hoàn. Đặc biệt là vẻ đẹp của cô em Tiết Bảo Thoa, Bảo Ngọc cũng mến Bảo Thoa, gần nàng anh chàng đôi lúc cũng thấy xiêu xiêu, quả có như lời Lâm Đại Ngọc nói “gần cô chị thì quên khuấy cô em”.Thế nhưng, đối với Bảo Ngọc, Đại Ngọc là duy nhất. Bởi giữa họ không chỉ là tình cảm từ thuở ấu thơ mà còn là cùng chung tư tưởng, họ đồng điệu tri âm lẫn nhau, họ cùng bước trên một nhịp cầu, cùng nhìn về một hướng.Đại Ngọc kiều diễm yếu đuối, lại có một tâm hồn nhạy cảm, thương hoa tiếc ngọc, phận như liễu yếu hoa trôi, như một làn gió nhẹ thoảng trôi qua. Nàng lại là một bậc tài hoa về thi ca, cả cuộc đời nàng tắm trong bể nước mắt, lại tủi thân về thân phận ăn nhờ ở đậu. Chính vì thế nàng hay buồn rầu, cũng có lẽ vậy mà Bảo Ngọc yêu Đại Ngọc.Quan trọng hơn nữa là trong khi cả nhà cầu mong chàng học hành đỗ đạt thì chàng lại tìm thấy ở Đại Ngọc sự cảm thông: “Cô Lâm có bao giờ khuyên tôi những lời nhảm nhí như vậy”. Cả hai đều có tư tưởng về công danh giống nhau. Đối với Bảo Ngọc, chàng coi văn bát cổ là “cần câu cơm” thì Đại Ngọc cũng ghét cay ghét đắng nó. Bảo Ngọc coi quan lại là “mọt ăn lộc” thì Đại Ngọc gọi chúng là “trái thối”. Tình yêu của họ cũng được trên cơ sở trái tim... Những sợi dây đồng điệu ấy đã đưa hai người đến với nhau.Vậy giữa Giả Bảo Ngọc và Tiết Bảo Thoa có sự đồng điệu không? Không. Cả hai giống nhau ở chỗ đều phê phán người đọc sách nhưng quan điểm tư tưởng của hai lại khác nhau. Trước hết, loại sách mà họ muốn đọc không giống nhau. Bảo Ngọc không thích đọc sách nhưng chỉ không thích đọc sách gọi là “đứng đắn” theo quan niệm gia trưởng phong kiến áp đặt. Đối với chàng “tứ thư” là hơn hết, và chàng chỉ coi trọng những loại sách “tạp học bàn thư” tức những sách do bách tính viết ra, không có tình chất quy phạm ràng buộc. Điều này khác với Bảo Thoa, Bảo Thoa cầm sách đọc là sách đứng đắn, sách có ích, những loại sách “chính kinh”. Mặc khác, mục đích đọc sách của hai người không giống nhau. Bảo Ngọc ghét nhất là thứ văn chương khoa cử, chàng không phải đọc sách để di thi, làm quan, chàng coi thường công danh phú quý, những loại người như Giả Vũ Thôn. Còn Bảo Thoa thì cho rằng đọc sách là phải hiểu nghĩa lí, cần phải giúp nước trị dân. Nàng mong Bảo Ngọc đọc sách Khổng Mạnh dốc lòng kinh bang tế thế.Hướng sống của hai người trái ngược nhau.Đại Ngọc không bao giờ khuyên Bảo Ngọc về việc thi cử chính vì thế mà Bảo Ngọc yêu mến Đại Ngọc hơn Bảo Thoa thông minh , xinh đẹp mà bị coi là mọt ăn lộc.Cũng như Đại Ngọc, Bảo Ngọc thương cảm trước những số phận man mác,bi thảm như Kim Xuyến, Tình Văn, căm ghét sự độc ác của Vương Phu Nhân, sự giả dối của Bảo Thoa và Giả Mẫu. Họ giàu lòng tự trọng và kiên quyết bảo vệ sự thuần khiết tâm hồn. Họ ao ước một cuộc sống tự do tự tại, thoát khỏi những ràng buộc của lễ giáo và của tập quán gia đingf xã hội. Họ trở thành tri kỉ tri âm trong việc lựa chọn con đường chống lại chủ nghĩa phong kiến. Thế nhưng: Than ôi có đức dừng thoiThương ôi cô gái có tài vịnh bôngAi treo đai ngọc giữa rừngTrâm vàng ai đã vùi trong tiết này?” Sự thống nhất về lí tưởng, về nhân sinh quan, về tư tưởng của họ lại được biểu hiện ở những dạng khác nhau về tính cách. Bởi thân phận khác nhau nên ở Bảo Ngọc thường bộc lộ những lời nói, việc làm “điên khùng” của một con người được gọi là “họa thai”, “nghiệp chướng”. Còn Đại Ngọc thì khác, với thân phận khách ở nhờ, lại yếu đuối nên nàng chỉ ngậm hờn nuốt tủi khóc thầm. Giả Bảo Ngọc và Lâm Đại Ngọc yêu nhau nhưng là tình yêu trong sóng gió. Cuộc tình của họ chỉ toàn những đắng cay, không có mật ngọt. Họ luôn bị bủa vây trong trùng điệp của mạng lưới phong kiến, không quyết định được tình yêu của mình. Tình yêu của họ bị các bậc huynh trưởng quyết định tạo nên bi kịch nghẹn ngào.3. NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN BI KỊCH CHUYỆN TÌNH TAY BA: Cả Đại Ngọc, Bảo Thoa đều yêu Bảo Ngọc. Đại Ngọc yêu Bảo Ngọc với mối tình si mê ngây dại, vui – buồn, đớn đau – hạnh phúc cũng chỉ vì Bảo Ngọc, yêu trong nghi kị hờn ghen. Bảo Thoa thì khác, luôn tỉnh táo trong tình yêu, một mặt nàng biết cách cư xử thể hiện tình cảm khiến Bảo Ngọc “gặp cô chị lại quên khuấy cô em”, mặt khác nàng lại rất khéo léo biết tranh thủ sự ủng hộ, yêu thương của tất cả mọi người. Vậy, hai giai nhân Đại Ngọc, Bảo Thoa ai sẽ là người được lựa chọn? 3.1 Sự áp đặt của lễ giáo phong kiến: Đại Ngọc mang vẻ đẹp của đóa hoa phù dung thanh cao, khí tiết nhưng chóng tàn tạ, vẻ đẹp của sự nổi loạn, của tư tưởng chống lại phong kiến hướng đến một tình yêu tự do. Trái lại, cành Mẫu đơn – Bảo Thoa quyền quý cao sang là cái đẹp khuôn mẫu, chuẩn mực của giai cấp phong kiến, Bảo Thoa lại có triết lí sống “an phận tùy thời”, “giả ngu giả dại”, nhất cử nhất động đều tỏ ra rất mực đoan trang hiền thục. Cho nên trong hoàn cảnh đầy mâu thuẩn phức tạp ở phủ Vinh, chỉ riêng một mình nàng là được mọi người ưa thích, kể cả người khó tính, ác cảm với hầu hết mọi người là dì Triệu cũng phải khen nàng là “biết cư xử ra con người”. Với điều kiện thuận lợi như trên, Bảo Thoa hoàn toàn hơn hẳn Đại Ngọc trong việc tranh chức “mợ Hai”. Ở Bảo Thoa lại hội tụ đủ những mẩu mực, tiêu chuẩn của người phụ nữ đảm đang, người vợ có thể quán xuyến mọi việc. Bảo Thoa sẽ là Phượng Thư, Giả mẫu về sau. Xã hội cần những con người như thế, Giả phủ cần một bàn tay và khối óc như Bảo Thoa. Cho nên, Bảo Thoa là sự lựa chọn duy nhất, đúng đắn nhất của những con người trong Giả phủ và của toàn xã hội lúc bấy giờ. Theo xã hội xưa, hôn nhân không phải là kết quả của tình yêu, cho nên dù Bảo Ngọc – Đại Ngọc yêu nhau tha thiết thì đó cũng chỉ là mối tình phản loạn. Vấn đề hôn nhân được đặt trên bình diện của “môn đăng hộ đối”, không phải là “hôn nhân tình yêu” mà là “hôn nhân chính trị”. Vì vậy, Phượng Thư đã bày kế đánh tráo giữa Đại Ngọc – Bảo Thoa dẫn đến sự tan vỡ của mối thiên tình diễm mộng. Mối tình Bảo Ngọc – Đại Ngọc thấm đẫm nước mắt dù yêu nhau, trái tim, lí tưởng đồng nhất, song cuối cùng hai người không đến được với nhau. Ngày hôn lễ của Bảo Ngọc, trong tiếng nhạc rộn ràng, trong niềm hân hoan của chàng trai si tình Bảo Ngọc vì ngỡ mình cưới được em Lâm, có biết đâu chốn tiêu tương cô quạnh một hồn hoa thơm phức đang lìa bỏ chốn bụi trần giữa tiếng khóc than của rừng trúc, của gió, sự ngậm ngùi nức nở của vầng trăng lạnh lẽo tiễn Đại Ngọc về chốn li hận xa xăm. Đó là sự chấm dứt, trả nợ cho một kiếp phong trần. Đại Ngọc là người trong trắng, một đóa hoa đau khổ vì tình yêu, một cây cỏ đớn đau vì tình ái nhưng trước sau vẫn thuần khiết trắng trong.3.2 THIẾU QUYẾT LIỆT TRONG TÌNH YÊU – NGUYÊN NHÂN CHÍNH TRONG BI KỊCH TẤN TUỒNG TÌNH YÊU: Sự tan vỡ của mối kì duyên Bảo Ngọc – Đại Ngọc có nguyên nhân sâu xa là sự ngăn cản, chi phối của lễ giáo phong kiến. Bảo Ngọc và Đại Ngọc lại là hai nhân vật mang tư tưởng mới, nên dẫn đến chia lìa là điều không thể tránh khỏi. Nhưng như thế không có nghĩa là đổ lối hoàn toàn cho xã hội. Nguyên nhân chủ quan trong tấn bi kịch tình yêu này là sự thiếu quyết liệt của hai người. Bảo Ngọc là truyền tử đích tôn của dòng họ Giả, là kẻ ích kỉ vốn quen sống trong nhung lụa giàu sang, còn trong tình yêu thì lại là kẻ ngây thơ, hời hợt, nông cạn, quen sống với đám quần thoa nên đối với Bảo Ngọc đó chỉ là sự chơi hoa quen mặ, là “ý dâm”. Tình yêu của Bảo Ngọc đối với Đại Ngọc mang dáng dấp của sự ngưỡng mộ, sự thông cảm về hoàn cảnh đối với cô mà thôi. Nếu như đây là một tình yêu đích thực thì phải có sự sẻ chia, an ủi, phải hi sinh lẫn nhau, bảo vệ tình yêu ấy đến cùng nếu như gặp sóng gió – bão táp của xã hội phong kiến. Huống hồ, trước những cách cư xử không mấy tốt đẹp của mọi người trong phủ, Bảo Ngọc chỉ nhìn qua, không dám lên tiếng bảo vệ người mình yêu. Đại Ngọc dành cho Bảo Ngọc một tình yêu sau sắc, chính tình yêu đó đã giúp nàng vượt qua khỏi những nổi đau. Nhưng trong nàng luôn có một mâu thuẩn: Một mặc muốn thổ lộ tâm sự, tình cảm của mình, và nàng luôn tỏ ra hờn giận để muốn Bảo Ngọc thể hiện sự chung thủy; mặc khác, khi Bảo Ngọc bày tỏ tình cảm thì lại cho rằng chàng khinh rẻ, lăng nhục mình. Chính vì vậy mà tình yêu giữa hai người chưa đủ mạnh để vượt qua mọi rào cản, sóng gió ở cuộc đời.III. KẾT THÚC VẤN ĐỀ: Tình yêu giữa Bảo Ngọc và Đại Ngọc là một thứ tình cảm ủy mị, yếu đuối, Đại Ngọc không có bản lĩnh, chỉ biết ích kỉ, khóc than, không biết hành động mà chỉ than trời than đất, chính vì thế mà nàng đã đánh mất đi tình yêu của mình. Bảo Ngọc không có chính kiến, quan điểm lập trường riêng trong tình yêu nên đành phải chịu theo sự sắp đặt của xã hội phong kiến đương thời. Bảo Thoa là người không ngoan, bản lĩnh, tài hoa, mang vẻ đẹp chuẩn mực của đạo đức phong kiến, cho nên cuối cùng nàng đã giành được Bảo Ngọc từ tay Đại Ngọc. Thế nhưng, đây là cuộc hôn nhân không có tình yêu, họ không có chung con đường nên đó lại là cuộc hôn nhân đầy bi kịch. Đoạn kết của tấn tuồng tình yêu tay ba này là cái chết của Lâm Đại Ngọc trong ngày hôn lễ của người mình yêu, Giả Bảo Ngọc làm tròn nghĩa vụ của một truyền tử đích tôn rồi cắt tóc đi tu, Tiết Bảo Thoa sống trọn đời góa phụ theo đạo đức phong kiến.
File đính kèm:
- hong_lau_mong.ppt