Bài giảng môn Ngữ văn 8 - Đọc văn Tiết 78: Khi con tu hú (Tố Hữu) - Đoàn Hải Uyên

CHÀO MỪNG QUÍ THẦY GIÁO, CÔ GIÁO! Đến dự tiết học Ngữ vănGiáo viên: Đoàn Hải UyênLớp 8A1 KiÓm tra bµi cò 1. Đọc thuộc lòng bài thơ “Quê hương”. 2. Chọn đáp án đúng nhất thể hiện nội dung chính của bài thơ “Quê hương” ? A. Sự trù phú, tấp nập của làng chài ven biển. B. Bức tranh sinh hoạt, lao động khoẻ khoắn, đầy sức sống của một làng quê miền biển. C. Tình yêu quê hương trong sáng da diết của tác giả. D. Cả A, B, C đều đúng. Đáp án đúng: DCác hình ảnh vừa quan sát gợi cho em những liên tưởng gì?Khi con tu hóTiết 78Tố HữuTiÕt 78: V¨n b¶n: khi con tu hó ( Tè H÷u ) 1. Đọc văn bản:Khi con tu hú gọi bầyLúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dầnVườn râm dậy tiếng ve ngânBắp rây vàng hạt đầy sân nắng đàoTrời xanh càng rộng càng caoĐôi con diều sáo lộn nhào từng không...Ta nghe hè dậy bên lòngMà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!Ngột làm sao, chết uất thôiCon chim tu hú ngoài trời cứ kêu!I. Đọc-thảo luận chú thíchTiÕt 78: V¨n b¶n: khi con tu hó ( Tè H÷u ) 1. Đọc văn bản:2. Chú thích:2.1/Tác giả: - Tố Hữu ( 1920-2002): tên thật là Nguyễn Kim Thành.- Quê quán: Thừa Thiên - Huế- Là nhà thơ lớn của dân tộc, thơ của ông gắn liền với cuộc đời cách mạng.- Tác phẩm chính: Từ ấy, Gió lộng, Ra trận, Máu và hoa ....I. Đọc-thảo luận chú thíchTố Hữu - 1939Tố Hữu- 1920-2002Một số hình ảnh về hoạt động Cách mạng của nhà thơ Tố HữuTố Hữu với Bác Hồ ở Pắc Bó 1963Tố Hữu làm việc với Bác Hồ 1961Tố Hữu vào chiến trường Miền NamTiÕt 78: V¨n b¶n: khi con tu hó ( Tè H÷u ) 1. Đọc văn bản:2. Chú thích:2.1/Tác giả:2.2/Tác phẩm:- Bài thơ viết vào tháng 7.1939 tại nhà lao Thừa Phủ (Huế) khi tác giả mới bị bắt giam ở đây. Bài thơ được in trong tập thơ Từ ấy-phần “Xiềng xích”.I. Đọc-thảo luận chú thích1. Đọc văn bản:2. Chú thích:2.1/Tác giả:2.3/Từ khó: SGK /tr 202.2/Tác phẩm:Nêu hiểu biết của em về loài chim tu hú?1. Bố cụcII. Bố cục, thể loại, phương thức biểu đạtI. Đọc-thảo luận chú thíchTiÕt 78: V¨n b¶n: khi con tu hó ( Tè H÷u ) “Tu hú ơi chẳng đến ở cùng bàKêu chi hoài trên những cánh đồng xa”(Bếp lửa- Bằng Việt NV 9) Con tu hú to nhất họ, nó kêu “tu hú” là mùa quả chín; không sai một tẹo nào...quả hết, nó bay đi đâu biệt. ( Lao xao – Duy Khán- NV6)11AB1. Bøc tranh mïa hÌa. M­êi c©u th¬2. T©m tr¹ng ng­êi tïb. S¸u c©u ®Çuc. Bèn c©u cuèi V¨n b¶n th¬ nµy tù nã t¸ch thµnh 2 ®o¹n øng víi 2 néi dung chÝnh. H·y nèi néi dung th¬ ë cét (A) víi c¸c c©u th¬ t­¬ng øng ë cét (B) sao cho phï hîp. 1. Bố cục1. Đọc văn bản:2. Chú thích:2.1/Tác giả:2.3/Từ khó: SGK /tr 202.2/Tác phẩm:1. Bố cục: II. Bố cục, thể loại, phương thức biểu đạtI. Đọc-thảo luận chú thíchTiÕt 78: V¨n b¶n: khi con tu hó ( Tè H÷u ) -6 c©u th¬ ®Çu: Bøc tranh thiên nhiên mïa hÌ.- 4 c©u th¬ cuèi: T©m tr¹ng ng­êi tï c¸ch m¹ng.hai phầnTiÕt 78: V¨n b¶n: khi con tu hó ( Tè H÷u ) 1. Đọc văn bản:2. Chú thích:1. Bố cục: hai phầnII. Bố cục, thể loại, phương thức biểu đạt2. Thể loại:3. Phương thức biểu đạt:- PhÇn 1 chñ yÕu lµ miªu t¶.- PhÇn 2 chñ yÕu lµ biÓu c¶m. Toµn bµi kÕt hîp miªu t¶ víi biÓu c¶m.H·y x¸c ®Þnh ph­¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh cña mçi ®o¹n vµ toµn bµi.thơ lục bát. Dựa vào hiểu biết của mình, em hãy cho biết bài thơ Khi con tu hú của Tố Hữu thuộc thể thơ gì?I. Đọc-thảo luận chú thích* Nhân vật trữ tình:Nh©n vËt tr÷ t×nh trong bµi th¬ lµ ai? Cã quan hÖ nh­ thÕ nµo víi t¸c gi¶?Nh©n vËt tr÷ t×nh: Lµ “ta”- người tù cách mạng, thèng nhÊt víi t¸c gi¶ - nhµ th¬ Tè H÷u.ta- tác giả.TiÕt 78: V¨n b¶n: khi con tu hó ( Tè H÷u ) III. Tìm hiểu văn bảnI. Đọc-thảo luận chú thích1. Đọc văn bản:2. Chú thích:II. Bố cục, thể loại, phương thức biểu đạt2. Thể loại:1. Bố cục3. Phương thức biểu đạt:Dùa vµo m¹ch c¶m xóc cña bµi th¬ h·y tãm t¾t néi dung bµi th¬ ng¾n gän trong mét c©u b¾t ®Çu b»ng 4 ch÷ “Khi con tu hó ...”.“Khi con tu hó gäi bÇy lµ khi mïa hÌ ®Õn ng­êi tï c¸ch m¹ng c¶m thÊy ngét ng¹t trong phßng giam chËt chéi, thÌm kh¸t tù do ch¸y báng”.* Tóm tắt TP.* Tìm hiểu nhan đề bài thơ.Em hiểu gì về nhan đề bài thơ?- Chỉ là vế phụ của một câu trọn ý.- Gợi mở mạch cảm xúc của toàn bài. Nhan đề bài thơ chỉ là một mệnh đề phụ,chưa phải là câu,nội dung bỏ ngỏ-> gây sự chú ý cho người đọc, người nghe.- Lúa chiêm, bắp: vàng- Vườn, trời : xanh- Nắng : hồng * Âm thanh: * Màu sắc: * Hương vị: - Âm thanh : - Màu sắc: - Hương vị:* Giọng thơ thanh thoát, uyển chuyển làm nổi bật bức tranh mùa hè khoáng đạt, rộn ràng, đầy sức sống. - Tiếng chim tu hú - Tiếng ve ngân - Tiếng sáo diều - Lúa chín - Trái cây ngọt dần náo nức, rạo rựcnáo nức, rạo rựcrực rỡ, lộng lẫyrực rỡ, lộng lẫyngọt ngàongọt ngàoKhi con tu huù goïi baàyLuùa chieâm ñang chín, traùi caây ngoït daànVöôøn raâm daäy tieáng ve ngaânBaép raây vaøng haït ñaày saân naéng ñaøoTrôøi xanh caøng roäng caøng caoÑoâi con dieàu saùo loän nhaøo töøng khoâng...TiÕt 78: V¨n b¶n: khi con tu hó ( Tè H÷u ) I. Đọc-thảo luận chú thíchII. Bố cục, thể loại, phương thức biểu đạtIII. Tìm hiểu văn bản1. Bức tranh thiên nhiên mùa hè1.Bức tranh thiên nhiên mùa hè Tại sao tác giả lại có thể tưởng tượng một bức tranh mùa hè sinh động như vậy? Vì sao tiếng tu hú kêu lại tác động mạnh mẽ đến tâm hồn nhà thơ? - Âm thanh : náo nức - Màu sắc: rực rỡ - Hương vị: ngọt ngào* Bức tranh mùa hè rực rỡ sắc màu,rộn ràng và đầy sức sống. Vì lòng yêu cuộc sống, niềm khao khát tự do, sức tuổi trẻ, hồn thơ lãng mạn đã giúp nhà thơ vẽ nên bức tranh mùa hè từ tiếng chim tu hú rộn ràng ấy.* Lòng yêu cuộc sống và niềm khao khát tự do cháy bỏng.Khi con tu huù goïi baàyLuùa chieâm ñang chín, traùi caây ngoït daànVöôøn raâm daäy tieáng ve ngaânBaép raây vaøng haït ñaày saân naéng ñaøoTrôøi xanh caøng roäng caøng caoÑoâi con dieàu saùo loän nhaøo töøng khoâng...TiÕt 78: V¨n b¶n: khi con tu hó ( Tè H÷u ) I. Đọc-thảo luận chú thíchII. Bố cục, thể loại, phương thức biểu đạtIII. Tìm hiểu văn bảnEm có nhận xét gì về cảnh mùa hè trong sáu câu thơ đầu?1. Đọc văn bản:2. Chú thích:1. Bố cục2. Thể loại:3. Phương thức biểu đạt:I. Đọc – tìm hiểu chú thích.II. Bố cục, thể loại, phương thức biểu đạt.III. Tìm hiểu văn bản.1. Bức tranh thiên nhiên mùa hè 2. Tâm trạng của người tù cách mạng Ta nghe hè dậy bên lòngMà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!Ngột làm sao, chết uất thôiCon chim tu hú ngoài trời cứ kêu!* Sử dụng phép cường điệu, nhịp thơ nhanh, giọng điệu cảm thán, động từ mạnh, thể hiện rõ tâm trạng ngột ngạt cao độ, niềm khao khát mãnh liệt cuộc sống bên ngoài - cuộc đời tự do. TiÕt 78: V¨n b¶n: khi con tu hó ( Tè H÷u ) -NhÞp th¬: 2/2/2,3/3,6/2 .-Sö dông ®éng tõ : ®¹p , chÕt uÊt-Tõ c¶m th¸n: «i, th«i, lµm sao-Tâm trạng đau khổ,uất ức,ngột ngạt.- Khao khát cháy bỏng được tự do.- “Chân muốn đạp tan phòng.”- “Ngột làm sao”- “Chết uất thôi”Thảo luận nhóm: 2 phútCâu hỏi: Mở đầu và kết thúc bài thơ cũng đều là tiếng kêu của tu hú, những tâm trạng của người tù khi nghe tiếng tu hú thể hiện ở đầu đoạn và cuối đoạn rất khác nhau? Vì sao?Mở đầu và kết thúc bài thơ đều là tiếng kêu của chim tu hú. Tiếng tu hú kêu ở đầu bài thơ đưa tác giả vào cảnh mùa hè đầy sức sống ,còn tiếng chim tu hú kết thúc bài thơ – tiếng kêu giục giã tha thiết,tiếng gọi của tự do – lại gợi niềm chua xót .Khi con tu hú gọi bầyLúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dầnVườn râm dậy tiếng ve ngânBắp rây vàng hạt đầy sân nắng đàoTrời xanh càng rộng càng caoĐôi con diều sáo lộn nhào từng không...Ta nghe hè dậy bên lòngMà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!Ngột làm sao, chết uất thôiCon chim tu hú ngoài trời cứ kêu!TiÕt 78: V¨n b¶n: khi con tu hó ( Tè H÷u ) I. Đọc – tìm hiểu chú thích.II. Bố cục, thể loại, phương thức biểu đạt.III. Tìm hiểu văn bản.1. Bức tranh thiên nhiên mùa hè 2. Tâm trạng của người tù cách mạng TiÕt 78: V¨n b¶n: khi con tu hó ( Tè H÷u ) IV. Tổng kết- ghi nhớ: 1. Nội dung2. Nghệ thuật3. Ghi nhớ: SGK/ trang 20. Nêu cảm nhận của em về nội dung bài thơ?- Thể hiện tình yêu cuộc sống,niềm khao khát tự do của người chiến sĩ cách mạng.-Thể thơ lục bát mềm mại, uyển chuyển; ngôn ngữ giàu hình ảnh, nhạc điệu. Theo em, c¸i hay ë bµi th¬ ®­îc thÓ hiÖn næi bËt ë nh÷ng ®iÓm nµo.Ghi nhớ Khi con tu hú của Tố Hữu là bài thơ lục bát giản dị, thiết tha, thể hiện sâu sắc lòng yêu cuộc sống và niềm khát khao tự do cháy bỏng của người chiến sĩ cách mạng trong cảnh tù đày.1.Bức tranh thiên nhiên mùa hèTiÕt 78: V¨n b¶n: khi con tu hó ( Tè H÷u ) I. Đọc-thảo luận chú thíchII. Bố cục, thể loại, phương thức biểu đạtIII. Tìm hiểu văn bản1. Đọc văn bản:2. Chú thích:1. Bố cục2. Thể loại:3. Phương thức biểu đạt:2. T©m trạng ng­êi tï c¸ch m¹ngIV. Tổng kết- ghi nhớ: 1. Nội dung2. Nghệ thuật3. Ghi nhớ: SGK/ trang 20.V. Luyện tập- củng cốAi làm bài tập trắc nghiệm ? Điền cụm từ thích hợp nhất để hoàn thành câu nhận xét về cảnh mùa hè được miêu tả trong 6 câu thơ đầu của bài “Khi con tu hú”.“ Bằng tưởng tưởng, nhà thơ đã khắc hoạ một bức tranh mùa hè” A. tràn ngập âm thanh. B. có màu sắc tươi sáng. C. ảm đạm, ủ ê. D. rộn rã âm thanh và rực rỡ màu sắc.BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM:Cô đơn thay là cảnh thân tù!Tai mở rộng và lòng sôi rạo rựcTôi lắng nghe tiếng đời lăn náo nứcỞ ngoài kia vui sướng biết bao nhiêu!Nghe chim reo trong gió mạnh lên triềuNghe vội vã tiếng dơi chiều đập cánhNghe lạc ngựa rùng chân bên giếng lạnhDưới đường xa nghe tiếng guốc đi về. ( Tâm tư trong tù)Ai ăn bánh bột lọc không?Tiếng rao sao mà ướt lạnh đến tê lòng!Không phải giọng của một hầu đứng tuổiCao thánh thót hay rồ khan gió bụiĐây âm thanh của một cổ non tơMà dây ngân còn vương vấn dại khờTrên môi mỏng hãy còn thơm sữa mẹ. (Một tiếng rao đêm)TRÒ CHƠICon chim Tu Hú16210385947HÖÔÙNG DAÃN HOÏC TAÄPHọc thuộc bài thơViết đoạn văn biểu cảm nói về tâm trạng của người tù cách mạng khi nghe tiếng chim tu hú kêu.1) Bài cũ: Khi con tu huù của Tố Hữu 2) Bài mới: Tức cảnh Pắc Bó của Hồ Chí MinhĐọc bài thơTìm hiểu tác giả Hồ Chí MinhĐọc, trả lời câu 1,2 trang 29Tìm đọc một số bài thơ của Bác.Bài học đã KẾT THÚCThân ái chào quý thầy cô và các em Giáo viên thực hiện: Đoàn Hải Uyên