Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Văn bản: Nước Đại Việt ta (Bản chuẩn)

NƯỚC ĐẠI VIỆT TATríchI. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHÚ THÍCH1. Tác giả : Nguyễn Trãi (1380 - 1442)Hiệu là Ức trai, con của Nguyễn Phi Khanh, quê gốc ở xã Chi Ngại, huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương, sau dời đến làng Nhị Khê, huyện Thường Tín, tỉnh Hà Tây. Ông tham gia khởi nghĩa Lam Sơn với vai trò rất lớn bên cạnh Lê Lợi. Nguyễn Trãi đã trở thành một nhân vật lịch sử lỗi lạc, toàn tài hiếm có. Nhưng cuối cùng ông đã bị giết hại một cách rất oan khốc và thảm thương vào năm 1442; mãi đến năm 1464 mới được vua Lê Thánh Tông rửa oan. Ông là người Việt Nam đầu tiên được UNESCO công nhận là danh nhân văn hóa thế giới (1980). Nguyễn Trãi để lại một sự nghiệp văn chương đồ sộ và phong phú, trong đó có Bình Ngô đại cáo, Ức Trai thi tập, Quốc âm thi tập, Quân trung từ mệnh tập.I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHÚ THÍCH1. Tác giả : Nguyễn Trãi (1380 - 1442) - Hoàn cảnh sáng tác: Sau khi quân ta đại thắng, diệt và làm tan rã 15 vạn viện binh của giặc, Vương Thông phải giảng hoà, chấp nhận rút quân về nước. Ngày 17 tháng Chạp năm Đinh Mùi (đầu 1928), Nguyễn Trãi thừa lệnh Lê Thái Tổ (Lê Lợi) công bố bài cáo . - Thể loại: cáo (SGK)2. Tác phẩm Bình Ngô đại cáo- Nhan đề Bình: đánh dẹp, việc làm chính nghĩa Ngô: chỉ giặc Minh với ý khinh miệt đại cáo: bài cáo lớnBình Ngô đại cáo là bản Tuyên ngôn độc lập thứ hai của nước ta.I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHÚ THÍCH1. Tác giả : Nguyễn Trãi (1380 - 1442)2. Tác phẩm Bình Ngô đại cáo3. Bố cục: phần mở đầu, có 2 đoạn: - Nguyên lý nhân nghĩa- Chân lý về sự tồn tại độc lập có chủ quyền của dân tộc Đại ViệtI. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHÚ THÍCHII. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU VĂN BẢN1. Nguyên lý nhân nghĩa:Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân,Quân điếu phạt trước lo trừ bạo.Em hãy giải thích ý nghĩa các cụm từ “nhân nghĩa”, “yên dân”, “trừ bạo”.- Nhân nghĩa: đạo lý, cách ứng xử và tình thương giữa người và người (theo tư tưởng Nho giáo)- Yên dân: làm cho dân được an hưởng thái bình, hạnh phúc.- Trừ bạo: trừ diệt kẻ bạo tànNgười dân mà tác giả nói tới là ai ? Kẻ bạo tàn ở đây là ai?Dân Đại ViệtGiặc MinhTừ hai câu trên, có thể hiểu cốt lõi tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi là gì ?I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHÚ THÍCHII. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU VĂN BẢN1. Nguyên lý nhân nghĩa:=> NHÂN NGHĨA : yên dân, trừ bạo=> NHÂN NGHĨA gắn liền với YÊU NƯỚCTừ đó ta thấy tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi có gì mới so với tư tưởng nhân nghĩa của Nho giáo ?NHÂN NGHĨAYÊU THƯƠNG CON NGƯỜI ( Nho giáo)THƯƠNG DÂN, CHỐNG KẺ THÙ XÂM LƯỢC ( Nguyễn Trãi)I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHÚ THÍCHII. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU VĂN BẢN1. Nguyên lý nhân nghĩa:2. Khẳng định quyền độc lập tự chủ của dân tộcĐể khẳng định quyền độc lập tự chủ của nước Đại Việt, Nguyễn Trãi đã dựa trên những yếu tố nào ?Nền văn hiến lâu đờiLãnh thổPhong tục tập quánTruyền thống lịch sử Chủ quyền Thảo luận:Nếu so với bản Tuyên ngôn độc lập đầu tiên, ý thức về quốc gia, dân tộc trong Bình Ngô đại cáo đã phát triển như thế nào ?Trong bài Sông núi nước Nam, những yếu tố nào được nhắc tới ? Yếu tố nào được bổ sung trong Nước Đại Việt ta ?I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHÚ THÍCHII. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU VĂN BẢN1. Nguyên lý nhân nghĩa:2. Khẳng định quyền độc lập tự chủ của dân tộcI. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHÚ THÍCHII. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU VĂN BẢN1. Nguyên lý nhân nghĩa:2. Khẳng định quyền độc lập tự chủ của dân tộcNam quốc sơn hàBình Ngô đại cáo- lãnh thổ - Nam đế- chủ quyền- lãnh thổ - đế nhất phương- chủ quyền - văn hiến- phong tục- lịch sử=> Bình Ngô đại cáo thể hiện sự phát triển ý thức về quốc gia, dân tộcvà niềm tự hào sâu sắcI. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHÚ THÍCHII. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU VĂN BẢN1. Nguyên lý nhân nghĩa:2. Khẳng định quyền độc lập tự chủ của dân tộc3. Sức mạnh của nhân nghĩa và ý thức dân tộcNam quốc sơn hàBình Ngô đại cáoKhẳng định bọn giặc sẽ chuốc lấy thất bạiKhẳng định SỨC MẠNH CỦA CHÍNH NGHĨA bằng những chứng cứ lịch sử thuyết phục, thể hiện niềm tự hào dân tộcNguyễn Trãi đã chứng minh sức mạnh của nhân nghĩa và ý thức dân tộc bằng những chứng cứ nào ?Điều này có gì giống và khác với bài Nam quốc sơn hà ?I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHÚ THÍCHII. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU VĂN BẢN1. Nguyên lý nhân nghĩa:2. Khẳng định quyền độc lập tự chủ của dân tộc3. Sức mạnh của nhân nghĩa và ý thức dân tộc4. Đặc sắc nghệ thuậtNghệ thuật chính luận trong đoạn văn này có gì đặc sắc?- Từ ngữ thể hiện tính chất hiển nhiên, vốn có, lâu đời- Biện pháp so sánh, liệt kê, đối xứng thể hiện sự ngang hàng với Trung Quốc Vẽ sơ đồ khái quát trình tự lập luận trong đoạn tríchNGUYÊN LÝ NHÂN NGHĨAYên dânTrừ bạoCHÂN LÝ VỀ SỰ TỒN TẠI ĐỘC LẬP CÓ CHỦ QUYỀN CỦA DÂN TỘC ĐẠI VIỆTSỨC MẠNH CỦA NHÂN NGHĨASỨC MẠNH CỦA ĐỘC LẬP DÂN TỘCVăn hiến lâu đờiLãnh thổ riêngPhong tục riêngLịch sử riêngChế độ, chủ quyền riêngI. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHÚ THÍCHII. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU VĂN BẢNIII. TỔNG KẾT