Bài giảng Sinh học Khối 10 - Bài 29: Cấu trúc các loại virut

 Virut và bệnh truyền nhiễm 
Bài 29: Cấu trúc các loại virut 
Chương III: 
I. Mục tiêu bài học: 
1.Kiến thức: sau khi học xong bài này học sinh phải: 
Nêu được đặc điểm hình thái và cấu tạo chung của virut. 
Nêu được đặc điểm cơ bản của virut. 
2.Kỹ năng: Rèn luyện một số kỹ năng: 
Kỹ năng trực quan:quan sát hình. 
Kỹ năng phân tích ,tổng hợp và so sánh. 
3.Thái độ: 
Ý thức được sự nguy hiểm của virut. 
Có biện pháp để phòng tránh virut gây bệnh. 
II.Trọng tâm:Cấu tạo hình thái của virút 
III. Phương tiện dạy học: 
Máy chiếu 
Giáo án điện tử 
Một số hình ảnh có liên quan 
IV. Tiến trình dạy học 
1.ổn định lớp. 
2Kiểm tra bài cũ. 
3.Vào bài mới 
Kiểm tra bài cũ: Hãy điền hệ thống phân loại năm giới sinh vật vào ô trống? 
1 
2 
5 
3 
4 
Thực vật 
nấm 
Động vật 
Nguyên sinh 
Khởi sinh 
Vào chương 
	 Giới khởi sinh gồm các vi khuẩn(1-5µm )vậy vi khuẩn có cấu trúc nhỏ và đơn giản nhất chưa? 
	Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu một loại có cấu tạo nhỏ hơn ở chương: 
 VIRÚT VÀ BỆNH TRUYỀN NHIỄM 
Vào bài: 
Em hãy kể tên một số virút và bệnh mà nó gây ra? 
Vậy virút là gì ? Nó có cấu tạo như thế nào mà gây ra nhiều bệnh như vây? 
Để trả lời câu hỏi này chúng ta sẽ tìm hiểu trong bài học hôm nay: 
 CẤU TRÚC CÁC LOẠI VI RÚT 
I.Khái niệm:1.Lịch sử phát hiện virút: 
1892 Ivanopxki kết luận bệnh đốm thuốc lá do “mầm sống” gây ra . 
1898 người ta gọi là “virut”(nghĩa là mầm độc). 
1915 phát hiện ra virút ở vi khuẩn gọi là phagơ. 
Từ đó đến nay người ta phát hiện ra rất nhiều loại virút gây bệnh cho người như:virút HIV,virút cúm 
Ivanopxki 
 I.khái niệm: 1.lịch sử phát hiện virút:2.khái niệm: 
Hãy quan sát hình trên em có nhận xét gì về cấu tạo và kích thước? 
TB nhân thực 
Virut 
I.Khái niệm:  1.Lịch sử tìm ra virút:  2.Khái niệm: 
Chưa có cấu tạo tế bào. 
Kích thước rất nhỏ. 
Cấu tạo đơn giản. 
Kí sinh nội bào bắt buộc. 
Phân loại: có hai loại : 
Virút AND:Virút đậu mùa, virut gây bệnh viêm gan B. 
Virút ARN:Virút cúm, virut HIV,virut khảm thuốc lá 
HIV 
Viêm ganB 
adeno 
Câu hỏi:vi rút là thể vô sinh hay hữu sinh? 
Trả lời: 
Vô sinh 
Vi rút 
Hữu sinh 
Hãy quan sát hình sau:Virút có cấu tạo như thế nào? 
herpet 
herpet 
Gai 
Vỏ ngoài 
lõi 
capsit 
I.Khái niệm:  II.Cấu tạo: 
Gồm 2 phần: 
Vỏ là prôtêin( vỏ capsit) có cấu tạo từ các đơn vị là capsome. 
Lõi là axit nucleid:(AND hoặc ARN). 
Axit Nu+ vỏ capsit=>Nuclêôcapsit 
Ngoài ra: Còn có vỏ ngoài và gai 	Glicoprotein(Ở virút có vỏ ngoài). 
Herpet 
Lõi virut đốm thuốc lá 
Virut cúm 
Gai 
Vỏ ngoài 
Câu hỏi:hãy chú thích sơ đồ sau? 
1 
4 
3 
2 
1.Vỏ ngoài 
2.capsôme 
3.Axít Nu 
4.Gai 
Câu hỏi: Hãy so sánh sự khác biệt giữa virút và vi khuẩn? 
Tính chất 
Vật chất di truyền 
Chưa 
Cấu tạo tế bào 
Hình thức sống 
Kí sinh 
AND hoặc ARN 
Độc lập 
Có 
AND và ARN 
Vi rút 
Vi khuẩn 
I.Khái niệm:II.cấu tạo:III.Hình thái : 
Virut đốùm thuốc lá 
Virut dại 
Virut adeno 
Virut herpes 
I.Khái niệm:II.cấu tạo:III.Hình thái: 
I.Khái niệm:II.cấu tạo:III.Hình thái: 
Phagơ T4 
PhagơT2 
I.Khái niệm:II.Cấu tạo:III.Hình thái: 
1.Cấu trúc xoắn: 
Capsôme theo chiều xoắn của acid Nu. 
Hình dạng: Que, sợi, hình cầu 
Ví dụ: Vi rút khảm thuốc lá, virut gây bệnh dại 
Virut đốm thuốc lá 
Virut bệnh dại 
1.Cấu trúc xoắn:2.Cấu trúc khối: 
Capsôme sắp xếp thành khối đa diện với 20 mặt tam giác đều. 
Ví dụ: vi rút bại liệt  
Virut herpet 
Virut adeno 
1.Cấu trúc xoắn:2.cấu trúc khối:3.cấu trúc hỗn hợp: 
Đầu:cấu trúc khối chứa axít Nu. 
Đuôi:có cấu trúc xoắn. 
Ví dụ:phagơ 
phagơT4 
phagơT2 
Tại sao người ta phải tìm hiểu rõ cấu trúc và hình thái của virut? 
Virut đã gây rất nhiều bệnh cho con người và động thực vật như : aids , sars,lở mồm long móngcác bệnh do virut gây ra hậu quả nghiêm trọng và khó chữa trị,một số chưa có thuốc chữa trị đặc hiệu. 
Vì vậy cần phải tìm hiểu rõ cấu tạo củacác loại virut để nghiên cứu tim ra cách chữa trị hiệu quả. 
Thí nghiệm của Franken và Conrat: 
B 
A 
A 
L 
Câu hỏi:em hãy dự đoán kết quả thí nghiệm sau: 
A 
B 
? 
? 
L 
B 
Thí nghiệm của Franken và Conrat: 
Kết luận thí nghiệm: 
Đặc tính của virut do vật chất di truyền của nó quy định. 
I.Khái niệm:II.cấu tạo:III.hình thái:IV.củng cố bài học: 
 I.Khái niệm: 
1. lịch sử hình thành:2.khái niệm:II.cấu tạo:1.vỏ2.lõi 
 III.Hình thái: 
 1.cấu trúc xoắn: 
 2.cấu trúc khối 
 3.cấu trúc phức tạp : 
Chọn câu trả lời đúng nhất: virut có những loại cấu trúc nào? 
A. Cấu trúc xoắn 
B.Cấu trúc hỗn hợp 
C.Cấu trúc khối 
 D. Cả A,B và C 
D 
Câu hỏi:điền nội dung phù hợp vào bảng? 
Virut 
HIV 
Loại axit Nu 
Cấu trúc 
Vật chủ 
Xoắn,không có 
vỏ ngoài 
ARN 
Gây bệnh 
 khảm thuốc lá 
ARN 
Khối,cóvỏ 
 ngoài 
Người 
ARN 
Gây bệnh 
cúm 
Vi khuẩn 
Phức tạp,không 
có vỏ ngoài 
ADN 
Phagơ 
Thực vật 
Gia cầm 
Xoắn, có 
vỏ ngoài 
T 
R 
A 
P 
S 
Ô 
V 
I 
M 
R 
U 
T 
N 
E 
Đ 
Ô 
M 
T 
H 
U 
Ô 
C 
L 
C 
Ô 
Ê 
L 
C 
N 
U 
C 
T 
I 
S 
P 
C 
A 
I 
S 
P 
A 
TRÒ CHƠI Ô CHỮ 
Hàng dọc: gồm 6 chữ cái :loại virut gây đại dịch lớn ở thế kỉ XVI-XVII. 
Hàng ngang : 
1 . gồm 10 chữ cái: bệnh do virut TMV gây ra? 
2.Gồm 4 chữ cái:virut không có vỏ ngoài gọi là virút? 
3.Gồm 5 chữ cái :là thực thể chưa có cấu tạo tế bào,có kích thước nhỏ,cấu tạo đơn giản? 
4.Gồm 7 chữ cái:vỏ capsit được cấu tạo từ những đơn vị Prôtêin gọi là? 
5.11 chữ cái:là phức hợp giữa axit Nu và vỏ capsit? 
6.Gồm 6 chữ cái : là vỏ Prôtêin của virút 
T 
A 
 
I.Khái niệm:II.Cấu tạo:III.Hình thái:IV.Củng cố bài họcV. Dặn dò 
Các em về nhà học bài cũ 
Đọc mục em có biết SGK trang 118 
Tìm hiểu về các giai đoạn nhân lên của virut 
Tìm hiểu về HIV-AIDS 
CẢM ƠN THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH