Bài giảng Sinh học Lớp 10 - Bài 18: Chu kì tế bào và quá trình nguyên phân - Trương Văn Hiền

TRƯỜNG THPT NGÔ SĨ LIÊN 
Chào mừng quý thầy cô đến dự giờ thăm lớp 
Môn: Sinh học 10 
GV: TRƯƠNG VĂN HIỀN 
TỔ: HÓA - SINH 
Chương IV . PHÂN BÀO 
$18. CHU KÌ TẾ BÀO VÀ 
QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN 
Tiết 20 – Tuần 20 
$18. CHU KÌ TẾ BÀO VÀ QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN 
I/- Chu kì tế bào : 
Quan sát hình vẽ và cho biết thế nào là chu kì tế bào và gồm mấy thời kì(giai đoạn )? 
 Chu kì tế bào là khoảng thời gian giữa 2 lần phân bào . Gồm 2 thời kì : kì trung gian và quá trình nguyên phân . 
Theo em , thời gian của kì trung gian dài hay ngắn và gồm mấy pha ? 
* Kì trung gian : Dài , gồm 3 pha : 
 Pha G 1 : tế bào tổng hợp các chất cần cho sinh trưởng . 
 Pha S: nhân đôi ADN và NST. 
- Pha G 2 : tổng hợp các chất còn lại cho phân bào . 
* Quá trình nguyên phân : ngắn , gồm 2 giai đoạn : 
 Phân chia nhân . 
 Phân chia tế bào chất . 
Thôøi gian keùo daøi hay ngaén phuï  thuoäc vaøo pha naøo ? Vì sao ? 
 Phuï thuoäc vaøo pha G1,  vì khi teá baøo toång hôïp ñuû caùc  chaát cần thiết môùi thöïc hieän quaù trình phaân chia . 
Coù loaïi teá baøo naøo maø kì trung gian khoâng coù ñuû 3 pha khoâng ? Cho ví duï ? 
 Coù , ví duï : teá baøo thaàn kinh  khoâng bao giôø nguyeân phaân . 
Taïi sao khi teá baøo taêng tröôûng  ñeán möùc nhaát ñònh laïi phaân chia ? 
 Khi tb taêng tröôûng , kích thöôùc tb taêng leân , nhaân khoâng coù khaû naêng ñieàu hoøa caùc quaù trình xaûy ra trong teá baøo do söï phaù vôõ tæ leä thích hôïp giöõa nhaân vôùi TBC daãn ñeán teá baøo phaân chia . 
Quan sát hình và cho biết Quá trình phân chia nhân gồm mấy thời kỳ ? 
$18. CHU KÌ TẾ BÀO VÀ QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN 
I/- Chu kì tế bào : 
II/- Quá trình nguyên phân : 
1/- Phân chia nhân ( phân chia vật chất di truyền ): 
 
 
 
Gồm 4 kì : kì đầu , kì giữa , kì sau , kì cuối . 
$18. CHU KÌ TẾ BÀO VÀ QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN 
I/- Chu kì tế bào : 
II/- Quá trình nguyên phân : 
1/- Phân chia nhân ( phân chia vật chất di truyền ): 
Em hãy nêu diễn biến diễn ra ở kì đầu ? 
- Kì đầu : NST kép sau khi nhân đôi ở kì trung gian bắt đầu co xoắn . Trung thể tách về 2 cực của tế bào , thoi phân bào xuất hiện . Màng nhân dần tiêu biến . 
$18. CHU KÌ TẾ BÀO VÀ QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN 
I/- Chu kì tế bào : 
II/- Quá trình nguyên phân : 
1/- Phân chia nhân ( phân chia vật chất di truyền ): 
Em hãy nêu diễn biến diễn ra ở kì giữa ? 
 NST kép co ngắn , đóng xoắn cực đại và tập trung thành 1 hàng ở mặt phẳng xích đạo . Thoi phân bào đính vào 2 phía của NST tại tâm động . 
$18. CHU KÌ TẾ BÀO VÀ QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN 
I/- Chu kì tế bào : 
II/- Quá trình nguyên phân : 
1/- Phân chia nhân ( phân chia vật chất di truyền ): 
Em hãy nêu diễn biến diễn ra ở kì sau ? 
- Kì sau : NST kép tách nhau ở tâm động và di chuyển trên thoi phân bào về 2 cực của tế bào . 
$18. CHU KÌ TẾ BÀO VÀ QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN 
I/- Chu kì tế bào : 
II/- Quá trình nguyên phân : 
1/- Phân chia nhân ( phân chia vật chất di truyền ): 
Em hãy nêu diễn biến diễn ra ở kì cuối ? 
- Kì cuối : NST dãn xoắn , màng nhân và nhân con xuất hiện . 
Quá trình phân chia tế bào chất xảy ra ở kì nào ? 
$18. CHU KÌ TẾ BÀO VÀ QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN 
I/- Chu kì tế bào : 
II/- Quá trình nguyên phân : 
1/- Phân chia nhân ( phân chia vật chất di truyền ): 
2/- Phân chia tế bào chất : 
- Xảy ra ở kì cuối . 
Quan sát hình và mô tả kết quả của qúa trình nguyên phân từ 1 tế bào mẹ có bộ NST 2n? 
 Tạo ra 2 tế bào con có bộ NST 2n giống như tế bào mẹ . 
Đặc điểm phân chia TBC ở tế bào động vật và tế bào thực vật dựa vào hình sau đây : 
- Ở tế bào động vật : Màng tế bào co thắt lại tạo ra 2 tế bào con. 
- Ở tế bào thực vật : 
 Hình thành vách ngăn xellulôzơ tạo ra 2 tế bào con. 
$18. CHU KÌ TẾ BÀO VÀ QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN 
I/- Chu kì tế bào : 
II/- Quá trình nguyên phân : 
III/- Ý nghĩa của quá trình nguyên phân 
Quá trình nguyên phân có ý nghĩa gì ? 
* Ý nghĩa sinh học : 
- Làm tăng số lượng tế bào giúp cơ thể sinh trưởng và phát triển . 
- Là hình thức sinh sản sinh dưỡng ở động vật đơn bào và một số thực vật . 
* Ý nghĩa thực tiễn : 
 Dựa trên cơ sở của quá trình nguyên phân , con người tiến hành giâm , chiết , ghép cành . 
- Toàn bộ chu kỳ tế bào được điều khiển bằng 1 hệ thống điều hòa . Nếu hệ thống điều khiển bị hư hỏng thì cơ thể sẽ lâm bệnh . 
 Ví dụ beänh ung thö : Do taùc ñoäng cuûa caùc nhaân toá lí hoùa , caùc teá baøo töï yù phaân chia lieân tieáp khoâng ngöøng taïo ra caùc khoái u, caùc khoái u ngaøy caøng lôùn cheøn eùp caùc boä phaän khaùccuûa cô theå . Teá baøo khoái u laïi tieáp tuïc bò ñoät bieán vaø moät soá teá baøo coù theå di chuyeån ñeán nôi khaùc ( di caên ) hoaëc loït vaøo ñöôøng maùu phaùt taùn ñeán nôi khaùc trong cô theå vaø taïo khoái u trong caùc vuøng khaùc . 
 CỦNG CỐ 
Câu 1 - Sự nhân đôi của ADN và NST diễn ra chủ yếu ở pha hay kì nào ? 
 a.Pha G1.	 b. Kì đầu . 
c. Pha G2.	d. Pha S. 
Câu 2 - Sự sinh trưởng của tế bào diễn ra chủ yếu ở pha hay kì nào ? 
	 a. Kì đầu .	b. Pha S. 
	c. Kì giữa .	d. Pha G2. 
	e. Pha G1. 
Câu 3: Màng nhân xuất hiện trở lại trong phân bào nguyên nhiễm ở: 
	a. Kì đầu .	b. Kì giữa . 
	c. Kì sau .	d. Kì cuối . 
	e. Kì trung gian . 
D. Nguyên phân là hình thức phân bào phổ biến ở sinh vật nhân sơ . 
 Câu nào sau đây là sai ? 
 A. Chu kỳ tế bào được điều khiển rất chặt chẽ . 
 B. Các bộ phận khác nhau của cùng 1 cơ thể , thời gian và tốc độ phân chia cùa các tế bào là rất khác nhau . 
C. Pha S Chu kỳ tế bào và nguyên phân được kiểm sóat và điều khiển 1 cách chặt chẽ nhằm đảm bảo sự sinh trưởng và phá triển bình thường của cơ thể . 
Dặn dò : 
- Học bài và trả lời câu hỏi sgk . 
- Soạn bài 19 theo hướng dẫn của giáo viên . 
- Chuẩn bị bảng phụ , PHT theo mẫu . 
hÑn gÆp l¹i