Bài giảng Sinh học Lớp 11 - Bài 16, Phần 2: Tiêu hóa ở động vật - Võ Thị Lan

Trường THPT Nguyễn Văn Cừ. 
CHAØO MÖØNG QUYÙ THAÀY – COÂ GIAÙO ÑEÁN DÖÏ GIÔØ 
GIÁO VIÊN SOẠN: VÕ THỊ LAN 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
- Nêu khái niệm tiêu hoá ?Trình bày tiêu hoá ở động vật có ống tiêu hoá ? 
- Tiêu hoá ở động vật có ống tiêu hoá có ưu điểm gì so với tiêu hoá nội bào ở động vật chưa có cơ quan tiêu hoá ? 
CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT VÀ NĂNG LU ỢN G Ở ĐỘNG VẬT. 
Bài 16: TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT 
( TIẾP THEO ) 
TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT 
Em hãy kể tên một số loài động vật 
ăn thịt, ăn thực vật và ăn tạp? 
Chuột 
Ngựa vằn 
Hổ 
Chó 
Nai 
Sư tử 
Thỏ 
II- TIÊU HOÁ Ở ĐỘNG VẬT CHƯA CÓ CƠ QUAN TIÊU HOÁ 
I- TIÊU HOÁ LÀ GÌ ? 
TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT 
III- TIÊU HOÁ Ở ĐỘNG VẬT CÓ TÚI TIÊU HOÁ 
IV- TIÊU HOÁ Ở ĐỘNG VẬT CÓ ỐNG TIÊU HOÁ 
V- ĐẶC ĐIỂM TIÊU HOÁ Ở THÚ ĂN THỊT VÀ THÚ ĂN THỰC VẬT 
Động vật ăn thịt và động vật ăn thực vật đều có cơ quan tiêu hoá là ống tiêu hoá.Vậy cấu tạo của ống tiêu hoá ở hai nhóm động vật này có điểm nào giống và khác nhau ? 
V- ĐẶC ĐIỂM TIÊU HOÁ Ở THÚ ĂN THỊT VÀ THÚ ĂN THỰC VẬT 
1 . Đặc điểm tiêu hoá ở thú ăn thịt 
TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT 
Th ú ăn thịt có cấu tạo của miệng , dạ dày và ruột phù hợp với chứcnăng tiêu hoá như thế nào?Quan sát hình bên và hoàn thành phiếu học tập số 1 sau theo nhóm? 
Bộ phận 
Cấu tạo 
Chức năng 
Răng 
Dạ dày 
Ruột 
TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT 
V - ĐẶC ĐIỂM TIÊU HOÁ Ở THÚ ĂN THỊT VÀ THÚ ĂN THỰC VẬT 
1 . Đặc điểm tiêu hoá ở thú ăn thịt 
 	 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 
Bộ phận 
Cấu tạo 
Chức năng 
Răng 
-Răng cửa hình nêm 
-Răng nanh nhọn 
-Răng hàm nhỏ 
→ G ặm và lấy thịt ra 
→ C ắm và giữ con mồi 
→ C ắt thịt thành mảnh nhỏ 
Dạ dày 
Dạ dày đơn , to 
- Chứa thức ăn 
 Tiêu hoá cơ học 
 Tiêu hoá hoá học 
Ruột 
- Ruột non ngắn 
 Ruột già ngắn 
 Manh tràng nhỏ(ruột tịt). 
→ Ti êu hoá và hấp thụ thức ăn 
→ H ấp thụ lại nuớc và thải bã 
→ H ầu như không có tác dụng 
TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT 
V- ĐẶC ĐIỂM TIÊU HOÁ Ở THÚ ĂN THỊT VÀ THÚ ĂN THỰC VẬT 
1 . Đặc điểm tiêu hoá ở thú ăn thịt 
 ĐÁP ÁN PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 
2. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thực vật. 
TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT 
1 . Đặc điểm tiêu hoá ở thú ăn thịt 
V- ĐẶC ĐIỂM TIÊU HOÁ Ở THÚ ĂN THỊT VÀ THÚ ĂN THỰC VẬT 
Th ú ăn thực vật có cấu tạo của miệng , dạ dày và ruột phù hợp với chứcnăng tiêu hoá như thế nào?Quan sát hình bên và hoàn thành phiếu học tập số 2 sau theo nhóm? 
D ạ dày 4 ngăn của trâu 
 D ạ dày và ruột thỏ 
R ăng và xương sọ trâu 
TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT 
V- ĐẶC ĐIỂM TIÊU HOÁ Ở THÚ ĂN THỊT VÀ THÚ ĂN THỰC VẬT 
1 . Đặc điểm tiêu hoá ở thú ăn thịt 
2. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thực vật. 
Bộ phận 
Cấu tạo 
Chức năng 
Răng 
Dạ dày 
*động vật nhai lại: 
*động vật ăn thực vật khác: 
Ruột 
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 
R ăng và xương sọ trâu 
 D ạ dày 4 ngăn của trâu 
 D ạ dày và ruột thỏ 
TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT 
V- ĐẶC ĐIỂM TIÊU HOÁ Ở THÚ ĂN THỊT VÀ THÚ ĂN THỰC VẬT 
1 . Đặc điểm tiêu hoá ở thú ăn thịt 
2. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thực vật . 
 	 ĐÁP ÁN PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 
Bộ phận 
Cấu tạo 
Chức năng 
Răng 
- răng cửa và răng nanh to bản bằng 
- răng hàm có nhiều gờ 
→ giữ và giật cỏ 
→ Nghiền nát cỏ 
Dạ dày 
* động vật nhai lại có 4 ngăn : 
- dạ cỏ 
- dạ tổ ong 
- dạ lá sách 
- dạ múi khế 
→ Chứa thức ăn,tiêu hoá sinh học nhờ các vi sinh vật(phân huỷ xenlulôzơ ) 
→ Tiêu hoá hoá học nhờ nuớc bọt 
→ Tiêu hoá hoá học nhờ nuớc bọt,hấp thụ bớt nuớc 
→ Tiết ra pepsin và HCl tiêu hoá prôtêin có trong cỏ và vi sinh vật 
* động vật ăn thực vật khác có dạ dày đơn 
→ ch ứa thức ăn , tiêu hoá cơ học và hoá học . 
Ruột 
 ruột non dài 
 manh tràng lớn 
 ruột già lớn 
→ ti êu hoá và hấp thụ thức ăn 
→ ti êu hoá nhờ vi sinh vật,hấp thụ thức ăn 
→ h ấp thụ lại nuớc và thải bã 
Do thức ăn thực vật khó tiêu hoá và nghèo 
chất dinh duỡng nên ruột non dài giúp có đủ 
thời gian để tiêu hoá và hấp thụ . 
Tại sao ruột non của thú ăn thực vật dài hơn rất nhiều so với ruột non của thú ăn thịt? 
TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT 
V- ĐẶC ĐIỂM TIÊU HOÁ Ở THÚ ĂN THỊT VÀ THÚ ĂN THỰC VẬT 
Ruột ở thú ăn thịt 
Ruột ở thú ăn thực vật 
Ruột tịt ở thú ăn thịt không phát triển trong khi manh tràng ở thú ăn thực vật rất phát triển,tại sao ? 
Ruột tịt là nơi vi sinh vật cộng sinh giúp tiêu hoá 
thức ăn thực vật có vách Xenlulôzơ.Thức ăn của 
thú ăn thịt là thịt,thịt mềm và giàu chất dinh duỡng 
 nên dễ tiêu hoá ,dễ hấp thụ,không cần tiêu hoá 
ở vi sinh vật. 
TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT 
V- ĐẶC ĐIỂM TIÊU HOÁ Ở THÚ ĂN THỊT VÀ THÚ ĂN THỰC VẬT 
Ruột ở thú ăn thịt 
Ruột ở thú ăn thực vật 
 Ống tiêu hoá của tất cả các loài động vật có xuơng sống đều 
không sản xuất ra enzim Xenlulaza nên không có khả năng tiêu hoá 
vách xenlulôzơ của tế bào thực vật.Vi sinhVật cộng sinh trong dạ cỏ 
và manh tràng có khả năng tiết ra xenlulaza để tiêu hoá Xenlulôzơ 
thành các axit béo bay hơi cung cấp chất dinh duỡng cho động vật 
nhai lại. 
 Vi sinh vật cộng sinh từ dạ cỏ theo thức ăn đi vào dạ múi khế và vào 
 ruột,tại đây chúng sẽ bị tiêu hoá và trở thành nguồn cung cấp prôtêin 
 quan trọng cho động vật nhai lại. 
TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT 
Vi sinh vật cộng sinh có vai trò gì đối với động vật nhai lại? 
V- ĐẶC ĐIỂM TIÊU HOÁ Ở THÚ ĂN THỊT VÀ THÚ ĂN THỰC VẬT 
TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT 
Sự tiêu hóa ở con người ( động vật ăn tạp ) diễn ra như thế nào ? 
TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT 
CỦNG CỐ 
CỦNG CỐ 
Chọn đáp án đúng : 
Câu 1 : Đặc điểm tiêu hoá ở thú ăn thịt là: 
Dùng răng xé nhỏ thức ăn rồi nuốt 
Vừa nhai vừa xé nhỏ thức ăn 
Chỉ nuốt thức ăn 
Nhai thức ăn truớc khi nuốt 
Đáp án: A 
TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT 
 Câu 2 :Trật tự tiêu hoá thức ăn trong dạ dày ở trâu như thế nào ?	 A . Dạ cỏ → dạ tổ ong → dạ lá sách → dạ múi khế 	B . Dạ tổ ong → dạ lá sách → dạ múi khế → dạ cỏ 	C . Dạ cỏ → dạ lá sách → dạ múi khế → dạ tổ ong 	D . Dạ lá sách → dạ cỏ → dạ tổ ong → dạ múi khế  
Đáp án : A 
Câu 3:Dạ dày ở những động vật ăn thực vật nào có một ngăn ? A. Trâu , bò , cừu , dê  B . Ngựa , thỏ , chuột , trâu , bò  C . Ngựa , thỏ , chuột  D . Ngựa , thỏ , chuột , cừu , dê 
Đáp án : C 
TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT 
CỦNG CỐ 
Bài học đến đây là kết thúc.Chúc các em học tốt!