Bài giảng Sinh học Lớp 11 - Bài 30: Sự lan truyền điện thế hoạt động qua xinap (Bản chuẩn kĩ năng)

   
NĂM HỌC: 2014- 2015 
SINH HỌC 11 
CƠ BẢN 
Tiết 31 
BÀI 30 : TRUYỀN TIN QUA XINÁP 
NỘI DUNG: 
I- KHÁI NIỆM XINÁP 
II- CẤU TẠO CỦA XINÁP 
II- QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINÁP 
Xung thần kinh từ một nơron 
có thể truyền đến những tế bào nào? 
Tế bào trước xinap 
xinap 
xinap 
xinap 
Tế bào sau xinap 
A 
cơ 
B 
Tuyến 
C 
Xináp được định nghĩa như thế nào? 
I. KHÁI NIỆM XINÁP 
-Xináp: là diện tiếp xúc giữa tế bào thần kinh 
với tế bào thần kinh, giữa tế bào thần kinh với 
loại tế bào khác như tế bào cơ, tế bào tuyến 
- Theo khái niệm trên thì có bao nhiêu kiểu 
xináp? Đó là những kiểu nào? 
-Có 3 kiểu xináp là: 
+ xináp thần kinh - thần kinh 
+ xináp thần kinh - cơ 
+ xináp thần kinh - tuyến 
Tế bào trước xinap 
xinap 
xinap 
xinap 
Tế bào sau xinap 
A 
cơ 
B 
Tuyến 
C 
Xináp 
thần kinh – thần kinh 
Xináp 
thần kinh - cơ 
Xináp 
thần kinh – tuyến 
II.CẤU TẠO CỦA XINÁP 
Thế nào là xináp hóa học? 
II.CẤU TẠO CỦA XINÁP 
Xináp hóa học : là loại xináp mà thông tin được truyền qua khe xináp đến màng sau nhờ các chất trung gian hóa học chứa trong bóng xináp. 
1.Khái niệm 
Ti thể 
Màng sau xináp 
Thụ quan tiếp nhận chất trung gian hóa học 
Khe xináp 
Túi chứa chất trung gian hóa học 
Chùy xináp 
Màng trước 
xináp 
Sơ đồ cấu tạo xinap hóa học 
2. Cấu tạo 
2. Cấu tạo 
- Xináp gồm: Màng trước, màng sau, 
khe xináp và chùy xináp 
Chùy xináp có các bóng xináp chứa chất 
trung gian hóa học 
Trên màng sau xinap có các thụ thể tiếp 
nhận chất trung gian hóa học 
III . QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINÁP 
Thông tin truyền đến xináp dưới dạng gì? 
Thông tin dưới dạng xung thần kinh khi 
đến xináp tiếp tục được truyền qua xináp. 
Quá trình truyền tin 
 qua xináp 
Truyền tin qua xináp 
Tái tổng hợp chất 
trung gian hóa học 
Hãy quan sát và trình bày quá trình truyền tin qua 
Xinap với chất trung gian hóa học là axetincolin? 
III.QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINÁP 
 Ca 2+ 
 Quá trình truyền 
tin qua xinap 
:Axêtincôlin 
Diễn biến từng 
giai đoạn? 
 Ca 2+ 
a. Xung thần kinh đến làm Ca 2+ đi vào trong chùy xinap. 
b. Ca 2+ vào làm túi chứa axetylcôlin gắn vào màng trước và vỡ ra , giải phóng axêtylcôlin vào khe xinap. 
c. Axetylcôlin gắn vào thụ quan trên màng sau và làm xuất hiện điện thế hoạt động lan truyền đi tiếp. 
Khi màng trước xináp vỡ ra giải phóng rất 
 nhiều chất trung gian hóa học thì tại sao 
 chất trung gian hóa học không bị ứ đọng 
 ở màng sau? 
 Enzim axêtylcôlinesteraza ở màng sau sẽ phân hủy axêtylcôlin thành axêtat và côlin . 
2 chất này quay lại màng trước, vào trong chùy và được tổng hợp lại thành axêtylcolin chứa trong túi. 
 Quá trình tái tổng hợp axêtincôlin 
 Với hàng loạt xung thần kinh đi tới, 
vậy tại sao xináp có thể đáp ứng đầy đủ 
các chất trung gian hóa học? 
* Sự tái tổng hợp chất trung gian hóa học 
Sau khi điện thế hoạt động hình thành ở màng 
sau và lan truyền đi tiếp, chất trung gian hóa 
học sẽ được phân hủy và được tái tạo. 
Màng sau 
axetat 
colin 
Khe xináp 
Axetincolin 
axetincolinesteraza 
Tái tổng hợp 
Chùy 
Bóng xináp 
Axetincolin 
Màng trước 
Nếu axêtincôlin không bị phân giải và 
ứ đọng lại ở màng sau thì các hưng phấn 
sẽ như thế nào ? Và sẽ gây là hiện tượng gì? 
Nếu màng sau mất khả năng nhận cảm 
 axêtincôlin, thì hưng phấn ở màng sau 
 có được tạo thành không? 
 Tại sao tin được truyền qua xináp chỉ theo một chiều từ màng trước qua màng sau mà không thể theo chiều ngược lại? 
Atropine Sulfate 
	 Atrophin phong bế màng sau của xináp làm mất khả năng nhận biết với chất axêtincolin của màng sau do đó làm hạn chế hưng phấn và làm giảm co thắt nên có tác dụng giảm đau. 
Tại sao 45’ học bài căng thẳng cần có 5’ giải lao? 
- Sau 1 thời gian dài lao động trí óc căng thẳng thì khả năng nhận và trả lời kích thích của tế bào thần kinh giảm xuống, dẫn đến khả năng tiếp thu bài giảm, cần phải nghỉ ngơi để phục hồi như cũ 
Câu 1: Do đâu c á c t ú i xin á p chứa chất h ó a học trung gian h ó a học bị vỡ: 
Do ion K+ từ dịch mô tràn vào tế bào ở chùy xináp. 
Do ion Ca2+ từ ngoài dịch mô tràn vào dịch tế bào ở chùy xináp. 
Do ion Na+ từ ngoài dịch mô tràn vào dịch tế bào ở chùy xináp. 
Do ion SO4- từ ngoài dịch mô tràn vào dịch tế bào ở chùy xináp. 
Đúng rồi 
Sai rồi 
Sai rồi 
Sai rồi 
A 
B 
C 
D 
Câu 2: Khi cac tui bị vỡ, các chất hóa học trung gian sẽ được giải phóng vào: 
Dịch mô 
Dịch bào 
Màng trước của xináp 
Khe xináp 
A 
B 
D 
C 
Đúng rồi 
Sai rồi 
Sai rồi 
Sai rồi 
  Câu 4: Xung thần kinh chỉ được truyền từ màng trước đến màng sau của xináp theo một chiều là nhờ:  
Sự chênh lệch về điện thế 
Xuôi chiều Gradien nồng độ 
Ion Ca 2+ 
Các chất trung gian hóa học 
A 
B 
C 
D 
Đúng rồi 
Sai rồi 
Sai rồi 
Sai rồi 
BÀI TẬP VỀ NHÀ 
- Trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa. 
-Đọc trước bài 31 “Tập tính của động vật”.