Bài giảng Sinh học Lớp 12 - Bài 41: Diễn thế sinh thái - Nguyễn Thị Hương (Bản đẹp)

Chào mừng các bạn 
Và cô giáo 
Đến với tiết sinh học 
Của lớp 12a1 
BÀI 41 
Diễn thế sinh thái 
Trình bày : Nhóm 1 – lớp 12a1 
Nội dung bài học 
I - Khái niệm diễn thế sinh thái. 
II- Các loại  diễn thế sinh thái. 
III – Nguyên nhân của  diễn thế sinh thái. 
IV – Tầm quan trọng của việc nghiên cứu 
d iễn thế sinh thái. 
I – Khái niệm về d iễn thế sinh thái 
Bài 41: Diễn thế sinh thái 
Sơ đồ quá trình DTST 
Cây thân thảo 
Cây bụi 
Rừng trẻ 
Rừng già 
Rêu,địa y 
Trảng cỏ 
Cây bụi 
Rừng thấp 
Rừng cao 
 	- Diễn thế sinh thái   là quá trình biến đổi tuần tự của quần xã sinh vật qua các giai đoạn khác nhau tương ứng với sự biến đổi của môi trường. 
 	- Song song với quá trình biến đổi quần xã trong diễn thế là quá trình biến đổi các điều kiện tự nhiên của môi trường như khí hậu, thổ nhưỡng , 
I – Khái niệm về d iễn thế sinh thái 
Bài 41: Diễn thế sinh thái 
Biểu đồ minh họa 
Thay đổi hàm lượng nito trong đất 
t rong quá trình dien thế ở vịnh Glacier 
Cây cỏ 
Cây bụi 
Cây gỗ nhỏ 
Cây gỗ lớn 
II – Các loại d iễn thế sinh thái 
DT 
nguyên sinh 
DT 
thứ sinh 
Bài 41: Diễn thế sinh thái 
DT hình thành rừng cây gỗ lớn 
Bài 41: Diễn thế sinh thái 
Khái niệm DT nguyên sinh 
- Diễn thế nguyên sinh là diễn thế khởi đầu từ môi trường chưa có sinh vật ,kết quả là hình thành nên quần xã tương đối ổn đinh . 
Q uần xã tiên 
phong 
Q uần xã tiếp theo 
Q uần xã sau cùng 
- Đầm nước mới xây dựng 
Chưa có TV, ĐV 
- Nước sâu, ít bùn đáy 
 Rong, bèo ,... 
 Tôm, cá 
 Nước bớt sâu 
 Mùn đáy nhiều hơn 
 Sen, súng,  
 Tôm, cá, ếch, cò 
 Nước nông 
 Mùn đáy dày 
 Cỏ, lau, cây bụi 
 Lưỡng cư, chim 
- Mùn đáy lấp đầy đầm 
 TV sống ở cạn 
 ĐV sống ở cạn 
Giai đoạn cây gỗ nhỏ 
mọc dày đặc 
Giai đoạn cây bụi mọc 
Giai đoạn cây gỗ vân sam 
chiếm ưu thế 
Giai đoạn cây cỏ chiếm ưu thế 
Vùng băng tan, Diễn thế nguyên sinh 
trên vịnh Glacier,Alaska. 
Qúa trình d iễn thế d iễn ra theo các giai đoạn sau: 
+ Giai đoạn khởi đầu từ môi trường trống trơn,hình thành các quần xã tiên phong. 
+ Giai đoạn giữa : gồm một dãy các quần xã trung gian biến đổi tuần tự thay thế nhau (còn gọi là giai đoạn hỗn hợp). 
+ Giai đoạn cuối : khi có sự cân bằng sinh thái giữa quần xã và ngoại cảnh thì quần xã ổn định tương đối trong một thời gian dài. 
-> Hình thành quần xã đỉnh cực. 
Thời gian hình thành d iễn thế nguyên sinh rất dài,khoảng từ 50 năm đến hàng trăm,hàng nghìn năm. 
Nhờ có DTNS mà hình thành các thảm thực vật đầu tiên trên trái đất,DTNS tạo ra môi trường sống có lợi cho tất cả các loài. 
Rừng lim 
nguyên sinh 
Rừng thưa cây gỗ nhỏ,ưa sáng 
Cây gỗ nhỏ và cây bụi. 
Cây bụi và cây cỏ chiếm ưu thế 
Trảng cỏ 
Giai đoạn 
khởi đầu 
Giai đoạn 
giữa 
Giai đoạncuối 
Chặt hết 
các cây lim 
 Là d iễn thế xuất hiện ở một môi trường đã có một quần xã từng sinh sống .Tùy theo điều kiện thuận lợi hay không mà d iễn thế có thể hình thành nên quần xã tương đối ổn định hoặc bị suy thoái. 
2 . D iễn thế thứ sinh 
Cháy rừng 
Cây bị cháy 
Rừng gỗ nhỏ 
Rừng gỗ lớn 
Sơ đồ quá trình DTTS của một khu rừng 
Trước khi đánh bắt 
Sau khi đánh bắt 
Đánh cá bằng lưới vét gây nhiễu loạn đáy đại dương 
Giảm đa dạng loài. 
D iễn thế thứ sinh 
Qúa trình d iễn thế d iễn ra theo các giai đoạn sau: 
+ Giai đoạn khởi đầu : giai đoạn quần xã ổn định sau đó bị hủy hoại vì có sự thay đổi lớn về ngoại cảnh. 
+ Giai đoạn giữa : gồm các quần xã biến đổi tuần tự thay thế nhau. 
+ Giai đoạn cuối :tùy theo điều kiện ngoại cảnh. 
-> Hình thành quần xã tương đối ổn định khác hoặc quần xã bị suy thoái. 
D iễn thế thứ sinh bao gồm các giai đoạn nào? 
D iễn thế thứ sinh 
Thời gian hình thành quá trình d iễn thế thứ sinh có thể dài hoặc rất ngắn,tùy thuộc vào cường độ của tác nhân gây d iễn thế . 
DTTS có thể không có lợi trong trường hợp d iễn thế dẫn đến quần xã suy thoái. 
DTTS có thể có lợi trong trường hợp d iễn thế phủ x anh đất trống,đồi núi trọc. 
III – Nguyên nhân của d iễn thế sinh thái 
Nguyên nhân bên ngoài. 
 Nguyên nhân bên trong. 
 Do tác động mạnh của ngoại cảnh lên quần xã ,sự thay đổi mạnh của các điều kiện tự nhiên ,khí hậu như mưa bão ,lụt,hạn hán,núi lửa,sóng thần, 
Cháy rừng 
Chặt phá rừng 
Núi lửa phun 
Nguyên nhân bên trong (nội tại) là sự cạnh tranh gay gắt của các loài trong quần xã . N hững biến đổi môi trường chỉ là khởi động còn quần xã sinh vật là động lực chính trong quá trình d iễn thế . 
=> Nhóm ưu thế đóng vai trò quan trọng nhất trong quá trình d iễn thế sinh thái. 
Hoạt động khai thác tài nguyên không hợp lí của con người có thể coi là hành động “tự đào huyệt chôn mình” của d iễn thế sinh thái vì việc làm đó gây ra một loạt hậu quả như là: 
+ Thảm thực vật mất dần gây x ói mòn đất,biến đổi khí hậu, và là nguyên nhân của nhiều thiên tai như lụt lội,hạn hán, 
+ Làm biến đổi gây đến mất môi trường sống của nhiều loài sinh vật,làm giảm đa dạng sinh học. 
+ Môi trường mất cân bằng sinh thái ,kém ổn định,gây ra nhiều bệnh tật cho người và sinh vật. 
-> những hậu quả trên làm cho cuộc sống của con người bị ảnh hưởng nặng nề,không ổn định. 
Khai thác rừng 
bất hợp lí,thiếu quy hoạch 
Rừng ở Việt Nam đang bị suy thoái nghiêm trọng 
Đất nông nghiệp 
25 triệu hố bom 
Rừng bị phá bởi 
chất độc hóa học 
Sức ép từ củi đốt 
Mất rừng vì làm các công trình 
Hơn 20 triệu ha rừng miền Nam Việt Nam bị tiêu hủy do 
Chất độc hóa học của Hoa Kỳ rải trong thời kỳ Chiến tranh 
Cố gắng trồng rừng nhưng quản lý còn lỏng lẻo các hành vi 
phá rừng trái phép. 
Săn bắt động vật quý hiếm 
 	Tuy nhiên,con người khác với các sinh vật khác là có thể tự điều chỉnh các hành động của mình để khai thác tài nguyên hợp lí,bảo vệ môi trường sống của con người và sinh vật khác trên trái đất .Con người với khả năng khoa học ngày càng cải tạo tự nhiên làm quần xã sinh vật phong phú hơn .Vì vậy,chúng ta tin tưởng rằng hoạt động khai thác tài nguyên của con người dần dần hợp lý và môi trường sống trên trái đất được bảo vệ. 
Kiểu 
d iễn thế 
Các giai đoạn của d iễn thế 
Nguyên nhân của d iễn thế 
Giai đoạn khởi đầu (tiên phong) 
Giai đoạn giữa 
Giai đoạn cuối ( đỉnh cực) 
D iễn thế 
nguyên sinh 
Môi trường trống trơn. 
Các quần xã trung gian. 
Quần xã tương đối ổn định. 
Tác động của ngoại cảnh. 
Cạnh tranh gay gắt giữa các loài trong quần xã . 
D iễn thế 
thứ sinh 
Quần xã sinh vật phát triển. 
Các quần xã trung gian. 
Quần xã tương đối ổn định hoặc suy thoái. 
Tác động chủ yếu của con người. 
Bảng : Các giai đoạn của d iễn thế sinh thái và nguyên nhân của d iễn thế 
IV – Tầm quan trọng của việc nghiên cứu 
d iễn thế 
Nghiên cứu 
d iễn thế sinh thái 
Nắm quy luật phát triển của Qx 
Dự đoán Qx trước đó và tương lai 
Khai thác tài nguyên TN hợp lí 
Xây dựng và quy hoạch qx 
Bảo vệ môi trường 
Quần thể 
Quần xã 
 Tập hợp các cá thể cùng 
một loài sống trong cùng 
một sinh cảnh. 
 Tập hợp các quần thẻ của 
các loài khác nhau cùng sống 
trong một sinh cảnh. 
 Sống trong cùng một thời gian. 
 Được hình thành trong quá trình lịch sử lâu dài. 
 Mối quan hệ giữa các cá thể chủ yếu là sự thích nghi về mặt dinh dưỡng ,nơi ở và đặc biệt là sinh sản. 
 Ngoài các mối quan hệ thích nghi còn có mối quan hệ gi ữa các quần thể. 
Sự khác nhau gi ữa quần thể và quần xã