Bài giảng Sinh học Lớp 12 - Tiết 43, Bài 40: Quần xã sinh vật và một số đặc trưng cơ bản của quần xã (Bản hay)

Kiểm tra bài cũ : Quan sát các hình ảnh sau , cho biết  đâu là quần thê ̉? Giải thích ? 
Ví dụ 2: Đàn voi trong rừng Châu Phi 
Ví dụ 3: Bầy chim cánh cụt ở Bắc Cực 
Ví dụ 4: Hồ cá tự nhiên 
Ví du ̣ 1: Rừng cây 
Chương IIQUẦN XÃ SINH VẬT 
Tiết 43 – Bài 40 
QUẦN XÃ SINH VẬT VÀ MỘT SỐ ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA QUẦN XÃ 
NỘI DUNG BÀI HỌC 
I. Khái niệm quần x ã 
II. Một sô ́ đặc trưng cơ bản của quần xã 
III. Quan hê ̣ giữa các loài trong quần x ã 
Hãy quan sát ví dụ sau đây cho biết : Trong đầm có những quần thê ̉ nào đang sinh sống và mối quan hệ giữa chúng ? 
- Các con đại bàng trong đầm : QT đại bàng 
- Các con sếu trong đầm : QT sếu 
- Các con rắn nước trong đầm : QT rắn nước 
 - Các con ốc trong hồ : QT ốc  
Vùng đầm lầy 
QT sếu 
QT ốc 
QT cá nh ỏ 
Quần xã sinh vật là gì ? 
 Vùng đầm lầy 
Quần xã rừng mưa nhiệt đới 
Quần xã rừng cây lá kim 
Quần xã thực vật vùng sa mạc 
Quần xã rừng thưa 
Quần xã rừng quốc gia 
Cúc Phương 
Quần xã rừng ngập mặn 
Quần xã đồi trọc 
Quần xã rừng U Minh Hạ 
Nhận xét về số lượng loài và số lượng cá thể mỗi loài của hai quần xã trên ? 
Quần xã nào trong hai quần xã trên tồn tại ổn định hơn ? 
Quần xã đồng ruộng 
Quần xã rừng nhiệt đới 
4. Tầng vượt tán 
3. Tầng tán rừng 
2. Tầng cây gỗ dưới tán 
1. Tầng cây nhỏ dưới cùng 
 Các tầng trong rừng mưa nhiệt đới 
0 
50 
100 
200 
500 
1,000 
1,500 
2,000 
3,000 
4,000 
5,000 
10,000 
Độ sâu (m) 
Sự phân tầng ở đại dương 
 Vùng gần bờ 
Vùng ngoài khơi 
Tầng trên 
Tầng giữa 
Tầng đáy 
Phân bố cá thể trong không gian của quần xã có những kiểu nào ? 
Câu 5 (SGK): Muốn trong ao nuôi được nhiều loài cá v à cho năng suất cao chúng ta cần chọn nuôi các loài cá như thê ́ nào ? 
Tại sao trong quần xã lại có sự phân bố 
trong không gian như vậy? 
Ý nghĩa sinh thái của sự phân bố 
các loài trong không gian? 
Hỗ trợ 
Cộng sinh 
Hợp tác 
Hội sinh 
Cạnh tranh 
Ức chế - cảm nhiễm 
Kí sinh 
Đối kháng 
SV này ăn SV khác 
Cá khoang cổ và Hải quỳ 
Cua và Hải quỳ 
Kiến và cây kiến 
QUAN HỆ CỘNG SINH 
Vi khuẩn và rê ̃ cây họ đậu 
QUAN HỆ HỢP TÁC 
Linh dương và chim mỏ đo ̉ 
Sáo và trâu 
QUAN HỆ HỘI SINH 
Cá ép và cá lớn 
Phong lan và cây gô ̃ 
QUAN HỆ CẠNH TRANH 
Các loài chim ăn cá 
Sư tử và linh cẩu 
QUAN HỆ KÍ SINH 
Lang ben do vi nấm Pityrosporum ovale gây ra 
Tơ hồng v à c â y ch ủ 
Hiện tượng thủy triều đỏ làm chết cua , cá , san hô , rong biển , cỏ biển 
QUAN HỆ ỨC CHẾ CẢM NHIỄM 
QUAN HỆ SINH VẬT NÀY ĂN SINH VẬT KHÁC 
Sư tử và ngựa vằn 
Cây nắp ấm 
Sử dụng thiên địch , thuốc trừ sâu sinh học – giải pháp cho một nền nông nghiệp 
Xanh – Sạch – Bền vững 
Một sô ́ loài thiên địch của bà con nông dân 
Ong ký sinh trên bọ cánh cứng hại dừa 
CỦNG CỐ 
1. Đặc điểm của các mối quan hệ hỗ trợ giữa các loài trong quần xã là : 
các loài đều có lợi hoặc ít nhất không bị hại 
B. ít nhất có một loài bị hại 
C. tất cả các loài đều bị hại 
D. không có loài nào có lợi 
A 
Đề tốt nghiệp năm 2009 
CỦNG CỐ 
2. Quan hê ̣ chặt chẽ giữa hai hay nhiều loài mà tất cả các loài tham gia đều có lợi là mối quan hê ̣ 
 A. Ức chế - cảm nhiễm 
 B. Hội sinh 	 
 C. Cộng sinh 	 
 D. Hợp tác 
C 
Đề tốt nghiệp năm 2009 
CỦNG CỐ 
3. Loài rận sống trên da chó và hút máu chó để sống là biểu hiện của mối quan hệ : 
A. Hội sinh 
B. Ký sinh – sinh vật chủ 
C. Hợp tác 
D. Cộng sinh 
B 
Đề tốt nghiệp năm 2011 
Bài tập vận dụng : 
1) Nêu thành phần loài trong quần xã rừng quê ́? 
 - Cây quê ́, các cây cỏ , 
cây bụi , giun dế , sâu bọ ,. 
2) Xác định loài ưu thế , loài 
đặc trưng ? 
 - Loài ưu thế : Cây quê ́ 
 - Loài đặc trưng : Cây quê ́ 
3) Quần xã trên phân bố theo kiểu nào ? 
 - Kiểu thẳng đứng . 
4) Xác định kiểu phân bố ở 
quần xã biển ? 
 - Kiểu thẳng đứng 
 - Kiểu nằm ngang 
 Nấm , vi khuẩn , tảo đơn bào cộng sinh trong Địa y 
- Nấm và vi khuẩn sử dụng cacbohydat do tảo tổng hợp . 
- Tảo sử dụng vitamin, hợp chất hữu cơ do nấm chế tạo , sử dụng nước trong tản của nấm để quang hợp . 
- Tảo và vi khuẩn sống trong tản của nấm , nhờ vỏ dày của tản nấm nên chống được ánh sáng mạnh và giữ ẩm . 
QUAN HỆ CỘNG SINH