Giáo án Tự chọn Ngữ văn 10 kì 1

iản dị, tránh cầu kì, sáo rỗng.
d) Cần diễn đạt phù hợp với phong cách ngôn ngữ của bài văn.
TIẾT 3
HĐ của GV
HĐ của HS
Nội dung cần đạt
- Giáo viên tổ chức cho HS cùng tìm hiểu 9 lỗi diễn đạt thường gặp trong bài văn.
Ÿ HS lắng nghe.
3. Phân tích và chữa một số lỗi về diễn đạt:
a) Diễn đạt tối nghĩa, quan hệ ý nghĩa không rõ ràng, mạch lạc.
Ví dụ:
b) Diễn đạt dài dòng, lủng củng “dây cà ra dây muống”.
Ví dụ:
c) Diễn đạt có mâu thuẫn, không nhất quán.
Ví dụ:
d) Diễn đạt không đúng quan hệ lập luận.
Ví dụ:
e) Diễn đạt rời rạc, đứt mạch, thiếu sự liên kết.
Ví dụ: 
g) Diễn đạt trùng lặp.
Ví dụ:
h) Diễn đạt sáo rỗng.
Ví dụ:
i) Diễn đạt vụng về, thô thiển.
Ví dụ:
k) Diễn đạt không phù hợp với phong cách ngôn ngữ bài văn.
TIẾT 4
HĐ của GV
HĐ của HS
Nội dung cần đạt
- GV tổ chức TLN (4 nhóm, 3/) mỗi nhóm 01 đoạn văn.
- GV yêu cầu HS đọc đoạn văn và xác định lỗi.
- GV yêu cầu HS đặt dấu chấm, phẩy thích hợp.
- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm 2 HS/2/.
CÂU HỎI BÀI TẬP
1. Phân tích và chữa lỗi diễn đạt trong những đoạn văn sau:
a) Diễn đạt trùng lặp.
b) Diễn đạt vụng về, thô thiển.
- Diễn đạt không phù hợp với PCNN bài văn.
c) Diễn đạt sáo rỗng.
2. Phân tích và chữa lỗi việc sử dụng quan hệ từ trong 2 đoạn sau:
a) Với à được.
b) Vào à những.
3. Khoanh tròn vào lỗi diễn đạt mà đoạn văn sau mắc phải:
Diễn đạt mâu thuận, không nhất quán.
4. Đặt dấu câu cần thiết và viết hoa những chỗ thích hợp trong đoạn văn sau:
Hai vợ chồngThúy Kiều, thúy Vân , Thúy Vân và Vương Quan . Hai người con giá có nhan sắc vẹn toàn . Trong lần đi tảo mộ , Thúy Kiều gặp Kim Trọng , một người bạn của Vương Quan . 
à 03 dấu phẩy, 03 dấu chấm.
5. Phân tích việc dùng quan hệ từ trong các câu sau và chữa lại lỗi diễn đạt:
 a) à Vì thế, trong một số trường học, để giúp HS hiểu biết về luật giao thông , nhà trường đã dùng nhiều biện pháp hướng dẫn cho HS.
b) à Người dân sống ở thành phố dễ bị bệnh hơn người dân sống ở vùng nông thôn. Vì tỷ lệ người dân ở thành phố lớn, không khí lại bị ô nhiễm, còn ở nông thôn không khí ít bị ô nhiễm bởi có ít nhà máy và xe cộ.
4. Củng cố:
5. Dặn dò:
Xem chủ đề 5: “Những lỗi thường gặp trong sử dụng tiếng Việt, thực hành sửa lỗi”.	
Chủ đề 6
Tuần: 9;10;11;12
Tiết: 9;10;11;12
Ngày soạn: 10/10/2010
Ngày dạy: 16/10/2010	
NHỮNG LỖI VỀ DIỄN ĐẠT
 TRONG VIỆC VIẾT BÀI VĂN
I. Mục tiêu bài học:
- Nắm vững những yêu cầu sử dụng tiếng Việt về phương diện ngữ âm, chữ viết, dung từ, đặt câu, cấu tạo văn bản và phong cách ngôn ngữ.
- Nhận diện được những lỗi trong thực tiễn sử dụng tiếng Việt ở những phương diện: phân tích được lỗi, chỉ ra nguyên nhân mắc lỗi và có kĩ năng sửa chữa lỗi.
- Nâng cao tình cảm yêu quý tiếng Việt, thái độ cẩn trọng khi nói và viết bằng tiếng Việt.
II. Tiến trình tổ chức tiết dạy:
1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số lớp (1/).
2. Kiểm tra bài cũ:	
3. Vào bài mới:
TIẾT 1
HĐ của GV
HĐ của HS
Nội dung cần đạt
? Yêu cầu sử dụng tiếng Việt gồm những chuẩn mực nào?
" Yêu cầu HS phân tích các ví dụ minh họa ứng với từng chuẩn mực.
-GV yêu cầu Hs phân biệt:
Bàng quan / bàn quan.
? Câu đúng kết cấu ngữ pháp tiếng Việt là câu như thế nào?
? Kể một vài phong cách ngôn ngữ mà em biết?
Ÿ HSTL.
Ÿ HS phân biệt.
Ÿ HSTL.
Ÿ HS kể.
I. Khái quát về những yêu cầu sử dụng tiếng Việt:
1. Sử dụng đúng các phương tiện ngôn ngữ theo các chuẩn mực của tiếng Việt:
a) Chuẩn mực về ngữ âm:
- Viết theo phát âm của chuẩn tiếng Việt.
- Viết theo những quy định hiện hành của chữ quốc ngữ.
- Viết theo các quy tắc viết hoa và quy tắc viết từ ngữ gốc tiếng nước ngoài.
b) Chuẩn mực về dung từ:
- Dùng đúng hình thức âm thanh và cấu tạo của từ.
- Dùng đúng ý nghĩa của từ, cả ý nghĩa cơ bản và ý nghĩa sắc thái biểu cảm.
- Dùng đúng đặc điểm ngữ pháp của từ.
c) Chuẩn mực về đặt câu:
- Câu cần cấu tạo đúng về mặt kết cấu ngữ pháp của tiếng Việt.
- Câu cần đúng nội dung ý nghĩa.
- Câu cần được đánh dấu câu thích hợp.
d) Chuẩn mực về cấu tạo văn bản:
- Văn bản phải có sự lien kết chặt chẽ giữa các câu.
- Văn bản cần được tổ chức theo kết cấu mạch lạc.
e) Chuẩn mực về phong cách ngôn ngữ:
Phong cách chi phối cách dung từ, đặt câu, tổ chức văn bảnvà cả chữ viết, kí hiệu, văn tự trong văn bản.
TIẾT 2
HĐ của GV
HĐ của HS
Nội dung cần đạt
" Phân tích ví dụ để thấy được cái hay, cái đẹp trong cách tạo cấu tứ, nhịp điệu thơ của Thép mới.
? Xác định các BPTT sử dụng trong đoạn thơ trên?
Ÿ HS phân tích.
Ÿ HS xác định.
2. Sử dụng hay, đạt hiệu quả giao tiếp cao:
a) Đối với ngữ âm và chữ viết:
Sử dụng âm, thanh, vần nhạc điệu,tạo âm hưởng thích hợp, nâng cao hiệu quả biểu đạt tư tưởng, tình cảm, cảm xúc.
b) Đối với từ ngữ:
Sử dụng biện pháp nghệ thuật so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ,để tăng hiệu quả biểu đạt.
c) Đối với câu:
Sử dụng các phép tu từ về đặt câu: phep đảo, phép đối, phép điệp, phép song hành cú pháp,để đạt hiệu quả giao tiếp cao.
d) Đối với toàn văn bản:
Có thể dung các biện pháp nghệ thuật: thay đổi trật tự kết cấu của văn bản, phối hợp các phương thức biểu đạt khác nhau,...
TIẾT 3-4
HĐ của GV
HĐ của HS
Nội dung cần đạt
? Có những loại lỗi cơ bản nào, chúng ta thường mắc phải khi sử dụng tiếng Việt?
- GV yêu cầu HS phân tích các ví dụ minh họa và sửa chữa lỗi.
Ÿ HS phát biểu.
Ÿ HS phân tích.
II. Những loại lỗi thường mắc khi sử dụng tiếng Việt:
1. Lỗi về phát âm và chữ viết:
1.1 Lỗi do nói / viết theo sự phát âm của phương ngữ hoặc cá nhân.
1.2 Lỗi do viết không đúng những quy định về chữ viết hiện hành.
2. Lỗi về từ ngữ:
GV tổ chức cho HS thực hành sửa lỗi về từ ngữ.
3. Lỗi về câu:
GV tổ chức cho HS thực hành sửa lỗi về câu
* Câu hỏi bài tập: giải bài tập về chữ viết, từ và câu
4. Củng cố:
5. Dặn dò:
Xem chủ đề 2: “Những nét chính về nội dung và nghệ thuật của VHTĐVN qua các tác phẩm trong chương trình Ngữ Văn 10”.
Chủ đề 2
Tuần: 13;14;15;16
Tiết: 13;14;15;16
Ngày soạn: 13/11/2010
 NHỮNG NÉT CHÍNH VỀ NỘI DUNG VÀ NGHỆ THUẬT CỦA VHTĐ
 QUA CÁC TÁC PHẨM TRONG CHƯƠNG TRÌNH NGỮ VĂN 10
I. Mục tiêu bài học:
- Nắm được những đặc điểm lịch sử, xã hội tác động đến sự phát triển của VHTĐVN.
- Nắm được những nét chính về nội dung và nghệ thuật của VHTĐVN. 
- Thấy được vai trò, ý nghĩa của tác phẩm VHTĐVN trong chương trình Ngữ Văn 10 đối với cuộc sống tinh thần và sự phát triển của VHDT.
II. Tiến trình tổ chức tiết dạy:
1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số lớp (1/).
2. Kiểm tra bài cũ:	
3. Vào bài mới:
	TIẾT 1
HĐ của GV
HĐ của HS
Nội dung cần đạt
? Cho biết vài nét về lịch sử dân tộc?
Ÿ HS thảo luận và phát biểu.
I. Những đặc điểm lịch sử xã hội tác động đến sự phát triển của VHTĐVN:
1. Về lịch sử dân tộc:
- Suốt 10 thế kỉ, nhân dân ta tiến hành nhiều cuộc kháng chiến GPDT, bảo vệ đất nước và lập nên nhiều kì tích.
+ Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (XI) chiến công trên song Như Nguyệt.
+ 03 lần chống quân Mông – Nguyên (XIII) – kì tích trên sông Bạch Đằng.
+ Khởi nghĩa Lam Sơn (XV) – chiến thắng Chi Lăng – Đông Đô.
+ Khởi nghĩa Tây Sơn (TK XVIII) – chiến thắng Đống Đa.
- Cũng trong 10 thế kỉ này, nhân ta tiến hành công cuộc xây dựng đất nước, đặt biệt là phát triển văn hóa dân tộc.
- Sự nghiệp xây dựng đất nước ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự phát triển của VHTĐ.
+ Công cuộc định đô (Chiếu dời đô – Lý Công Uẩn).
+ Thời kì hoàng kim của Lê Thánh Tông.
§ “Bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất” (1942) – Thân Nhân Trung.
§ “Trích diễm thi tập” – Hoàng Đức Lương. Ngoài ra còn có thơ văn viết về thiên nhiên, về cuộc sống thanh bình (thơ văn Lí – Trần; Quốc âm thi tập – Nguyễn Trãi,).
TIẾT 2
HĐ của GV
HĐ của HS
Nội dung cần đạt
? Nêu vài nét về lịch sử CĐPK?
Ÿ HS phát biểu.
2. Về lịch sử chế độ phong kiến:
a) Thế kỉ X – XV:
- Xây dựng quốc gia phong kiến độc lập, tự chủ:
+ Phát huy truyền thống dân tộc: Chủ nghĩa yêu nước, chủ nghĩa nhân đạo.
+ Tiếp thu văn hóa Trung Quốc (tư tưởng Lão – Trang).
- Nội dung văn học: ca ngợi “Vua sáng tôi hiền), ngợi ca xã hội thái bình, thịnh trị.
b) Thế kỉ XVI trở đi, CĐPK lâm vào khủng hoảng, suy thoái và suy tàn ở nửa cuối TK XIX, đầu TK XX.
- Nội dung văn học: chuyển từ âm hưởng phê phán tố cáo hiện thực xã hội.
_ Lịch sử xã hội có tác động to lớn quan trọng đối với sự phát triển của văn học.
TIẾT 3
HĐ của GV
HĐ của HS
Nội dung cần đạt
? Nêu vài nét về chủ nghĩa yêu nước?
? Nêu vài nét về chủ nghĩa nhân đạo?
Ÿ HS phát biểu.
Ÿ HSTL.
II. Khái quát những nét chính về nội dung và nghệ thuật của VHTĐVN:
1. Những nét chính về nội dung:
a) Chủ nghĩa yêu nước:
CNYN là nội dung lớn, xuyên suốt của VHTĐVN:
- Đặc điểm của CNYN: sự kết hợp giữa truyền thống yêu nước của dân tộc và tư tưởng “Trung quân ái quốc”.
- Biểu hiện của CNYN: 
+ Khi đất nước có giặc ngoại xâm: căm thù, quyết chiến, tự hào,
+ Khi đất nước thanh bình: tình yêu thiên nhiên, gắn bó, giữ gìn,
b) Chủ nghĩa nhân đạo:
CNNĐ cũng là nội dung lớn và xuyên suốt của VHTĐVN.
c) Cảm hứng thế sự:
- Xã hội rõ nét trong văn học, TĐPK suy thoái.
- Cảm hứng thế sự tạo tiền đề cho sự ra đời của văn học sau này.
TIẾT 4
HĐ của GV
HĐ của HS
Nội dung cần đạt
? Nêu những nét chính về nghệ thuật?
Ÿ HS trình bày.
2. Những nét chính về nghệ thuật:
a) Tính quy phạm và sự phá vỡ tính quy phạm:
b) Khuynh hướng trang nhã và xu hướng bình dị:
c) Tiếp thu và dân hóa tinh hoa VHNN:
? VHTĐ có vai trò như thế nào đối với đời sống tinh thần dân tộc?
Ÿ HS suy nghĩ và trả lời.
III. Vai trò, ý nghĩa của tác phẩm VHTĐ trong chương trình Ngữ Văn 10 đối với đời sống tinh thần và sự phát triển của VHDT:
1. Đối với đời sống tinh thần dân tộc:
- VHTĐ giữ gìn và phát triển truyền thống yêu nước và nhân đạo của dân tộc Việt Nam.
- VHTĐ làm giàu VHDT và tiếp thu tinh hoa VHNN.
? VHTĐ đã góp phần làm gì để VHDT phát triển?
Ÿ HS phát biểu.
2. Đối với VHDT:
- Kế thừa những truyền thống tốt đẹp.
- Đạt nhiều thành tựu.
- Là kho tàng quý báu,
4. Củng cố:
5. Dặn dò:
Xem chủ đề 4: “Thực hành về ngôn ngữ nói – ngôn ngữ viết, các phong cách chức năng ngôn ngữ và các phép tu từ trong chương trình Ngữ văn 10”.